Icma.az
close
up
RU
Çin “yaşıl” gələcəyi dəstəkləyir

Çin “yaşıl” gələcəyi dəstəkləyir

Xalq qazeti portalından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər yayır.

Çin 2027-ci ildən etibarən iqlim siyasətində mühüm yeniliyə start verəcək: Ölkə ilk dəfə olaraq istixana qazı tullantılarına mütləq məhdudiyyətlər tətbiq edəcək. Bu addım Pekinin “yaşıl” iqtisadiyyat qurmaq və qlobal iqlim gündəliyində aparıcı mövqeyini möhkəmləndirmək strategiyasının tərkib hissəsidir. İndiyədək Çin sənayenin enerji səmərəliyinə əsaslanan nisbi yanaşmadan istifadə edirdi. Yəni kvotalar məhsul vahidinə düşən tullantılara görə müəyyənləşdirilirdi. Yeni model isə bütünlükdə emissiyalara limit qoymaqla Avropa İttifaqının (Aİ) təcrübəsinə daha yaxın olacaq.

Çinin təqdim etdiyi yeni sənəddə qeyd olunur ki, 2027-ci ildən etibarən bir sıra sənaye sahələri üçün mütləq məhdudiyyətlər qüvvəyə minəcək. Həmin vaxtadək isə emissiyaların ticarəti sistemi (ETS) ölkənin bütün əsas sənaye sahələrini əhatə edəcək. Hazırda bu sistem yalnız səkkiz sektoru (elektrik enerjisi, neft-kimya, kimya sənayesi, tikinti materialları, polad və çuqun, əlvan metallurgiya, sellüloz-kağız istehsalı və aviasiya) əhatə edir. Gələcəkdə kvotalar pulsuz və ödənişli üsulla bölüşdürüləcək, lakin ödənişli mexanizmin çəkisi davamlı şəkildə artacaq.

Bu addımların nəticəsində 2030-cu ilə qədər ölkədə milli karbon bazarının tam formalaşdırılması hədəflənir. Çin hesab edir ki, həmin ildə istixana qazı tullantılarının həcmi pik həddə çatacaq, 2060-cı ildə isə ölkə karbon neytrallığına nail olacaq. 2021-ci ilin iyulunda işə düşən karbon kvotaları bazarı bu məqsədə çatmaq üçün ilk mühüm addım idi. Çin artıq 2030-cu ilə qədər CO₂ tullantılarını 130 milyon ton azaltmağı planlaşdırır. İki illik “keçid dövrü” isə şirkətlərə daha sərt qaydalara uyğunlaşmaq imkanı verir.

Hazırda Çində kvotaların paylanması “nisbi karbon tutumluluğu” prinsipinə əsaslanır: hər sahəyə məhsul vahidinə görə müəyyən hədd qoyulur, artıq tullantı emissiyaları üçün əlavə kvotalar alınmalı olur. Yeni model isə mütləq limitlər nəzərdə tutur. Bu da o deməkdir ki, müəyyən sahələr üçün ümumi emissiya həddi müəyyənləşdiriləcək və kvotalar şirkətlər arasında bu limit əsasında bölüşdürüləcək. Qeyd edək ki, məhz bu prinsip Avropa İttifaqının European Union Emission Trading System (EU ETS) çərçivəsində tətbiq olunur.

Çinin yeni yanaşması ölkəni Aİ-nin Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) siyasətinə daha da yaxınlaşdırır. Ekspertlər hesab edirlər ki, yaxın illərdə Çin də Avropaya bənzər “karbon vergisi” sisteminə keçə bilər. Bu, qlobal ticarətə təsirsiz ötüşməyəcək: Avropaya ixrac edilən enerji resursları və gübrə istehsalında istifadə olunan xammal daha ciddi tələblərlə üzləşəcək. Bu baxımdan Rusiya da daxil olmaqla Çinə məhsul ixrac edən ölkələr yeni reallıqlara uyğunlaşmaq məcburiyyətində qalacaqlar.

Bununla yanaşı, ekspertlər vurğulayırlar ki, Çin ETS-in Avropa bazarı ilə tam inteqrasiyası üçün hələ kifayət qədər addım atmayıb. CBAM tələblərinə uyğunlaşmaq üçün ölkənin qarşısında iki əsas məsələ qalır: Pulsuz kvotaların azaldılması və karbon hesabatlığının keyfiyyətinin artırılması. Bundan başqa, hazırda Çin və Aİ sistemləri arasında birbaşa əlaqə mövcud deyil. Ona görə də Çində kvotaların mütləq limitlər əsasında tətbiqi CBAM baxımından zəruri, lakin kifayət qədər olmayan addım sayılır.

Mütəxəssislərin fikrincə, Çin bu addımları ilə yalnız iqlim öhdəliklərini yerinə yetirməyi deyil, həm də texnoloji və metodoloji üstünlüklər qazanaraq qlobal bazarlarda liderliyini gücləndirməyi hədəfləyir. Kept şirkətinin davamlı inkişaf üzrə eksperti Yevgeni Tananayko bildirir ki, Pekin aşağıkarbonlu texnologiyaların inkişafı və kommersiyalaşdırılmasında Avropanı geridə qoymaq niyyətindədir. Digər tərəfdən, bu kursun beynəlxalq ticarətə necə təsir göstərəcəyi çox vaxt Çinin Aİ-nin siyasətinə nə dərəcədə yaxınlaşacağı ilə bağlı olacaq.

Beləliklə, Çin iqlim siyasətində Avropanın izi ilə getsə də, hələ bir sıra boşluqlar qalmaqdadır. Bununla belə, Pekinin elan etdiyi planlar artıq indi qlobal bazarlarda yeni oyun qaydalarının formalaşmasına təkan verir və yaxın illərdə beynəlxalq ticarətin strukturunu dəyişə biləcək əsas amillərdən biri olacaq.

Səbuhi MƏMMƏDOV
XQ

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:54
embedMənbə:https://xalqqazeti.az
archiveBu xəbər 31 Avqust 2025 09:35 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Qəzzada sülh yaxındır? ŞƏRH

15 Oktyabr 2025 15:34see342

Nəticələr Türkiyənin Suriyada möhkəmlənməsinə xidmət edəcək

16 Oktyabr 2025 10:26see242

Rusiya hakimiyyəti Vəfa Quluzadəni haqlı çıxardı KONKRET

16 Oktyabr 2025 15:04see223

İsrail də açıqladı: Qəzzada yenidən müharibə başlaya bilər!

16 Oktyabr 2025 00:55see176

Dövlət Departamenti: Tramp səkkiz ayda səkkiz müharibəyə son qoyub

15 Oktyabr 2025 00:49see141

Tramp siyasi fəal Çarli Kirki ölümündən sonra Prezident Azadlıq Medalı ilə təltif edib

15 Oktyabr 2025 01:40see138

Trampla Si Cinpinin görüş vaxtı artıq təyin olunub ABŞ rəsmisi

15 Oktyabr 2025 01:01see136

Yardımlının Şıxlar kəndində 4 şagird təhsilsiz qalıb? Rəsmi AÇIQLAMA

15 Oktyabr 2025 20:13see132

ABŞ nin Nyu York ştatında ilk dəfə çikunqunya qızdırmasına yoluxma aşkar edilib

16 Oktyabr 2025 00:33see128

Üçüncü Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumunun iştirakçıları Şuşa şəhərinə gəliblər

15 Oktyabr 2025 18:02see125

10 minədək taksinin icazəsi ləğv ediləcək? Video

16 Oktyabr 2025 07:03see125

Ağsuda yollar təmir ediləcək

16 Oktyabr 2025 14:54see124

Bu bürcün qadınları asan ram olmur

16 Oktyabr 2025 03:21see123

7 milyard ayrıldı, Ukraynada 500 sığınacaq qurulur

15 Oktyabr 2025 01:22see122

Şarm əl Şeyx sammiti: Yaxın Şərq üçün yeni tarix

15 Oktyabr 2025 12:20see122

ABŞ də şatdauna son qoymaq cəhdi növbəti dəfə nəticəsiz qaldı

15 Oktyabr 2025 04:46see121

Finlandiyalıların bir çoxu erkən pensiyaya çıxmaq arzusundadır

16 Oktyabr 2025 04:03see120

Leyla və Arzu Əliyeva beynəlxalq incəsənət sərgisinin açılışında FOTO

15 Oktyabr 2025 09:54see119

ABŞ Senatı respublikaçıların maliyyə qanun layihəsini səkkizinci dəfə rədd edib

15 Oktyabr 2025 03:14see119

Bakıda Tarana Muradovaya həsr olunmuş “Rəqs Edən Brilyantların Gecəsi” keçiriləcək

14 Oktyabr 2025 22:48see117
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri