Çox içməyin qarşısını almaq üçün YENİ YOL

Beyindəki milyardlarla neyrondan 500-dən az hissəsi həddindən artıq içki qəbul etməkdən məsuldur. 

Bunu neyrologiya üzrə dünya üzrə tanınmış mütəxəssis Jilya Martinin yeni araşdırması göstərib. 

“Cebheinfo.az” xəbər verir ki, araşdırma “Nature Neuroscience” jurnalında dərc edilib.O, yeni terapevtik hədəflərə səbəb ola biləcək həddindən artıq içki və alkoqol asılılığına dair fikirlər təqdim edir.

Alkoqoldan asılılıq və həddindən artıq içki içmək ciddi sağlamlıq problemləridir, qısamüddətli və uzunmüddətli spirt istifadəsi nəticəsində yaranan 200-dən çox əlaqəli xəstəlik və xəsarətlər nəticəsində həm birbaşa, həm də dolayısı ilə milyonlarla insanın ölümünə səbəb olur. 

Son tədqiqatlar beynin müəyyən hissələrinin, məsələn, prefrontal korteksin həddindən artıq içki qəbulunun qarşısını almaqda rol oynadığını aşkar edib. Amma bu tədqiqatlar spirt istehlakının qarşısını almaqda iştirak edən xüsusi sinir dövrələrini təyin etmək üçün dəqiq deyil.

Martin və onun həmkarları viral vektor yanaşmasından istifadə edərək qabaqcıl fiber optika, optogenetika, elektrofiziologiya və tək hüceyrəli transkriptomikanın birləşməsindən istifadə ediblər. Onlar həddindən artıq içməyin qarşısını almaqdan məsul olan beynin bölgəsini xüsusi sinir ansamblına qədər daralda biliblər.

“Sinir ansamblları” adlanan fərqli neyron qrupları beyindəki sinir kodunun əsas vahidləridir. Bu kiçik neyron qrupları koordinasiyalı və təkrarlanan şəkildə fəaliyyət göstərir, tez-tez xüsusi stimullara cavab olaraq fərqli bir fəaliyyət nümunəsi yaratmaq üçün birlikdə “atəş” açır.

Müəyyən bir müddət ərzində “atəş” açan neyronları etiketləmək və manipulyasiya etmək üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi siçan modelindən istifadə olunub.  Martin və onun həmkarları həddindən artıq içkiyə cavab olaraq “atəş” açan kiçik bir qrup neyronu müəyyən ediblər. 

Bu heyvan modellərindəki neyronlar atəşə tutduqda, fiber optiklərdən istifadə etməklə görünə bilən son dərəcə parlaq flüoresan zülal buraxırlar.

Bu, real vaxtda baş verdiyi üçün elm adamları heyvanın stimula məruz qaldığı zaman hansı neyronların aktivləşdiyini dəqiq müəyyən edə bilirlər.

Daha sonra canlı heyvanlarda hüceyrələri təhlükəsiz şəkildə aktivləşdirmək üçün işıqdan istifadə edən optogenetik üsullardan istifadə olunur və  bu neyronlar açar kimi açılıb-söndürilə bilir. Bu, alimlərə davranışdakı potensial dəyişiklikləri müşahidə etməyə və bu dəyişiklikləri beyindəki xüsusi neyronlarla əlaqələndirməyə imkan verir.

Xəzər
“Cebheinfo.az”