İkiüzlü siyasət: Yunanıstan Aİ nin əli ilə Türkiyəni cəzalandırmaq istəyir RƏY

 Yunanıstanın hər dəfə Avropanı Türkiyəyə qarşı “əsəbləşməyə” çağırması öz zəif diplomatik mövqeyini kompensasiya etmək üçündür

“Türkiyə Egey dənizindəki iddialarından əl çəkməsə, Avropa İttifaqının (Aİ) resurslarına çıxışını əngəlləyəcəyik”.

Bunu Yunanıstan Baş naziri Kiriakos Mitsotakis deyib.

Baş nazir bildirib ki, Türkiyə “Kazus Belli” doktrinasını qoruyarsa, Avropa maliyyə dəstəyini dayandırmalıdır:

“Türkiyə “Kazus Belli”ni masadan götürməsə və Egeydəki boz zona ilə bağlı iddialarından əl çəkməsə, Avropa kreditlərinə çıxa bilməyəcək”.

Mitsotakis Ankaranın 1995-ci ildə Yunanıstanın Egeydəki ərazi sularını genişləndirməsinin müharibə səbəbi kimi qiymətləndiriləcəyini bildirən qərarını hədəfə alaraq, bunun aradan qaldırılmasını tələb edib.

Yunanıstan lideri Türkiyəyə diplomatik təzyiqlərin davam edəcəyini də açıqlayıb.

Avropanın Türkiyəyə yönəlik siyasətini də tənqid edən Mitsotakis Almaniya, Fransa və Böyük Britaniyanın Ankaraya silah satışına toxunub: “Onlar həmişə türklərə silah veriblər”.

Yunanıstan baş nazir Aİ-nin Türkiyə ilə münasibətlərdə daha effektiv siyasət yürütməli olduğunu iddia edib. Türkiyənin Aİ daxilindəki mövqelərinin Ankaranı məhdudlaşdırmaq baxımından strateji rol oynaya biləcəyini qeyd edən Mitsotakis vurğulayıb: “Məsələ qonşularımızın nə etdiyi deyil, bizim nə etdiyimizdir”.

Xatırladaq ki, “Kazus Belli” Roma hüququ dövründə irəli sürülmüş hüquqi termindir, “müharibə elan etmək üçün formal səbəb” anlamına gəlir.

Məsələn, 1914-cü il 28 iyun tarixində “Mlada Bosna” gizli təşkilatının üzvü olan 19 yaşlı serb tələbə Qavrilo Prinsip tərəfindən Avstriya-Macarıstan ershersoqu Frans Ferdinandın Sarayevoda öldürülməsi Serbiyaya ultimatum göndərilməsi üçün kazus belli rolunu oynamışdı. Avstriya-Macarıstan ultimatuma cavabdan məmnun qalmayaraq, Serbiyaya müharibə elan etmişdi.

Politoloq Tural İsmayılov “Sherg.az”a deyib ki, Türkiyə-Yunanıstan münasibətləri bu gün də gərginliklə balans arasında dəyişən, lakin Afina rəhbərliyinin ritorik avantüraları ilə daha da gərilən bir mərhələdədir:

“Baş nazir Kiriakos Mitsotakisin Türkiyəyə qarşı Avropa İttifaqını təhdid dili ilə səfərbər etməyə çalışması siyasi məsuliyyətdən yayınmaq cəhdidir. Egey dənizi məsələsində tarixi reallıq ondan ibarətdir ki, mübahisəli ərazilərin bir çoxu beynəlxalq hüquqla tam dəqiqləşməyib, lakin Yunanıstan birtərəfli mövqe sərgiləyir. Türkiyənin “Kazus Belli” doktrinası hərbi ritorika yox, Yunanıstanın dəniz hüququndan sui-istifadəsinə qarşı preventiv siqnaldır. Mitsotakis Aİ-nin resurslarını şantaj alətinə çevirməyə çalışır. Bu isə Avropa dəyərlərinə zidd, bölgədə sabitliyi pozan populist gedişdir. Yunanıstanın hər dəfə Avropanı Türkiyəyə qarşı “əsəbləşməyə” çağırması öz zəif diplomatik mövqeyini kompensasiya etmək üçündür. Əslində, Afina artıq dəfələrlə göstərib ki, dialoqa deyil, təzyiqə üstünlük verir və bu ikitərəfli münasibətləri həll yoluna yox, qarşıdurmaya aparır. Aİ isə yekdil və monolit bir aktor deyil. Almaniya, Fransa və Britaniya Türkiyə ilə əməkdaşlığı vacib sayır. Bu reallıqda Yunanıstanın “silah verənləri tənqid etməsi” qısqanclıq və geosiyasi darlıq düşüncəsidir”. 

Ekspert əlavə edib ki, Əgər Ankara Egey məsələsində güzəştə getsəydi, bu, yalnız Yunanıstanın ambisiyalarına yol açardı, sülhə yox:

“Türkiyə, əksinə, bölgədə sabitliyin təminatçısıdır və beynəlxalq hüquqa əsaslanan konstruktiv mövqe sərgiləyir. Mitsotakisin “qonşularımızın nə etdiyi yox, bizim nə etdiyimizdir” açıqlaması isə ikiüzlü siyasətin etirafı kimi oxunmalıdır.

Əgər Yunanıstan regional sabitlik istəyirsə, qurucu ritorikadan və anti-Türkiyə ritorikasından əl çəkməli, real diplomatik masa arxasına oturmalıdır. Aİ isə Yunanıstanın daxili siyasi ambisiyalarına alət olmamalıdır. Çünki geosiyasətdə mətn yox, kontekst önəmlidir – və kontekst Yunanıstanı haqlı çıxarmır”. 

Kəmalə Vəliyeva