BMT xəbərdarlıq edib: Münaqişə zonalarında cinsi zorakılıq halları kəskin artıb

Bakı, 15 avqust, AZƏRTAC

BMT-nin cümə axşamı, avqustun 14-də dərc etdiyi hesabata görə, münaqişə zonalarında cinsi zorakılıq kəskin şəkildə artaraq əvvəlki illə müqayisədə dörddəbir səviyyədə çoxalıb. Sağ qalan 4600-dən çox insan müharibə, işgəncə, terror və siyasi repressiyalar şəraitində sui-istifadələrə məruz qalıb.

AZƏRTAC təşkilatın məlumatına istinadla xəbər verir ki, BMT Baş katibinin “Münaqişələrlə bağlı cinsi zorakılıq” adlı illik hesabatına əsasən, həm dövlət, həm də qeyri-dövlət subyektləri 21 ölkədə pozuntulara görə məsuliyyət daşıyırlar. Ən yüksək rəqəmlər Mərkəzi Afrika Respublikası, Konqo Demokratik Respublikası, Haiti, Somali və Cənubi Sudanda qeydə alınıb.

Hesabatda qeyd olunur ki, qadınlar və qızlar qurbanların 92 faizini təşkil edirlər, lakin kişilər, oğlanlar, müxtəlif cinsi oriyentasiyaları və kimlikləri olan insanlar, irqi və etnik azlıqlar, bəzi əlillərlə birlikdə yaşları 1-dən 75-ə qədər olan şəxslər də bu iyrənc hərəkətlərin qurbanı olub. “Bu həyəcanverici rəqəmlər həmin cinayətlərin qlobal miqyasını və yayılmasını tam şəkildə əks etdirmir”, -deyə sənədin müəllifləri qeyd ediblər. Onlar diqqətə çatdırıblar ki, cinsi zorakılıq aktları nəticəsində doğulan uşaqlar dərin sosial və iqtisadi marjinalizasiyaya sürüklənir.

Sənəddə həbsxanalarda cinsi zorakılığın narahatlıq doğuran səviyyədə artmasına işarə edilir, qeyd olunur ki, kişilərə qarşı bu iyrənc hərəkətlər tez-tez işgəncə, alçaldılma və məlumatların çıxarılması üçün alət kimi istifadə olunur. Qeyri-dövlət silahlı dəstələri ərazi və resurslara nəzarəti gücləndirmək, ekstremist ideologiyaları tətbiq etmək üçün belə cinayətlər törədirlər.

Hesabatda qeyd olunub ki, münaqişə tərəfləri tez-tez sağ qalanlar üçün humanitar yardımı bloklayır və ya məhdudlaşdırır. Münaqişələrdə seksual zorakılıq üzrə BMT-nin xüsusi nümayəndəsi Pramila Patten bildirib: “Səhiyyə müəssisələrinin dağıdılmasının görünməmiş şiddəti və miqyası, həmçinin cəbhə xəttində xidmət göstərənlərə qarşı hücumlar, təqiblər və təhdidlər sağ qalanların xilasedici yardıma çıxışını ciddi şəkildə əngəlləyib”.

BMT Təhlükəsizlik Şurasının gündəliyində silahlı münaqişələrdə cinsi zorakılıq nümunələri ilə bağlı etibarlı şəkildə şübhəli bilinən və ya məsuliyyət daşıyan 63 dövlət və qeyri-dövlət qurumu da yer alıb. Qeyd edilib ki, həmin ölkələrdə beynəlxalq humanitar hüquqa uyğunluq aşağı səviyyədə qalsa da, onların əksəriyyəti cinayətlərin qarşısını almaq üçün rəsmi öhdəliklər götürüb.

Hesabatda cinayətkarları hədəf almaq üçün Təhlükəsizlik Şurasının sanksiya komitələrinin cəlb edilməsi tövsiyə edilib və qeyd olunub ki, İŞİD və “Əl-Qaidə” əleyhinə antiterror rejimi çərçivəsində cinsi və gender əsaslı zorakılıq açıq şəkildə sanksiyalaşdırıla bilər.

BMT bütün tərəfləri cinsi zorakılığı qadağan edən mükəmməl qanunlar hazırlamağa, hesabatlılığı təmin etməyə, monitorinq və xidmət təminatları üçün təşkilata maneəsiz giriş imkanı verməyə çağırıb. “Təhlükəsizlik Şurasının münaqişə ilə bağlı cinsi zorakılığa dair altı xüsusi qətnaməsi üzv dövlətlər tərəfindən əsas olmalıdır. Biz sağ qalanlara həmrəylikdən daha çox şey - ləyaqətli bir həyat, bu cinayətlərin qarşısını almaq və aradan qaldırmaq üçün təsirli və qətiyyətli fəaliyyət borcluyuq”, -deyə xanım Patten bildirib.