COP29da tarixi nailiyyət: Bakı 1,3 trilyon dollarlıq yeni iqlim maliyyəsini hədəf seçib

BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasında (COP29) "Bakı maliyyələşdirmə məqsədləri" (Baku Finance Goal) adlı yeni iqlim maliyyə meyarının yaradılması ilə bağlı sıçrayışlı konsensus əldə edilib.

"Report"un COP29 saytına istinadən məlumatına görə, bu mexanizm 2035-ci ilə qədər inkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqlim layihələrinin inkişafı üçün hər il 1,3 trilyon ABŞ dollarının səfərbər edilməsini nəzərdə tutur.

Yeni hədəfin əsas hissəsi inkişaf etmiş ölkələrin inkişaf etməkdə olan dövlətlər üçün iqlim layihələrinə ildə ən azı 300 milyard dollar ayırmaq öhdəliyidir. Bu, əvvəlki 100 milyard dollarlıq hədəfdən üç dəfə çoxdur.

Diplomatiya ilinin Azərbaycanın himayəsi altında uğuru

İrəliləyiş Azərbaycanın COP29-a sədrliyinin başçılıq etdiyi gərgin aylarla davam edən diplomatik işin nəticəsi idi. Konfransın sədri Muxtar Babayev deyib:

"Bakının maliyyələşdirmə məqsədi əldə edə biləcəyimiz ən yaxşı razılaşmanı əks etdirir. Geosiyasi parçalanma ilində çoxları Azərbaycanın konsensusa nail ola biləcəyinə şübhə edirdi. Onlar yanıldılar. Bakı qlobal iqlim maliyyəsinin arxitekturasını həmişəlik dəyişdi".

Yeni mexanizmlər və tarixi qərarlar

COP29-da "Bakı maliyyələşdirmə məqsədləri" ilə yanaşı, karbonun kvota bazarlarını tənzimləyən Paris Sazişinin 6-cı maddəsi ilə bağlı on illik danışıqlar başa çatıb.

Hesablamalara görə, karbon bazarlarından maliyyə axını 2050-ci ilə qədər ildə 1 trilyon dollara çata bilər ki, bu da milli iqlim planlarının həyata keçirilməsi xərclərini hər il 250 milyard dollar azalda bilər.

Konfransda həmçinin 2025-ci ildə vəsaitlərin paylanmasına başlayacaq İtki və Zərər Fondunun fəaliyyətə başlaması qeyd olunub.

İqlim əməkdaşlığının yeni dövrü

COP29 iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə əsas addımları qeyd edən əlamətdar hadisə idi:

Şəffaflıq və hesabat standartlarının, o cümlədən Bakı Şəffaflıq Platformasının təsdiqi;

Maliyyə, İnvestisiya və Ticarət üzrə Bakı Təşəbbüsünün (BICFIT) qəbul edilməsi;

Metan emissiyalarını, dayanıqlı turizmi və su ehtiyatlarını azaltmaq üçün qlobal öhdəliklərin elan edilməsi.

Beynəlxalq ekspertlər vurğulayırlar ki, COP29-un nailiyyətləri Azərbaycanın qlobal iqlim gündəliyinin aparıcı iştirakçılarından biri kimi rolunu təsdiqləyir.