Ən yaxşısı uşaqları internetdən uzaq tutmaqdır ŞƏRH

Hazırda bir çox sosial şəbəkələrdə təhlükəli ssenarilər təklif olunur 

Məktəblilərə paylanan qrafalı vərəqə internet platformalarında onlayn şəbəkə oyunlarında komanda formalaşdırmaq məqsədilə təşkil olunub.

DİN-in Mətbuat xidmətinin rəisi polis polkovnik-leytenantı Elşad Hacıyev bildirib ki, iki azyaşlı tərəfindən onlayn oyuna çoxsaylı oyunçu təşviq etmək üçün vərəqələr 25 məktəbliyə verilib. Polis əməkdaşları tərəfindən bütün xüsuslar tam və hərtərəfli araşdırılıb və yoxlanılıb. İş üzrə əməldə ictimai təhlükəli hal aşkar olunmayıb, kriminal tərkib yoxdur.

E.Hacıyev vuğulayıb ki, valideynlərə tövsiyə edirik, övladlarının internetdə maraqlandıqları şəbəkə oyunlarına diqqətlə yanaşsınlar, onların hansısa ictimai təhlükəli əməllərə sövq edilmə riski var: “Valideynlər bilməlidir ki, internet təkcə faydalı informasiya aləti deyil, həm də kiber təhlükə, risk və təhdidlərin mövcud olduğu qlobal məkandır. İnternet resurslarında istənilən yalanın həqiqət formasında təbliğatı azyaşlıları naməlum şifrəli, təhlükəli “əmr”lərin icraçısına çevirməsi ehtimalı var. Heç bir valideyn düşünməsin ki, “mənim övladım bunu etməz”. Uşaqlara nəzarət dövrün əsas qaydası yox, tələbidir. Bu, təkcə məktəbin, müəllimin işi yox, cəmiyyətin hər bir üzvünün qayğısı və məsuliyyəti olmalıdır”.

E.Hacıyev əlavə edib ki, DİN tərəfindən respublikanın ali və orta təhsil məktəblərində tələbələrin, şagirdlərin zərərli vərdişlərdən çəkindirilməsi, təhsilə təşviq edilməsi istiqamətində kompleks iş aparılır. Heç bir çağırışa polis tərəfindən etinasız yanaşılmır.

Bəs, məktəbyaşlı uşaqların internetdən istifadəsində valideyn nəzarəti necə olmalıdır?

 Bu barədə “Sherg.az”ə danışan informasiya-kommunikasiya  texnologiyaları üzrə mütəxəssis, Azərbaycan İnformasiya və Kommunikasiya Texnologiyaları Sənayesi Assosiasiyası (AİKTSA) İdarə Heyətinin sədri Elvin Abbasov valideynin övladlarının internetdən istifadəsinə nəzarət etməsinin çox önəmli məsələ olduğunu deyib. İKT üzrə mütəxəssisin sözlərinə görə, bir çox ölkələrdə azyaşlıların internetdən istifadəsi ilə bağlı qaydalara yenidən baxılır: 

“Bu proses hələlik ölkəmizdə qanunvericilik səviyyəsində tənzimlənməsə də, azyaşlıların internetdən istifadəsinin ancaq valideyn nəzarəti ilə mümkün olması tövsiyə olunur. Bunun üçün də sosial şəbəkələrdə yaş kateqoriyasına uyğun qaydalar var. 

Qeyd edim ki, sosial şəbəkələrdə müəyyən yaşa qədər mesajlaşma bölməsi açıq olmur. Düzgün qeydiyyat aparılıbsa, yeniyetmə 15-16 yaşına qədər söhbət bölməsindən istifadə edə bilmir. Valideyn övladının burada qeydiyyatdan keçməsinə nəzarət etməlidir. Uşaqlar kibergigiyena qaydalarından da xəbərdar olmalıdır ki, daha sonra təhlükə ilə üzbəüz qalmasınlar, nəyinsə qurbanı olmasınlar. Hesab edirəm ki, valideyn əgər azyaşlı uşaqlarının internetdən istifadəsinə imkan verirsə, mütləq öz ad-soyadına profil olmalıdır ki, feyk profillərdən, ya da valideynin profilindən istifadə etməsinlər. Valideynin profilindən istifadə etdikdə istər-istəməz onun qarşısına valideynin baxdığı kontentlər çıxacaq. Sosial şəbəkələrdən istifadə edən uşaqlar mütləq öz adı və doğum tarixi ilə hesab açmalıdır”. 

Azyaşlıların internetdən və sosial şəbəkələrdən istifadəsinin, ümumiyyətlə, tövsiyə olunmadığını vurğulayan ekspert deyib ki, bütün qlobal təhlükələr demək olar ki, ancaq internet və sosial şəbəkələr üzərindən yayılır: “Əvvəllər təhlükəli trendlər yazılı reklamlar vasitəsilə yayılırdısa, indi bu, internet, xüsusən də sosial şəbəkələrdə baş verir. Valideynlər övladlarını mənəvi və psixoloji sağlam böyütmək üçün mütləq onların internet resurslarından istifadəsinə xüsusi diqqət ayırmalıdırlar. Ailəqoruma proqramları ilə telefonlara, kompüter və planşetlərə nəzarət mümkündür. Həmçinin onlarla maarifləndirici söhbətlər aparılmalıdır”.

Ailə qoruma proqramlarına toxunan E.Abbasov qeyd edib ki, bunlar həm ayrıca tətbiqlər şəklində, həm də “Microsoft”un, “Android”in və digər böyük sistemlərin tərkibində var: “İnsanlar bilməlidirlər ki, hazırda bir çox sosial şəbəkələr müxtəlif təkliflər təqdim edir. Burada təhlükəli ssenarilər də var. Ona görə də ən yaxşısı uşaqları internetdən uzaq tutmaqdır, əgər valideynlər uşaqlarının sosial şəbəkələrdə vaxt keçirməsini istəyirsə, dediyim kimi, uşaqların  öz adlarına açılmış profilləri olmalı və mütləq şəkildə valideyn nəzarət proqramlarından istfadə olunmalıdır. Əks halda uşaqlar psixoloji və sosioloji təsirlərə məruz qala bilərlər”.