Cənubi Qafqazın ardınca növbəti geopolitik sövdələşmə məkanı: 15 avqust, Alyaska Elxan ŞÜKÜRLÜ YAZIR

Elxan ŞÜKÜRLÜ

***

Beləliklə, 35 illik geopolitik münaqişə regionlarından birində - Cənubi Qafqazda ilk böyük uzlaşma, uğurlu sövdələşmə, nəhayət, əldə edildi!

Uzun illər Rusiyanın təsir zonası sayılan Cənubi Qafqazın iki ölkəsinin – Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin məhz Vaşinqtonda və ABŞ prezidenti Trampın zəmanəti altında Sülh Sazişinin paraflanması, Üçtərəfli Birgə Bəyannamənin imzalanması bu böyük geopolitik uzlaşmanın əsas göstəricisi olmaqla yanaşı, ilk növbədə, Azərbaycanın 2020-ci ildəki Vətən Savaşı və 2023-cü ildəki antiterror əməliyyatlarıyla regionda dəyişdiyi reallıqların və əldə etdiyi nəticələrin artıq nəinki ABŞ, bütövlükdə Qərb dünyası tərəfindən də rəsmən qəbul edilməsi, legitimləşməsi və dünyanın gələcək siyasi xəritəsində əks olunacağı deməkdir!

Bundan qabaq belə Üçtərəfli Bəyannamə regionda gedən geopolitik münaqişənin digər əsas iştirakçısı - Rusiya prezidenti Putinin iştirakıyla da imzalanmışdı!

Beləliklə, son 35 ildə Avropayla Asiyanı birləşdirən Cənubi Qafqaz körpüsünü nəzarət altına almaq istəyən hər iki güc mərkəzinin – Rusiya və ABŞ-ın liderlərinin imzaladığı sənədlərdə Azərbaycanın müharibəylə əldə etdiyi nəticələr rəsmən etiraf və qəbul olunur, eyni zamanda, sülhə zəmanətdə qarşıdakı dönəmdə hər iki ölkənin məsuliyyət daşıyacağını ortaya qoyur!

Bu, həqiqətən, Azərbaycan üçün çox böyük uğurdur və bu uğurun altında strateji düşüncə, böyük zəhmət, diplomatik məharət yatır!

Unutmayaq ki, Trampdan əvvəlki ABŞ prezidenti – demokrat Bayden hakimiyyətdə olduğu 4 il boyunca bu nəticələri qəbul etmək istəmir, Avropa İttifaqıyla bərabər, regionda sülhə əsas maneə kimi çıxış edirdi.

Demokrat Baydendən fərqli olaraq, respublikaçı Tramp “Qarabağ İttifaqı”nın - Putin, Ərdoğan və Əliyevin ABŞ-dakı 2024-cü il seçkilərində qələbəsini ən çox arzuladıqları və bunun üçün çalışdıqları lider idi.

İndi bu lider ABŞ dövlətinin sükanı arxasındadır və şübhəsiz ki, onun mövqeyinin qarşıdakı mərhələdə ABŞ-da güclü olması Rusiya, Türkiyə və Azərbaycanın da marağındadır.

Cənubi Qafqazda sülhün əldə olunmasındakı şəxsi töhfələrinə görə hətta münaqişə iştirakçısı olan hər iki dövlət tərəfindən “Nobel” sülh mükafatını almağa namizədliyinin irəli sürülməsi Trampın beynəlxalq aləmdə nüfuzunu xeyli gücləndirməklə, onu Ukrayna cəbhəsində də sülh mövqeyində durmağa və buradakı münaqişəni tezliklə yekunlaşdırmağa təşviq edəcək.

Təsadüfi deyil ki, məhz Azərbaycan və Ermənistan liderləriylə razılaşmadan – Cənubi Qafqazda uğurlu uzlaşmadan sonra bir neçə aydır məxfi şəkildə hazırlığı aparılan Tramp-Putin görüşünün də konkret tarixi və yeri açıqlandı: 15 avqust, Alyaska!

Görüş üçün məhz Alyaskanın seçilməsinin isə xüsusi mənası var: vaxtilə Rusiyanın olan bu ərazi 1867-ci ildə ABŞ-la Rusiya arasındakı ilk böyük sövdələşmənin nəticəsi olaraq amerikalılara satılıb!

Cənubi Qafqazın ardınca növbəti geopolitik sövdələşmə məkanı Qara dəniz hövzəsi - Ukraynadır!

MİA.AZ