Çindəki paradın məqsədi ABŞ nin hegemonluğuna qarşı mesaj vermək idi AÇIQLAMA

ABŞ Prezidenti Donald Tramp Pekində keçirilən hərbi paradın onun üçün “uyğun olmadığını” bildirib. O, Ağ Evdə jurnalistlərin sualına cavabında “heç vaxt gedəcəyimi düşünməmişdim” deyə vurğulayıb. 

Trampın belə deməsinin səbəbi nədir?

Mövzu ilə bağlı Redaktor.az-a açıqlamasında politoloq Turab Rzayevin sözlərinə görə, aydın məsələdir ki, Çin İkinci Dünya müharibəsinin nəticələrinə görə parad keçirdiyini desə də, əslində bu, dünyaya güc nümayişi idi:

"Məqsəd Rusiya, Şimali Koreya və digər ölkələrin Çinin yanında olması mesajını vermək idi. Əks halda, parad qəribə görünərdi, çünki Çin faktiki olaraq II Dünya müharibəsində məğlub olmuş ölkədir və həmin dövrdə Yaponiya işğalı altındaydı. ABŞ isə Yaponiyanı atom bombalarının tətbiqi ilə sülhə məcbur etmişdi. Beləliklə, "Çin hansı qələbə ilə parad keçirə bilərdi" sualı yaranır".

Politoloq əlavə etdi ki, parad zamanı Çin bütün dronlarını, müdafiə texnikalarını, hava idarəetmə sistemlərini, raketlərini nümayiş etdirərək potensialını göstərdi və faktiki olaraq özünü ikinci qütb kimi təqdim etmək istədi. 

"Bu, Çinin Qərbdən çəkinmədiyini göstərirdi. Rusiya, Şimali Koreya və Hindistan kimi ölkələri ətrafına yığaraq psixoloji təsir göstərməyə çalışdı. Görünən odur ki, Avropa İttifaqı və ABŞ bunu ciddi qəbul etmədi. ABŞ və Avropa Çindən qorxmur. ABŞ Çinin ambisiyalarını daha yaxşı anladı və müşahidə edir ki, Rusiya və Çin bir-birindən ayrılmadıqca onlara güzəşt etmək ağır nəticələrə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən gələcəkdə ABŞ Rusiyaya qarşı təzyiqləri artıra və ya Çinə qarşı tarif müharibəsindən əlavə siyasi, hətta hərbi müdaxiləyə qərar verə bilər. Tramp da açıq şəkildə paradda iştirak etmədi və bunu bildirdi. Çünki paradın məqsədi biz ABŞ-nin  hegemoniyasına qarşıyıq, ABŞ-nin qlobal dünya liderliyini tanımırıq demək idi. Çinin bu niyyətlə keçirdiyi paradda ABŞ-nin iştirakı qəribə olardı. Eyni zamanda, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı da ABŞ-nin qlobal liderliyinə, hegemoniyasına qarşı qurulub", - deyə Turab Rzayev vurğuladı.

Xədicə BAXIŞLI