Bu halda bahalaşma kompensasiya edilə bilər İqtisadçı

Azərbaycan hökuməti 2026-cı ildə inflyasiyanın 4,8 faiz olacağını gözləyir. Bu proqnoz “Azərbaycan Respublikasının 2026-cı ilin dövlət və icmal büdcələrinin ilkin göstəricilərinə dair Açıqlama”da əksini tapıb.

Sənədə əsasən, İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən cari ilin ötən dövrü ərzində faktiki inflyasiya səviyyəsi, dünya üzrə əmtəə, o cümlədən ərzaq qiymətlərinin nisbətən aşağı düşməsi və bunun idxal qiymətlərinə təsiri, nominal effektiv məzənnə indeksinin dinamikası və məzənnənin sabit qalması fərziyyələri, mal və xidmətlərin tənzimlənən tariflərinin dəyişməsinin təsirləri nəzərə alınaraq baza ssenaridə cari il üzrə 5,4 faiz proqnozlaşdırılan orta illik inflyasiya tədricən azalaraq 2029-cu ildə 4,2 faiz olacağı gözlənilir.

Məsələ ilə bağlı iqtisadçı Murad Calalov Metbuat.az-a bildirib ki, qlobal enerji bazarlarında dalğalanmalar, geosiyasi gərginliklər və təchizat zəncirlərində pozulmalar qiymətlərin davamlı artımına səbəb olur:

“2025-ci il üçün əsas gözlənti ondan ibarət idi ki, faiz dərəcələrinin aşağı salınması inflyasiyanın qarşısının alınmasına xidmət etsin. Bu yanaşma təkcə Azərbaycan üçün deyil, həm də Avropada və ümumilikdə qlobal miqyasda aktuallıq kəsb edir. Lakin nəzərdə tutulan nəticələrə tam nail olunmur. İnflyasiyanın davam etməsinin əsas səbəblərindən biri müharibələrin uzanması, siyasi və iqtisadi sabitliyin pozulması, həm Avropada, həm də digər regionlarda maliyyə böhranının dərinləşməsi ilə bağlıdır. Çünki bu şəraitdə maliyyə mexanizmləri səmərəli fəaliyyət göstərmir.

Avropada inflyasiya hazırda 2,1 faiz səviyyəsindədir və gələn il üçün 2 faizə enəcəyi proqnozlaşdırılır. Bununla belə, mövcud qeyri-sabitlik səbəbindən bu proqnozların reallaşmaması da mümkündür. Azərbaycanda isə indiki inflyasiya 5,9 faiz təşkil edir və 2025-ci il üzrə də bu göstərici nəzərdə tutulur. 2026-cı ildə isə inflyasiyanın 4,7 faizə enəcəyi proqnozlaşdırılır. Lakin qiymət artımları nəticəsində kor inflyasiya (ərzaq və enerji qiymətləri çıxıldıqda digər sahələrdə inflyasiya) davam edərsə, bu proses ümumi inflyasiyanın azalma tendensiyasına mənfi təsir göstərə bilər”.

İqtisadçı qeyd edib ki, ərzaq və enerji sahəsində təzyiq güclənərsə inflyasiyanın davamlılığını artıra bilər ki, bu stagflasiya risklərini də ortaya çıxaracaq:

“Stagflasiya şəraitində ölkələrdə istehsal və investisiya səviyyəsi azalır, idxal və ixrac əməliyyatları zəifləyir, nəticədə maliyyə dövriyyəsi daralır. Bu isə fiskal siyasətin imkanlarını da zəiflədir. Ümumi olaraq, belə vəziyyət inflyasiyanın daha uzun müddət davam etməsinə gətirib çıxarır. Ona görə də dövlət xərclərinin, xüsusilə istehsal və digər strateji sahələr üzrə xərclərin artması qaçılmaz olaraq qalır. Bizim əsas gəlir mənbəyimiz neft sektoru ilə bağlıdır. Bu baxımdan maaş artımı həyata keçirilərsə, heç olmasa, yaşayış səviyyəsinin qismən normallaşmasına şərait yarada bilər. Yəni maaş artımı qiymət artımlarını müəyyən dərəcədə kompensasiya edərək balansı qorumağa imkan verəcəkdir”.

Gülbəniz Hüseynli / Metbuat.az