Icma.az
close
up
RU
DİQQƏT: Bu şəxslər kreditdən məhrum edilə bilər Siyahı

DİQQƏT: Bu şəxslər kreditdən məhrum edilə bilər Siyahı

GlobalInfo saytından verilən məlumata əsasən, Icma.az məlumatı açıqlayır.

Son 5 ildə Azərbaycanda əhalinin adambaşına düşən kredit borcu (istehlak və ipoteka) 2 dəfədən çox, kredit hesablarının həcmi isə 3 dəfəyədək artıb. Bildirilir ki, bu müddətdə adambaşına düşən gəlirlərin artımı heç 50 faiz də olmayıb. Yəni əhalinin borclanma sürəti onların qazanma sürətini üstələyir. Digər tərəfdən, 2020-2025-ci illərdə adambaşına düşən gəlirlərdə kredit borcunun payı 11,2%-dən 17,3%-ə yüksəlib.

Kredit alanların artması hansı risklərə yol açır? Borcalanların sayını azaltmaq üçün kreditlərlə bağlı hansı sərt qaydalara ehtiyac var?

Globalinfo.az-a danışan Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli deyib ki, son illərdə Azərbaycanda kreditləşmənin sürətlə artması, xüsusilə də əhalinin gəlirləri ilə müqayisədə daha yüksək templə böyüməsi həm iqtisadi, həm də sosial risklər doğurur:

“Belə ki, kredit alanların çoxalması həddindən artıq borclanma riskini artırır. Çünki gəlirləri stabil olmayan insanlar borc öhdəliklərini yerinə yetirməkdə çətinlik çəkir. Bu da gecikmələr, faiz yükünün artması və nəticədə borc tələsinə düşmə ilə sonlanır. Əksər hallarda kreditlər istehlaka (məişət texnikası, avtomobil, toy xərcləri) yönəlir, istehsala deyil. Bu, uzunmüddətli iqtisadi artıma töhfə vermir, sadəcə borc yükünü artırır. Paralel olaraq bank sistemində də risklər artır. Borclanma imkanları zəif maliyyə savadlılığı fonunda genişlənəndə problemli kreditlərin payı artır. Bu da bankların likvidliyinə, maliyyə sabitliyinə təhlükə yarada bilər”.

Akif Nəsirli

Həmçinin oxuyun:

Kreditlərlə bağlı MÜHÜM dəyişiklik – Bundan sonra belə olacaq

İqtisadçı bildirib ki, kreditlərlə bağlı sərt qaydaların tətbiqi artıq zərurətə çevrilib:

“Borc yükünün idarəedilməz hala gəlməməsi üçün Mərkəzi Bank və kommersiya bankları müəyyən məhdudiyyətlər tətbiq edə bilər. Məsələn, gəlir-borc nisbətinə limit qoyula bilər. Kredit yalnız o halda verilməlidir ki, borcalanın aylıq ödənişləri gəlirin, təxminən 40%-dən çoxunu aşmasın. Bu, beynəlxalq praktikanın da əsas qaydalarındandır. Habelə kredit tarixçəsinə ciddi nəzarət edilə bilər. Yəni, problemli borcu olan şəxslərin yenidən kredit almasına məhdudiyyət qoyulmalıdır. Bundan başqa, istehlak kreditlərinə də sərt şərtlər tətbiq olunmalıdır. Belə ki, uzunmüddətli və yüksək məbləğli istehlak kreditlərinə limit tətbiq oluna bilər. Məsələn, məişət texnikası üçün maksimum 2-3 il müddətinə. Daha bir sərtləşdirmə qərarı ilkin ödəniş tələbi ilə bağlı ola bilər. Avtomobil və ya daşınmaz əmlak kreditlərində ilkin ödəniş minimum 20-30% olmalıdır ki, borclanma riskləri azalsın. Daşınmaz əmlak və iri məbləğli kreditlərdə tələbə, işsiz və ya gəliri qeyri-sabit olan şəxslərə limit qoyulmalıdır. Eyni zamanda, bəzi ölkələrdə olduğu kimi, kredit götürənlər üçün banklar qısa maarifləndirici təlim və ya imtahan mexanizmi tətbiq etməlidir”.

Ekspert qeyd edib ki, bir qrup şəxslərə kreditlərlə bağlı məhdudiyyət qoyulmalıdır:

“İlkin olaraq bu qərar stabil gəliri olmayan, yəni qeyri-rəsmi çalışan və işsiz şəxslərə şamil olunmalıdır. Problemli kredit tarixçəsi olan və aylıq gəlirin əsas hissəsini artıq digər borcların ödənişinə sərf edənlərə də kredit ayrılması qadağan edilməlidir. Həmçinin gənclərə yüksək məbləğli və uzunmüddətli istehlak kreditləri verilməsinə sərhəd qoyulmalıdır.

Əslində, kredit bazarının sürətlə böyüməsi qısamüddətli iqtisadi aktivliyi artırsa da, uzun müddətdə “borc balonuna” səbəb ola bilər. Ona görə əsas hədəf istehlak yönümlü deyil, biznes və istehsal yönümlü kreditləri artırmaq olmalıdır”.

Ləman İmran
Globalinfo.az

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:47
embedMənbə:https://globalinfo.az
archiveBu xəbər 01 Sentyabr 2025 06:02 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see206

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see197

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see191

Qızılın bahalaşması 2026 cı ildə də davam edəcək PROQNOZ

22 Oktyabr 2025 17:09see179

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see167

Türkiyəli alim Botanika İnstitutunda elmi seminar keçirib

22 Oktyabr 2025 16:01see154

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see150

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see139

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see133

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see133

Tramp etmədi, Orbanın da fikri yoxdur Putinlə bağlı məsələyə reaksiya

22 Oktyabr 2025 12:18see132

Dünyanın ən sürətli BYD superkarı yeni rekorda imza atıb...

23 Oktyabr 2025 00:16see127

Azərbaycan Mərkəzi Bankı qızılın bahalaşmaqda davam edəcəyini gözləyir

22 Oktyabr 2025 14:42see127

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see127

Ştutqart la oyundan öncə Fənərbaxça da 4 itki

22 Oktyabr 2025 20:14see127

İcmal büdcənin gəlirləri 36 mlrd. manata yaxınlaşıb

22 Oktyabr 2025 14:41see125

İlk qadın gəmi kapitanı ekranda

23 Oktyabr 2025 10:17see123

TRAMP İSRAİLİ HƏDƏLƏDİ “Mən ərəb ölkələrinə söz vermişəm...”

23 Oktyabr 2025 17:40see123

Bürcündən məhrum uşaqlar...

22 Oktyabr 2025 14:41see120

Politoloq: 2026 cı ildə sülh sazişinin reallaşması gözlənilir

22 Oktyabr 2025 17:51see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri