Ermənistan Azərbaycanda tətbiq olunan balanslı siyasət modelini öz xarici siyasətinə proyeksiya edir

“Ermənistan Ulu Öndərin balanslı siyasət irsini öz xarici siyasətinə proyeksiya edir... Azərbaycan 1994-cü ildən bəri davamlı olaraq balanslı xarici siyasət xəttini izləyir. Bu, Ulu Öndərin siyasi irsinin davamı olub bizi II Qarabağ müharibəsində qələbəyə gətirdi. Bu irsin davamı Azərbaycanın regional güc olaraq mövqeyini qoruması baxımından əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan dünyada baş verən qlobal geosiyasi çalxantılarının başlanğıcında öncə Türkiyə ilə müttəfiqlik haqqında (15 iyun 2021) və Rusiya ilə müttəfiqlik haqqında (22 fevral 2022), Avropa İttifaqı (Aİ) ilə enerji sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında (18 iyul 2022), daha sonra Rusiya və İranla birgə Şimal-Cənub dəhlizinin inkişafına dair (9 sentyabr 2022) və ən son Çinlə strateji tərəfdaşlıq haqqında (3 iyul 2024) mühüm sazişlər imzaladı. Göründüyü kimi, bu strategiya halqasında bir ABŞ çatışmır. Bu isə, ABŞ-ın Vətən müharibəsindən sonra ölkəmizə qarşı siyasətində sərt dəyişiklikləri ilə əlaqədardır”.

Bu barədə Bizimyol.info xəbər portalına Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin (STM) baş məsləhətçisi Şəhla Cəlilzadə açıqlamasında bildirib ki, xüsusilə 2024-cü ilin 1 yanvarından etibarən 907-ci düzəlişin 2 illik müddətə bərpa olunması münasibətlərdə geriləmənin ən vacib göstəricisi olaraq dəyərələndirilə bilər: “Tramp administrasiyasının yeni dövründə Azərbaycan-ABŞ münasibətlərinin bərpası üçün addımlar atıla bilər. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev milli televiziyalara ən son (7 yanvar 2025) müsahibəsində qeyd etdi ki, Azərbaycan ABŞ ilə də strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalamağa hazırdır. Bu, Azərbaycanın balanslı siyasətinin ruhuna tam uyğun bir addım olar”.

Şəhla Cəlilzadə

“Bu gün, biz Ermənistanın Ulu Öndərin irsini öz xarici siyasətinə proyeksiya etdiyinin şahidi olmaqdayıq. Rusiyanın müttəfiqi, onun iqtisadi təsir arealında yer alan (Avrasiya İqtisadi Birliyi (AİB) üzvü), ölkə ərazisində Rusiyanın hərbi bazalarına yer verən (o cümlədən de-fakto KTMT üzvü) olan bir ölkə artıq balanslı siyasətə keçid edir. Bunun ən əhəmiyyətli göstəricisi isə 14 yanvar 2025-ci il tarixində Ermənistanın ABŞ ilə imzaladığı strateji tərəfdaşlıq haqqında sazişdir. Erməni ekspertlər bu sazişin Ermənistanın regional mövqeyini zədələməməsi üçün iddia edirlər ki, bununla ABŞ-ın Cənubi Qafqazda hərbi iştirakı (hərbi baza yaratması), yaxud silah satışı və hərbi əməkdaşlıq nəzərdə tutulmayıb. Həqiqətən, Azərbaycanın da Türkiyə və Rusiya ilə müttəfiqliyi, yaxud Çinlə strateji tərəfdaşlığı da hərbi baza yaradılmasını nəzərdə tutmur. Lakin bununla yanaşı, ABŞ-ın artıq uzun müddətdir ki, Cənubi Qafqaz regionunda varlığını və hərbi-siyasi iştirakını artırmaqda olduğu, bunun üçün Ermənistanın hazırda mühüm strateji nöqtə olaraq dəyərləndirildiyi deyilə bilər. Belə ki, 14 yanvar sazişinə öncüllük edən razılaşma olaraq dəyərləndirə biləcəyimiz 5 aprel 2024-cü il tarixli Brüssel razılaşmasından sonra biz ABŞ-ın Ermənistanla hərbi əməkdaşlığının dərinləşdiyini, birgə hərbi təlimlər, Avropa Müşahidə Missiyasına Kanadının qoşulmasıyla onun gizli NATO missiyasına dönüşməsi, Aİ-nin Sülh Fondu vasitəsilə Ermənistana hərbi yardımları, Fransdan açıq, ABŞ-dan gizli hərbi yardımlar və s. eyni xəttin 14 yanvar sazişi ilə daha da genişləndiriləcəyini ehtimal etməyə əsas verir. Bu ehtimalın doğrulub doğrulmayacağını, yaxud sazişin tam şəkildə reallaşdırılıb-reallaşdırılmayacağını Trampın ikinci prezidentlik dövrü göstərəcək”-deyə Şəhla Cəlilzadə qeyd edib.

Politoloq bildirib ki, bunun Ukrayna 2014, Gürcüstan 2008, yaxud Suriya ssenarisinə çevrilməməsi üçün Ermənistan hazırda balans yaratmağa çalışır: “Bu fonda Ermənistan-İran yüksək rəsmilərinin görüşlərinin keçirildiyini və münasibətlərin əhəmiyyətinin hər iki tərəfdən vurğulandığını, iki ölkə arasında sərhəddin “dostluq və barış sərhəddi” olaraq adlandırılmasını, Ermənistanın İranla gizli hərbi sazişinə dair iddiaların olduğunu, hətta İranın Ermənistanın suverenliyini qorumaq adıyla Zəngəzura qoşun yeritmək istəyini açıq şəkildə bəyan etdiyini görürük. Bütün bunlar Ermənistan-ABŞ strateji tərəfdaşlıq sazişi fonunda İranla “dostluğu” qorumağa hesablanmış addımlardır. Rusiyanın münasibəti isə daha fərqlidir. Çünki, Rusiya Ukrayna və Gürcüstandakı hadisələrə bənzər şəkildə öz “arxa bağçası” adlandırdığı ərazini itirmək təhlükəsi ilə üzləşib. Gürcüstan hökümətinin mövqeyinə baxmayaraq ordakı proseslər hələ də aktiv fazada qalmaqda davam edir”.

Şəhla Cəlilzadə hesab edir ki, Ermənistan bunun baş vermədiyini Rusiyaya iqtisadi dividientlər qazandırmaqla sübut etməyə çalışır: “Ermənistanın Aİ üzvlüyünə dair ritorikası Avrasiya İqtisadi Birliyindən rəsmi olaraq çıxmadığı müddətçə sadəcə siyasi manevr olaraq dəyərləndirilməlidir. Bu üzvlük Gürcüstan və Türkiyənin Aİ üzvü olmadan və Rusiyanın ciddi şəkildə bölgədən uzaqlaşdırılması baş vermədən reallaşa bilməz”.

“Bütün bunlar nəzərə alınaraq ehtimal oluna bilər ki, 2025-ci il Azərbaycan üçün mühüm balanslaşdırıcı addımlarla yadda qalacaq. Bu fonda Qərblə, o cümlədən ABŞ-la münasibətlərin bərpası və inkişafı, yeni əməkdaşlıq sferalarının yaradılması üçün mühüm addımların atılması məqsədəuyğun hesab olunur”-deyə Şəhla Cəlilzadə əlavə edib.

İradə Cəlil, Bizimyol.info