BMT: Keçən il münaqişə zonalarında rekord sayda qadın və qız həlak olub

Bakı, 21 oktyabr, AZƏRTAC

Keçən il ölümcül münaqişə zonalarının 50 kilometrliyində təxminən 676 milyon qadın yaşayıb ki, bu da 1990-cı illərdən bəri ən yüksək rəqəmdir.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə BMT Baş katibinin bazar ertəsi dərc etdiyi Qadınlar, Sülh və Təhlükəsizlik (WPS) üzrə illik hesabatda məlumat verilir.

Sənəd qadınların sülhməramlılar kimi oynadığı rolu vurğulayır, münaqişənin bütövlükdə qadınlara necə təsir etdiyinin təhlilini aparır və BMT Baş katibinin əsas gündəliyə dair məqsədlərini ifadə edir.

“ İndiyədək görünməmiş həddə qadın və qızlar öldürülür, onlar sülh danışıqlarından kənarda qalır və müharibələr çoxaldıqca daha müdafiəsiz hala gəlirlər. Qadınların daha çox vədlərə ehtiyacı yoxdur, onların gücə, müdafiəyə və bərabər iştiraka ehtiyacı var”, -deyə BMT-nin Qadın Təşkilatının icraçı direktoru Sima Bahus bildirib.

Bu il WPS gündəliyinin və Təhlükəsizlik Şurasının əsrin əvvəlində beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən qəbul edilmiş, münaqişələrin qarşısının alınmasında və sülh proseslərində qadınların iştirakının vacibliyini təsdiq edən mühüm qərarın - 1325 saylı qətnamənin 25-ci ildönümü qeyd edilir.

Hesabata görə, qəbul edildiyi gündən etibarən Kolumbiyadan tutmuş Liberiya və Filippinə kimi real dünya nümunələri ilə dəstəklənən artan konsensus var ki, qadınların iştirakı sülh sazişlərini daha etibarlı və davamlı edir. Amma problemlər hələ də qalmaqdadır. WPS məqsədlərinin həyata keçirilməsi maliyyə tələb edir və keçən ilki hesabatdan bəri qadınların rəhbərlik etdiyi təşkilatlar daha çox maliyyəyə ehtiyac duyur, çünki münaqişə və böhran onları risk altına salır.

BMT qeyd edir ki, qadınlar münaqişənin həllində vasitəçi rol oynaya bilərlər. “Yəməndə uzun sürən vətəndaş müharibəsini sona çatdırmaq üçün aparılan danışıqların bir hissəsi olaraq qadın liderlər təbii ehtiyatlara çıxışla bağlı danışıqlar apara bildilər. 2020-2024-cü illər üzrə toplanmış məlumatlar qadınların sülh proseslərində danışıqlar aparan, vasitəçi kimi təmsil olunmasının BMT-nin təyin etdiyi hədəfdən xeyli aşağı olduğunu müəyyən edib”, -deyə hesabatda vurğulanır.

Sənəddə bildirilir ki, keçən il dünya üzrə orta hesabla danışıqlar aparanların yalnız 7 faizini qadınlar təşkil edirdi və on danışıq prosesindən təxminən doqquzunda heç bir qadın müzakirəçi iştirak etməyib. Qadınlar vasitəçilik rollarında bir qədər daha çox - orta hesabla 14 faiz təmsil olunublar, lakin yenə də vasitəçilik səylərinin üçdə ikisi qadınları əhatə etmir.

Bu ayın əvvəlində WPS gündəliyi ilə bağlı illik açıq debatda BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreş xəbərdarlıq edib ki, son 25 ildə müəyyən irəliləyiş əldə olunsa da, qadınların sülh prosesində iştirakı və müdafiəsi məsələsində “qazanclar kövrəkdir və çox narahatedicidir”.