İqlim savaşında kosmik texnologiyalar

COP29 çərçivəsində “Azərkosmos” ASC-nin təşkilatçılığı ilə “Təbii fəlakətlərlə mübarizə üçün kosmik texnologiyalar: tematik tədqiqatlar” mövzusunda ikinci panel sessiyada İtaliya Kosmik Agentliyinin prezidenti, professor Teodor Valente Aralıq dənizi hövzəsində müşahidələr aparmaq üçün kiçik peyklərdən ibarət “COSMO-SkyMed” haqqında təqdimatla çıxış edib. 

Qeyd olunub ki, İtaliya Kosmik Agentliyinin bu ölkə hökumətinin sifarişi ilə orbitə buraxılan peyklər bürcü istər hərbi, istərsə də elmi məqsədlər üçün istənilən hava şəraitində Yerin radarla müşahidəsi üçün nəzərdə tutulub. Sistemin kosmik seqmentinə bütün Yer planetinin qlobal əhatə dairəsinə malik sintetik diafraqma radar sensorları ilə təchiz olunan 4 eyni orta ölçülü peyk daxildir. Maraq sahəsinin müşahidə edilməsi gündə bir neçə dəfə təkrarlana bilər. Şəkillər İtaliyada və digər ölkələrdə müdafiə və təhlükəsizlik, seysmik təhlükənin təhlili, ekoloji fəlakətlərin monitorinqi və kənd təsərrüfatının xəritələşdirilməsi üçün istifadə olunacaq.

“Fugro” şirkətinin direktoru Kris Bota qeyd edib ki, əhali artımı və qlobal istiləşmə şəraitində içməli su getdikcə azalır. Bu, o deməkdir ki, monitorinq və proqnozlaşdırma yolu ilə risklərin, məsələn, yeraltı suların  idarə edilməsi təkmilləşdirməlidir. Çünki yerin altındakı hidrogeoloji şəraitin sirləri açıldığı zaman qrunt sularının axınını  daha yaxşı idarə etmək və proqnozlaşdırmaq mümkündür. “Biz innovativ məlumat toplama metodlarından və məsafədən zondlama texnologiyalarından istifadə edərək şəhər əraziləri üçün yeraltı suların monitorinq planlarını işləyib hazırlayırıq. Bu, daha səmərəli və qənaətcil yeraltı su sistemlərinin yaradılmasına gətirib çıxarır”, – deyə o bildirib.

BMT-nin Kosmik Məkan Məsələləri üzrə Ofisinin elmi məsələlər üzrə əməkdaşı Loran Zaran deyib ki, 2027-ci ilin sonuna qədər Yer kürəsindəki hər bir insanın təhlükəli hava, su və ya iqlim hadisələrindən həyati vacib erkən xəbərdarlıq sistemləri vasitəsilə qorunmasını reallaşdırmaq məqsədi daşıyan qabaqcıl təşəbbüs olan “Hər kəs üçün erkən xəbərdarlığa” xüsusi diqqət yetiriləcək.

Braziliya Kosmik Agentliyinin Beynəlxalq Əməkdaşlıq İdarəsinin rəhbəri Marsiya Alvarenqa dos Santos qeyd edib ki, onun ölkəsində meşə və yanğınların monitorinqi üçün kosmik texnologiyalardan istifadə olunur. “Düşünürəm ki, bu gün kosmos Yer iqliminin  monitorinqi üçün böyük imkanlar təqdim edir”, – deyə o vurğulayıb.