Icma.az
close
up
RU
Bu da Stalinin məşhur bunkeri Foto

Bu da Stalinin məşhur bunkeri Foto

Axar.az saytından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər verir.

1917-ci ildən sonra Rusiyanın paytaxtı Moskvaya nəhəng dərin yeraltı “krallıq” miras qalıb. Metronun tikintisi ilə o, genişlənib və gizli tunellər, komanda məntəqələri, bomba sığınacaqları və hətta gəmilər üçün yanalma körpüləri olan ərazilər ərsəyə gətirilib. Bütün bu xüsusi obyektlər dövlət sirri təsnifatına daxildir. Onların arasında İosif Stalinin beş bunkeri də var, bəziləri məxfilikdən çıxarılıb, digərlərinə hələ də giriş qadağandır.

Kreml vasitəsilə bağa gedən yol

1937-1940-cı illərdə metro tikintisi ilə məşğul olan dövlət strukturu “Kirovskaya” metrostansiyasının (indiki “Çistye Prudı”) yaxınlığında gizli yeraltı xüsusi təyinatlı obyektlər tikib. Hava hücumundan müdafiə qərargahı və SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının (sonralar DTK) komanda məntəqəsi burada yerləşib. Müharibənin başlaması ilə baş qərargah buraya köçüb. Obyektin bir neçə mərtəbəsi olub, onun ən aşağı nöqtəsi 70 metr dərinlikdə yerləşib. Qatarlar isə orada dayanmayıb.

Platforma hündür divarla hasarlanıb, onun arxasında Stalin üçün iş otağı və Yer kürəsinin istənilən nöqtəsi ilə əlaqə yaratmaq üçün rabitə qovşağı qurulub. Burada dövlət müdafiə komitəsinin iclasları keçirilib və Stalin hava hücumundan müdafiə komandanlığına gedən gizli şaxtadan keçərək buraya gəlib.

1942-ci ilin martına qədər 15 metr dərinlikdə, Stalinin Kuntsevoda yerləşən bağının yaxınlığında başqa bir kiçik, lakin çox yaxşı qorunan bunker tikilib. Moskvada Müdafiə Nazirliyinin Myasnitskayadakı hazırkı ictimai qəbul şöbəsindən başlayan yol Kremlin altından keçərək bağa qədər davam edib. Hər iki bunker hazırda giriş üçün bağlıdır. Burada Stalin “general otağı”nda palıd və ağcaqayın ağacı ilə bəzədilmiş geniş kabinetdə dövlət müdafiə komitəsinin iclaslarını keçirib.

Yeri gəlmişkən, 1953-cü ildə “Kuntsevo” metrosunun meydana çıxması ilə əlaqədar “Ploşad Revolyutsiyi” - “Kiyev” metro xəttinin dublikat hissəsi istifadəyə verilib.

Məxfilikdən çıxarılan Taqanka

Taqanka rayonunda 1950-ci illərdə soyuq müharibə zamanı nüvə zərbəsindən sovet hökumətinin qorunması üçün tikilmiş bunker hazırda muzeydir. Orada ekskursiyada olan şəxslərə nüvə və termonüvə partlayışları haqqında təbliğat filmi nümayiş etdirilir. İçəri girmək üçün hərbi hissənin girişinə bənzər ulduzlu adi bir darvazadan keçmək lazımdır.

Bir vaxtlar burada yüzlərlə insan işləyib və həyat öz axarı ilə davam edib. Ərazidə döyüş raketləri hər zaman hazır vəziyyətə olub, 1951-ci ildə Stalinin şəxsi sifarişi ilə layihələndirilmiş, lakin yalnız 1956-cı ildə tamamlanan Rabitə Nazirliyinin yeraltı teleqraf idarəsi də burada yerləşib. Yeri gəlmişkən, Taqanka yaxınlığındakı bunker uzun müddət rabitə məntəqəsi olaraq qalıb və yeraltı idarədə 2,5 min nəfər işləyib.

Yalnız 1980-ci illərin sonlarında tərk edilən bunkerə getmək üçün 60 m dərinliyə enmək lazımdır. Tozlu tunellər rəsmi otaqlardan daha çox yardımçı tikililərə bənzəyir - zəif işıqlandırma, dəmir pilləkənlər, asılmış naqillər və kommunal borular. İki filmin çəkildiyi ərazidə 5 min insan 6 ay tam qida ilə yaşaya bilər.

“Çerkizon” yaxınlığındakı bunker

Daha bir yeraltı şəhər İzmailovo ərazisində 1930-cu illərdə rekord müddətdə inşa edilib. O, rəhbərlik üçün ehtiyat komanda məntəqəsi kimi nəzərdə tutulub. Tikintiyə şəxsən L.Beriya rəhbərlik edib və o məşhur ifadəni səsləndirib: “Yeraltı hər şey mənimdir!” Ona Stalinin şəxsi mühafizəsinin rəisi general N.Vlasik kömək edib.

Bunker 120 000 tamaşaçı tutumuna malik nəhəng “Stalinets” stadionunun altında olub.

Orada isə “lider” üçün iclas otağı, ofis, istirahət otağı və mühafizə üçün 500-ə yaxın döyüş tankı olub.

Stadionun altından Kremlə və “Sokolniki” metrostansiyasına gedən iki avtomobil tuneli tikilib. 1996-cı ildən burada ali baş komandan muzeyinin ehtiyat komandanlığı (silahlı qüvvələrin mərkəzi muzeyinin filialı) yerləşir.

Bütün həyatı təmin edən sistemlər işlək vəziyyətdədir - dövlət və yerli rabitə, siqnalizasiya, liftlər, xüsusi metro xətləri, avtonom hava regenerasiyası sistemi, elektrik stansiyası, kanalizasiya sistemi. Stalin nəinki İzmailovski bunkerinə baş çəkib, həm də 1941-ci ilin noyabr və dekabr aylarında orada işləyib.

Stalinizm dövründə Moskvanın yeraltı bunkerlərinin hər hansının adının çəkilməsi “Yerin təki haqqında” Qanuna əsasən cinayət hesab olunub və həmin şəxs ciddi şəkildə cəzalandırılıb.

Onlar SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının himayəsi altında tikilib. Bəzi versiyalar var ki, inşaatçılar işləri başa çatdırdıqdan sonra öldürülüblər.

İlkin Nəcəf

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:111
embedMənbə:https://axar.az
archiveBu xəbər 20 Aprel 2025 12:37 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Saray körpüsünün yaxınlığında çökən yol təmir edilib

11 İyun 2025 12:17see130

Bu 6 peşədə işləyənlər diqqətli olsun Xərçəng riskini artırır

11 İyun 2025 22:00see129

İsrail İran a saldırdı üst düzey komutanlar ve bilim insanları öldürüldü tesisler vuruldu

13 İyun 2025 08:45see125

Cənnət alması sirkəsinin bilmədiyimiz faydaları

11 İyun 2025 12:18see125

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Fərman imzalayıb

11 İyun 2025 16:03see124

Sənədsiz evlərin bir çoxu kənd təsərrüfatı torpaqlarında tikilib Komitə sədri

12 İyun 2025 13:24see123

Rusiya Ukraynanın itkilərini yenilədi KONKRET

11 İyun 2025 15:44see122

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin xilaskarlıq missiyası

11 İyun 2025 12:20see121

Azərbaycanda kripto ilə ödəniş etmək mümkün olacaq? AÇIQLAMA

11 İyun 2025 12:32see119

“Qarabağ”da üç vida Əsas futbolçular getdi+Rəsmi

11 İyun 2025 22:13see117

İsrail İrana zərbələr endirib: generallar həlak olub Tehran qisas vəd etdi

13 İyun 2025 08:31see116

Bu kadrlar Bakıdakı uşaq bağçasında çəkilib Video

13 İyun 2025 02:40see116

Tahir Mirkişili: Ailə dəyərlərinin güclü olduğu ölkələrdə iqtisadi üstünlük formalaşır

11 İyun 2025 16:59see116

Bu qurumda İşçi qrupunun sayı artırılıb Fərman

11 İyun 2025 15:52see116

Ən uzunömürlü 3 BÜRC

11 İyun 2025 13:39see115

İranın cənubunda metanol anbarında baş verən yanğında 3 nəfər ölüb

11 İyun 2025 14:04see115

Putin: Rusiya həqiqəti və ədaləti müdafiə edir

12 İyun 2025 14:35see115

Böyük Britaniyada küçədə gecələmək cinayət sayılmayacaq

11 İyun 2025 12:43see115

3 günlük matəm: YENİ DETALLAR ORTAYA ÇIXDI

11 İyun 2025 12:34see114

Çindən olan 92 yaşlı nənə hər gün 200 təkan edir...

12 İyun 2025 23:07see114
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri