Fiziklər müasir elmin fundamental qanununu təsdiqləyibilər

Alimlər misilsiz dəqiqliklə işıq sürətinin dəyişməz qaldığını təsdiqləyiblər — bu, müasir fizikanın əsas prinsiplərindən biri və Eynşteynin xüsusi nisbilik nəzəriyyəsinin təməlidir.

Bizimyol.info xəbər verir ki, yeni araşdırmanın nəticələri 4 noyabr 2025-ci ildə "Physical Review D" jurnalında dərc edilib.

İşıq sürətinin sabitliyi prinsipi ilk dəfə 1887-ci ildə amerikalı fiziklər Albert Maykelsen və Edvard Morlinin apardığı təcrübələrlə müəyyən edilmişdi. Onlar işığın müxtəlif istiqamətlərdə yayılma sürətini ölçmüş, lakin heç bir fərq aşkar etməmişdilər. Bu nəticələr Eynşteynin ideyalarının formalaşmasında və fizikanın bütün sistemlərdə eyni olması ilə bağlı Lorens invariyantlığı prinsipinin irəli sürülməsində həlledici rol oynamışdı.

Müasir fiziklər bu nəzəriyyənin sərhədlərini yoxlamaqda davam edirlər, çünki o, hələ də məkan-zamanın əyriliyi ilə qravitasiyanı izah edən ümumi nisbilik nəzəriyyəsi ilə tam uyğunlaşdırılmayıb. Kvant mexanikasının məkan-zamanın geometriyası ilə Lorens invariyantlığını pozmadan birləşdirilməsi müasir elmin ən böyük problemlərindən biri olaraq qalır.

Merse Gerrero və Anna Kampoy-Ordasın rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu prinsipi əvvəllər görünməmiş dəqiqliklə sınaqdan keçirib. Alimlər yüksək enerjili qamma-şüaların müşahidələrindən istifadə edərək Lorens simmetriyasının mümkün pozulmalarını təsvir edən Genişləndirilmiş Standart Modelin (SME) parametrlərini yoxlamaq üçün yeni statistiki metod tətbiq ediblər.

Araşdırmanın nəticələri hər hansı uyğunsuzluq aşkar etməyib və Eynşteyn prinsipinin doğru olduğunu növbəti dəfə təsdiqləyib. Lorens invariyantlığının pozulması ilə bağlı mümkün ssenarilərə qoyulan məhdudiyyətlər əvvəlki tədqiqatlarla müqayisədə bir neçə dəfə sərtləşdirilib.

Alimlər həmçinin yaxın illərdə fəaliyyətə başlayacaq "Cherenkov Teleskop Kompleksinin" (Cherenkov Telescope Array) daha uzaq mənbələrdən gələn qamma-şüaları yüksək həssaslıqla müşahidə etməyə imkan verəcəyini və məkan, zaman və qravitasiyanın mahiyyəti ilə bağlı fundamental suallara cavabı bir qədər də yaxınlaşdıracağını bildirirlər.

Qadir, Bizimyol.info