Dərman ticarəti və diplomatiya arasında irəliləmək: Hindistan ABŞ dərman ticarətinin gələcəyi

İki ölkə arasında illik ticarət həcminin 2030-cu ilə qədər 190 milyard dollardan 500 milyard dollara çatdırılması məqsədi qoyulub.

Hindistan və ABŞ, dünyanın ən böyük iki demokratiyasının ticarət əlaqələrini dəyişdirəcək bir ticarət razılaşmasının astanasındadır. 2025-ci ilin iyun və iyul ayları, danışıqların irəlilədiyi dövr olması baxımından ticarət münasibətləri üçün kritik olacaq.

Məqsəd, iki ölkə arasında illik ticarət həcmini 2030-cu ilə qədər mövcud 190 milyard dollardan 500 milyard dollara çatdırmaqdır. Hər iki tərəf, ABŞ Prezidenti Donald Trampın 90 günlük fasilədən sonra genişmiqyaslı qlobal qarşılıqlı tarifləri yenidən başlatmadan əvvəl, iyul ayının əvvəlində müvəqqəti bir razılaşma imzalamağı hədəfləyir. Hindistan və ABŞ arasında bu ticarət razılaşması yalnız tariflərlə bağlı deyil, həm də geopolitik və Tramp administrasiyasının radikal siyasətlərindən təsirlənən qlobal qeyri-müəyyənlik mühitində strateji diplomatik əlaqələrin davam etdirilməsi ilə bağlıdır. Uğurlu olarsa, Hindistan, Prezident Trampın Ağ Ev-də ikinci dövründə ABŞ ilə belə bir ikitərəfli ticarət razılaşması (BTA) imzalayan ilk ölkə olacaq.

Dərman sektoru BTA-nın əsas sütunudur. ABŞ, Hindistanın ən böyük ticarət tərəfdaşıdır və Hindistanda istehsal olunan dərmanların ən böyük ixrac bazarıdır və Hindistanın ümumi dərman ixracatının 31,35%-ni təşkil edir. Cenerik dərman məhsulları bu faizlərin əksəriyyətini təşkil edir, buna görə də ABŞ-da istifadə olunan bütün cenerik dərmanların demək olar ki, yarısı (%47) Hindistandan idxal olunur. Hindistan, ABŞ dərman idxalına 10% gömrük vergisi tətbiq edir, lakin ABŞ hazırda qarşılıqlı vergi tətbiq etmir.

ABŞ əvvəlcə əksər idxalatlarda dərmanları daha geniş tarifdən istisna etdi və Hindistandakı şirkətlərə müvəqqəti bir təxirəsalınma təmin etdi. Bu vəziyyət, Prezident Trampın dərmanları qarşılıqlı tarif siyasəti çərçivəsində daxil etmə səyləri və bunun üçün ABŞ-ın Hindistan idxalatlarına 26%-lik bir vergi tətbiq etmə açıqlaması ilə dəyişə bilər. Sektora xas vergilərin təhdidi qlobal dərman sənayesini, xüsusilə Hindistan və cenerik dərman sektorunu ağır şəkildə təsir etdi. "GlobalData" Tramp administrasiyasının yeni ticarət siyasətlərini yaxından izləyir, analiz edir və xüsusilə gələcəkdə potensial dərman tariflərinin təsirinə diqqət yetirir.

BTA danışıqlarının bir hissəsi olaraq və tarif təhdidi işığında, Hindistanın dərman sənayesi bu maneələri aşmaq üçün bir neçə cəsur tədbir təklif etdi. Bunlardan bəziləri bunlardır:

Dərmanlar üçün tarif istisnalarıAraşdırma və inkişaf üçün texnologiya transferinə daha çox girişYenilikçi orijinal dərmanlar üçün intellektual mülkiyyət qanunvericiliyinin islahatları İxrac məhdudiyyətlərinin yumşaldılmasıABŞ istehsalatını təşviq etmək üçün hədəfli təşviqlərAşağı qiymətli jenerik dərmanların təminatı

Bir neçə hesabat Hindistanın cəzalandırıcı ABŞ tariflərindən qaçmaq üçün əhəmiyyətli tarif təklifləri və bazar giriş imtiyazları etdiyini göstərir. Daha spesifik olaraq, ölkənin ən böyük dərman şirkətlərini təmsil edən Hindistan Dərman İttifaqı, hökumətə ABŞ-dan dərman idxalı üçün tarifləri mövcud 10%-dən sıfıra endirməsini təklif etdi. İndi sual yaranır: Baş nazir Narendra Modi ilə Prezident Tramp arasındakı yaxın əlaqələr və Hindistanın ABŞ səhiyyə sisteminə etdiyi cenerik dərman ixracatının kritik təbiəti nəzərə alındığında, Hindistan dərman sənayesi üçün bənzər şərtləri təmin edə biləcəkmi? Lakin, ABŞ-ın ixrac nəzarətinin yüngülləşdirilməsi məsələsində tam bərabərlik təmin edilməyəcəyi, bunun əvəzinə müəyyən dərman kateqoriyalarının istisna tutulacağı barədə ümumi bir fikir birliyi var.

Amerikanın Hindistanın intellektual mülkiyyət hüquqları (İMH) ilə bağlı narahatlıqları Hindistan hökumətini İMH və patent qanunlarında islahat etməyi düşünməyə sövq etdi. Hindistan, ABŞ dərman şirkətləri tərəfindən "hər zaman yaşıl" olmasının qarşısını almaq üçün İMH və Patent Qanununu gücləndirməyi təklif etdi. Hindistan, İntellektual Mülkiyyət Hüquqlarının Ticarətə Ait Aspektləri razılaşmasının bir hissəsi olmasına baxmayaraq, patent qanunlarını nəzərdən keçirməyə dair xarici təzyiqlərə uzun müddət müqavimət göstərib. Dərman sənayesi üçün daha mənfi tərəfdə Hindistan, ölkədə ceneriklərin tapılmasını sürətləndirmək üçün yenilikçi dərmanlar üçün patent mülkiyyət hüququ müddətini mövcud 20 illik müddətdən azaldılmasını təklif edir. Hindistan, yenilikçi müalicələr üçün artıq gec təqdim edən bir bazar olduğundan, patent mülkiyyət hüquqları müddətinin azaldılması onların bazara girməsini daha da gecikdirəcəkdir.

Prezident Donald Trampın ABŞ bazarındakı dərman qiymətlərini sərt şəkildə aşağı salmaq istəyi ilə Hindistan, həmçinin orijinal patent müddəti bitdikdən sonra üç il ərzində mövcud marka qiymətlərinin 20%-25%-i arasında cenerik dərmanlar təmin etməyi təklif etdi. Üç ildən sonra Hindistan, yeddi il ərzində bu məhsullar üçün əlavə 10%-15% qiymət endirimi tətbiq edəcək. Cenerik məhsullar artıq orijinaldan daha aşağı qiymətlə bazara daxil olur, buna görə də Hindistan, Hindistan istehsalı olan ceneriklərə olan asılılığını nəzərə alaraq ABŞ üçün qəbul edilə bilən maliyyə təşviqi təqdim edir. Bu, Trampın, əsasında beynəlxalq istinad qiymətləri (IRP) olan Ən Çox Seçilən Millət qaydası çərçivəsində reseptli dərmanların qiymətlərini 80%-ə qədər endirməyi hədəfləyən bir Əmr vasitəsilə dərman qiymətlərini idarə etmə səyləri ilə əlaqəlidir.

Tarif istisnaları ilə yanaşı Hindistan, dərman sektorundakı texnoloji infrastrukturunu və innovasiyasını artırmaq üçün Avstraliya, İngiltərə və Yaponya kimi digər ölkələrlə eyni səviyyədə kritik qabaqcıl texnologiyalara daha çox giriş təmin etməyi də hədəfləyir. ABŞ, AUKUS (Avstraliya/İngiltərə/ABŞ) tərəfdaşlığı kimi strateji razılaşmaların bir hissəsi olaraq bəzi müttəfiqləri üçün belə güzəştlər təqdim edib. Lakin Hindistanın intellektual mülkiyyət hüquqları ilə bağlı narahatlıqları ABŞ-ın bu şərtə qarşı ehtiyatlı davranacağına və bunun əvəzinə etibarlı tərəfdaş proqramları üçün texnologiya transferləri və ya müəyyən Hindistan şirkətləri üçün layihə əsaslı lisenziyalar kimi alternativ istisnalar təklif edəcəyinə işarə edir. Bunun bir nümunəsi, biotexnologiya kimi vacib sahələrdə hökumətlərarası, akademik və özəl sektor əməkdaşlığını sürətləndirməyi hədəfləyən Hindistan-ABŞ TRUST (Strategik Texnologiyanı İstifadə Edərək Əlaqələri Dönüştürmək) layihəsinin yaxın zamanda başlatılmasıdır.

Hindistanda istehsalat məqsədli texnologiya transferi, Trump dərmanlara idxalat vergisi qoyarsa, çətin olacaqdır. Buna görə Hindistan heyəti, Hindistan dərman şirkətlərinin aktiv dərman maddələri (API-lər) və dərman emalı prosesinin son mərhələlərinin ABŞ-da istehsalını artırmağı təklif etdi. Daha spesifik olaraq, Hindistan, ABŞ-da API və formulasiya təsisləri qurmaq istəyən dərman şirkətləri üçün hədəfli təşviqlər axtarır. Trump administrasiyasının yerli dərman istehsalına yönəltdiyi təzyiq, qlobal dərman şirkətləri ilə yanaşı ABŞ istehsalı və araşdırma və inkişaf imkanlarını inkişaf etdirməyə yönəlmiş Hindistan mərkəzli şirkətlərin artan sərmayələri ilə nəticələnib. Hindistan, qlobal olaraq ən yaxşı cenerik istehsalçılardan biri və ABŞ-a ixrac edənlərdən biri olduğundan, bu təklifin diqqətə alınması ehtimalı yüksəkdir.

Bu məqalə GlobalData-nın Qiymət Kəşfiyyatı (POLI) xidmətinin bir hissəsi olaraq hazırlanmışdır. Bu xidmət, qlobal dərman qiymətləndirilməsi, HTA və bazar girişi kəşfiyyatı üçün dünyanın öncül qaynağıdır və GlobalData-nın Dərman Kəşfiyyatı Mərkəzinin geniş epidemologiya, xəstəlik, klinik sınaqlar və istehsal üzrə mütəxəssisliyi ilə birləşdirilir.

Leyla Həsənzadə