BMT nin yeni təşəbbüsü: Nüvə texnologiyası dəniz məhsulları ilə bağlı fırıldaqçılığı aradan qaldıra bilər

Bakı, 14 avqust, AZƏRTAC

Bütün dünyada istehlakçılar və kiçikmiqyaslı balıqçılar artan problemlə üzləşirlər. Bu, dəniz məhsulları fırıldaqçılığı hallarıdır. Yanlış etiketlənmiş balıqdan gizli əlavələrə qədər aldadıcı təcrübələr dolanışıq vasitələrini, qida təhlükəsizliyini təhdid edir.

AZƏRTAC BMT-nin məlumatına istinadla xəbər verir ki, indi Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən dəstəklənən yeni beynəlxalq təşəbbüs insanları qorumaq və onların etibar etdiyi dəniz məhsullarının təhlükəsiz, orijinal və izlənilə bilən olmasını təmin etmək üçün qabaqcıl nüvə elmindən istifadə edir.

Təşkilatın hesabatında qeyd olunur ki, adambaşına düşən dəniz məhsulları istehlakı 1960-cı illərdən bəri iki dəfə artıb və 2050-ci ilə qədər yenidən ikiqat artacağı proqnozlaşdırılır. Belə bir şəraitdə dəniz məhsulları fırıldaqçılığı artan qlobal narahatlığa çevrilir.

FAO-nun hesablamalarına görə, balıqçılıq və akvamədəniyyət sektorunda ilkin balıq istehsalında 62 milyon insan çalışır, həmçinin təxminən 600 milyon nəfərin dolanışıq mənbəyi bu sektordan asılıdır.

Dəniz məhsulları fırıldaqçılığı yüksək qiyməti olan növlərin daha ucuz alternativlərlə əvəz edilməsindən icazəsiz və ya bəyan edilməmiş əlavələrin istifadəsinə qədər uzanır. Bu, tədarük zəncirinin istənilən mərhələsində baş verə bilər, xüsusən də ticarətin getdikcə mürəkkəbləşməsi səbəbindən belə halların monitorinqi və izlənməsi çətinləşir.

Dəniz məhsulları saxtakarlığının qarşısını almaq üçün milli və beynəlxalq qida nəzarət sistemləri möhkəm və məqsədəuyğun analitik metodlara ehtiyac duyur.

BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (BAEA) arasında birgə layihə dəniz məhsulları saxtakarlığına qarşı nüvə texnologiyasından istifadə etməyi nəzərdə tutur. Onların Birgə Nüvə Texnikaları Mərkəzi vasitəsilə BAEA ölkələrə dəniz məhsulları saxtakarlığını aşkar etmək və qarşısını almaq üçün qida nəzarət sistemlərini gücləndirməyə kömək edəcək beşillik əlaqələndirilmiş tədqiqat layihəsinə başlayır.

BAEA elmi potensial yaratmaq, məhsulun orijinallığını təmin etmək və dəniz məhsulları tədarük zəncirlərində davamlılığı və şəffaflığı artırmaq üçün nüvə və əlaqəli üsullardan istifadə edəcək. Agentliyin dayanıqlı inkişaf məsələləri üzrə əsas tərəfdaşı olan Avstraliya Nüvə Elmi və Texnologiya Təşkilatından Debaşiş Mazumder deyib: “Bu layihə üzv dövlətlərə fırıldaqçılıqla mübarizə və möhkəm nüvə elminə əsaslanan alətlərdən istifadə etməklə dəniz məhsulları tədarük zəncirinin riskini azaltmaqda əməkdaşlıq etmək üçün dəyərli imkan verir”.

Agentliyin Qida Təhlükəsizliyi və Nəzarəti Laboratoriyası ölkələri təhlükəsiz və orijinal dəniz məhsulları ilə ticarəti asanlaşdırmaq üçün nüvə və əlaqəli analitik üsulların tətbiqində dəstəkləyir və saxtakarlığın aşkarlanması üçün güclü alətlər təklif edir. Dəniz məhsulları saxtakarlığına qarşı mübarizənin ən təsirli üsullarından biri oksigen kimi yüngül elementlərin sabit izotop nisbətinin təhlilidir ki, bu da elm adamlarına balığın coğrafi mənşəyini müəyyən etməyə və onun bioloji toxumalarında ekoloji şəraiti əks etdirməyə imkan verir.

Dəniz məhsullarının autentifikasiyası üçün istifadə edilən nüvə texnologiyası saxtakarlıqla mübarizədə, istehlakçıların müdafiəsini gücləndirməkdə, qidaya nəzarət sistemlərinə inamı artırmaqda və davamlı su resurslarının idarə edilməsində balıqçılara dəstək olmaqda güclü vasitə kimi xidmət edəcək.