Icma.az
close
up
RU
İndi silahlar yox, tariflər döyüşür : 2025 ci il asan olmayacaq

İndi silahlar yox, tariflər döyüşür : 2025 ci il asan olmayacaq

Cebheinfo portalından alınan məlumata görə, Icma.az xəbər verir.

Son illər dünya iqtisadiyyatı müxtəlif təzyiqlərlə üz-üzə qalsa da, böyük güclər arasında baş verən “tarif müharibələri” qlobal ticarət sisteminin sabitliyinə ən ciddi təhdidlərdən biri kimi qiymətləndirilir.

ABŞ Prezidenti Donald Trampın Çinlə bağlı son bəyanatı isə bu gərginliyin yenidən alovlanacağının siqnalıdır. O, Çinin 34 faizlik yeni gömrük vergisi qərarını geri çəkməyəcəyi təqdirdə Çinə qarşı 50 faiz əlavə gömrük rüsumu tətbiq ediləcəyini bildirib. Tramp qeyd edib ki, bu rüsumlar qüvvədə qaldığı müddətdə tərəflər arasında hər hansı vergi danışıqlarına da yer olmayacaq.

Bu arada Çin də cavab olaraq 10 apreldən etibarən ABŞ-dən idxal edilən məhsullara əlavə 34 faizlik gömrük rüsumu tətbiq edib. İki iqtisadi nəhəngin bu qarşılıqlı sanksiyaları, təkcə onların arasında deyil, eyni zamanda dünya iqtisadiyyatında da zəncirvari reaksiya doğura bilər. 

“Tarif müharibələri” nəinki ticarət dövriyyəsini azaldır, həm də istehlak qiymətlərinə, valyuta bazarlarına və investorların psixologiyasına ciddi təsir göstərir. Bu iqtisadi qarşıdurma sadəcə ABŞ və Çin arasındakı rəqabətlə məhdudlaşacaqmı? Yoxsa qlobal tədarük zəncirlərini zədələyərək, digər ölkələrin də iqtisadi sabitliyini təhlükə altına alacaq? 

Mövzuya iqtisadçı ekspertlərin yanaşması bu suallara daha geniş və analitik cavab verə bilər.

"Cümhuriyət"-ə açıqlamasında millət vəkili Vüqar Bayramov bildirib ki, ABŞ Prezidentinin qarşılıqlı tariflərin tətbiqi ilə bağlı qərarı dünya iqtisadiyyatına və qlobal ticarətə təsirsiz ötmür. Onun sözlərinə görə, 2025-ci il üçün gözləntilər ondan ibarətdir ki, qlobal ticarətdə təxminən 330 milyard dollarlıq azalma qeydə alınacaq:

"Bu isə qlobal iqtisadiyyatda tənəzzül ehtimallarını daha da artırır və bütövlükdə iqtisadi sabitlik üçün risklər, çağırışlar və yeni təhlükələr yaradır. Bu, yalnız ABŞ ilə Çin arasında baş verən qarşıdurma deyil. Məsələ qlobal xarakter daşıyır və dünya iqtisadiyyatına birbaşa təsir göstərir. 2025-ci il ərzində dünya iqtisadiyyatında tənəzzül meyllərinin güclənəcəyi proqnozlaşdırılır. Bu gedişat artıq birja bazarlarında da hiss olunur.

Neftin dünya bazar qiymətində eniş müşahidə edilir ki, bu da birbaşa qlobal ticarətdəki risklərlə bağlıdır. Belə bir fonda qlobal iqtisadiyyatda çağırışların artacağı, risklərin dərinləşəcəyi və tənəzzül proseslərinin sürətlənəcəyi gözləniləndir. Bütün bu faktorlar nəticə etibarilə 2025-ci il üçün dünya iqtisadiyyatı baxımından asan olmayan və mürəkkəb bir mərhələnin başlanmasına gətirib çıxarır". 

İqtisad elmləri doktoru, iqtisadçı ekspert Elşad Məmmədov bildirib ki, Tramp administrasiyasının son günlər ərzində qəbul etdiyi qərarlar ilk növbədə siyasi aspektdən dəyərləndirilməlidir. Onun sözlərinə görə, bu qərarlar iqtisadiyyatdan daha çox siyasi xarakter daşıyır:

"Siyasi baxımdan isə Tramp ilə avroatlantik elitalar arasındakı ziddiyyətlərin artıq pik nöqtəyə yaxınlaşmasının şahidiyik. Görünən odur ki, yaxın həftələrdə bu qarşıdurma kulminasiya nöqtəsinə çata bilər. Fikrimcə, Trampın yenidən prezident seçilməsi və bu 4 illik dövrdə hakimiyyətdə qalması avroatlantik elitalar üçün ciddi problemlərə yol aça bilər. Həmin elitalar da bunun fərqindədir və Tramp administrasiyasına qarşı təzyiqləri artırmağa çalışırlar.

Mənə elə gəlir ki, Trampın hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması yönündə səylər daha da intensivləşəcək. Tramp isə bu təzyiqlərə cavab olaraq müxtəlif addımlar atmağa məcburdur və hazırda tətbiq etdiyi gömrük tarifləri də məhz bu siyasi mübarizənin tərkib hissəsidir. Bu rüsumlar əslində Trampın avroatlantik elitalara qarşı yönəlmiş proteksionist siyasətinin bir ifadəsidir. O, bu qərarlarla həmin elitaların tam şəkildə zəiflədilməsinə nail olmağa çalışır”.

Tramp administrasiyasının iqtisadi müstəvidə əsas hədəflərinə toxunan Elşad Məmmədov bildirib ki, bu, Amerika sənaye sektorunun bərpası, ixracın artırılması və xarici ticarət balansının tarazlaşdırılmasıdır:

“Bunun üçün ABŞ iqtisadiyyatının maliyyə və fond bazarları müəyyən qədər zəiflədilməli, real sektora yönəlik investisiyalar artırılmalı və yeni bazarlar əldə edilməlidir. Xarici ticarətdə müəyyən çətinliklər qaçılmazdır. Bu, kifayət qədər uzunmüddətli və ağır proses olacaq. Qısa müddətdə bu tariflərin nəticəsi olaraq həm Avropa, həm də Çin iqtisadiyyatında problemlər yarana bilər. Amma Tramp administrasiyası üçün əsas məqsəd ABŞ sənayesinin inkişafıdır.

Eyni zamanda, düşünürəm ki, ABŞ-də inflyasiyanın artması da labüddür və bu artım yaxın aylarda daha qabarıq şəkildə hiss olunacaq. Maraqlı sual odur ki, Tramp administrasiyası bu inflyasiya ilə necə mübarizə aparacaq? Əgər düzgün tədbirlər görülməzsə, daxili narazılıqların artması mümkündür".

Ekspert hesab edir ki, Trampın tətbiq etdiyi rüsumlar sənaye sektorunun inkişafı baxımından vacib addım sayıla bilər:

"Belə mürəkkəb vəziyyətdə bu proteksionist siyasətin davam etdiriləcəyi gözləniləndir. Mən hesab edirəm ki, “tarif müharibəsi”nin mənfi təsirləri əsasən Avropa iqtisadiyyatında hiss olunacaq. Çünki Çin həm geniş daxili bazara, həm də çevik iqtisadi idarəetmə modelinə sahibdir. Avropa isə bu baxımdan daha həssasdır. ABŞ iqtisadiyyatı baxımından isə yaxın aylarda müsbət nəticələr gözlənilmir.

Hətta ilin sonuna qədər belə ciddi iqtisadi irəliləyiş olacağını düşünmürəm. Lakin əgər Tramp administrasiyası bu siyasəti ardıcıl və dayanıqlı şəkildə davam etdirə bilsə, uzunmüddətli perspektivdə ABŞ-nin iqtisadi bərpası və inkişafı üçün bu strategiya alternativsiz görünür. Tramp bu kursu daha sistemli və qərarlı şəkildə davam etdirməlidir".

Səbinə Uğur
“Cebheinfo.az”

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:90
embedMənbə:https://cebheinfo.az
archiveBu xəbər 13 Aprel 2025 13:01 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see185

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see180

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see142

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see137

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see134

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see134

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see131

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see131

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see129

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see126

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see126

Sabah yağış yağacaq

19 Oktyabr 2025 13:05see125

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see124

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see124

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see124

Əməkdar artist Yadigar Muradovun vəziyyəti stabilləşib

19 Oktyabr 2025 18:49see123

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see121

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri