Dünyanın ilk mavi gözlü insanı 17 min öncə doğulub

Genetiklər uzun müddətdir davam edən araşdırmalardan sonra nəhayət ən yaşlı mavi gözlü insanı kəşf ediblər. Alimlər bu qədim insanın 17 min il əvvəl yaşadığını bildirirlər.
Reyting.az-ın məlumatına görə, İtaliya ərazisində tapılan azyaşlının qalıqlarının genetik müayinəsi göstərir ki, bu uşaq Yer kürəsində yaşamış və yaşayan bütün mavi gözlü insanlarda gen mutasiyasına malik ilk insandır.
Tədqiqatçı alimlər aşkar ediblər ki, indiki İtaliya ərazisində 17 min il əvvəl yaşamış ürək qüsurlu bu uşaq mavi gözlü, ən yaşlı insandır.
"Nature Communications" jurnalı yazır ki, araşdırma Bolonya Universitetindən (İtaliya) Ouen Hiqqinsin rəhbərlik etdiyi arxeoloqlar qrupu tərəfindən aparılıb.
Genetik analizə görə, çox güman ki, körpənin mavi gözləri, tünd rəngli dərisi, tünd qəhvəyi, eləcə də qara və buruq saçları olub. Alimlərin fikrincə, o, xəstə doğulub. Çünki o, ürək əzələsindəki qalınlaşmaya səbəb olan hipertrofik kardiomiopatiya adlanan anadangəlmə ağır xəstəlikdən əziyyət çəkib ki, bu da, alimlərin ehtimalına görə, körpənin təxminən 7,5-18 aylığında ölməsinə səbəb olub. Bundan əlavə, dişlərin və həmçinin körpücük sümüyünün sınığının təhlili çətin keçmiş doğuşun olduğunu və bir neçə fizioloji stressin mümkünlüyünü göstərir.
Bu mavi gözlü, xəstəlikdən ölən körpənin qalıqları ilk dəfə illər əvvəl, yəni 1998-ci ildə Siena Universitetinin arxeoloq qrupu tərəfindən, İtaliyanın "Qrotta delle Mura" adlı qədim mağarasında tapılıb. Alimlərin dediyinə görə, uşaq elə burada doğulub və körpənin skeleti bəzəklərsiz, heç bir ritual əşya olmadan daş plitələrin arxasında gizlədilib. Bununla bağlı dərc olunmuş məqalədə yazıldığı kimi, izotop analizi göstərib ki, anası doğuşdan əvvəl və ya doğuşdan sonra, böyük ehtimalla, hamiləlik zamanı yaxşı qidalanmaq üçün, yaxud stress səbəbindən ərazidə qalıb. Lakin çox güman ki, valideynlərin bütün cəhdlərinə baxmayaraq, mavi gözlü xəstə uşağı xilas etmək mümkün olmayıb.
Araşdırmalar zamanı üzə çıxmış daha bir maraqlı məqam tədqiqatçıların diqqətini çəkib. Genetiklər xüsusi vurğulayıblar ki, bu xəstə körpənin atası ilə anası Paleolit dövrünə xas olmayan, qeyri-adi görünən, lakin sonralar, əsasən də Neolit dövründə tez-tez təsadüf edilən nikah ənənələrinin üzərində evləniblər və əmiuşağı olublar. Elm adamlarının fikrincə, onların Paleolit dövründəki qohum evliliyi artıq növbəti bir tədqiqatın mövzusu da ola bilər.
Tədqiqatçılar uşağın mavi gözlü olmasını "OCA2" genində baş vermiş mutasiyanın nəticəsi ilə bağlayır və belə izah edirlər ki, piqment melaninin istehsalını azaldır, insan orqanizmində baş verən proseslər mavi gözlü uşaqların dünyaya gəlməsinə səbəb olur. Alimlərin fikrincə, bu gen bütün müasir mavi gözlü insanları əmələ gətirən tək bir mutasiya ilə əlaqəlidir.
Bu elmi araşdırmalardan əvvəl alimlərin qənaətinə görə, ilk və eləcə də ən qədim mavi gözlü insan bir neçə il öncə aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində İtaliyanın şimalından tapılan, təxminən 14.000 illik yaşı olan Villabruna adamı idi. Lakin alimlər yanıldıqlarını etiraf edib və yeni, daha maraqlı kəşflərin olacağına ümid bəslədiklərini bildiriblər.
Oqtay QORÇU

Ana səhifəyə dön