İrana hücum edəcəklər? Yaxın zamanlarda...

İran nüvə proqramını bərpa edərsə, İsrail gələcək hərbi əməliyyatlara hazırlaşır. İsrail rəsmiləri isə hesab edirlər ki, ABŞ Prezidenti Donald Tramp İsrailin yeni hücumlarına razılıq verə bilər.

İsrailin İran ərazisinə mümkün yeni zərbələri beynəlxalq münasibətlərə və bölgədəki sabitliyə hansı təsirləri göstərə bilər?

Bununla bağlı Sfera.az-a açıqlama verən siyasi şərhçi Natiq Miri İsrailin yaxın perspektivdə İrana yeni hərbi hücum həyata keçirməyi planlaşdırmadığını deyib. 

Onun sözlərinə görə, bu, daha çox təzyiq yaratmaq siyasətidir ki, İran daim özünü “Domokl qılıncı” altında hiss etsin və nüvə proqramını yenidən inkişaf etdirməyə, xüsusən də uranın zənginləşdirilməsini nüvə silahı əldə ediləcək səviyyəyə qaldırmağa cəsarət etməsin:

“Bundan əlavə, İsrailin İrana qarşı yeni hərbi əməliyyatlar keçirməsi üçün ABŞ-nin razılığına və dəstəyinə ehtiyac var. 12 günlük müharibə zamanı İsrail onlarla milyard dollar məbləğində vəsait itirdi. Paralel olaraq, İrana endirilən zərbələr kontekstində ABŞ-nin təchizat etdiyi və istehsal etdiyi raketlərdən istifadə edildi. Bu baxımdan, İsrailin öz hərbi gücünü bərpa etməyə və yenidən möhkəmlənməyə ehtiyacı yaranıb.

Üstəlik, İsrail İrandan gələn hücumlar fonunda itkilər verib. Həm insan itkisi, həm də hərbi obyektlərin dağıdılması kimi zərərlər İsrailin bu yaraları sağaltması üçün zamana ehtiyac yaratmışdır”.

Siyasi şərhçi ABŞ-nin yaxın müddətdə İranla genişmiqyaslı müharibəyə qoşulmasının real görünmədiyini bildirib: 

“Belə münaqişələr böyük maliyyə xərcləri və insan tələfatı tələb edir. Donald Trampın isə ABŞ büdcəsini tarazlaşdırmaq və dövlət borclarını azaltmaq istəyi var. Belə bir şəraitdə müharibəyə başlamaq və külli miqdarda maliyyə sərf etmək Trampın siyasət xəttinə uyğun gəlmir.

Sadəcə, 12 günlük müharibədə İranın nüvə proqramını müəyyən müddət dayandırmaq üçün ABŞ-nin ağır bombardmançı strateji təyyarələri və yüksək tonnajlı bombalardan istifadə etməsi lazım gəldi. Çünki dərinlikdə yerləşən obyektlərin məhv edilməsi yalnız belə silahlarla mümkündür. Bu, artıq zəruri və qaçılmaz bir prosesə çevrilmişdi. ABŞ isə qısa müddətli lokal iştirakla İranın nüvə fəaliyyətini müvəqqəti olaraq səngitməyi bacardı”.

N.Miri əlavə edib ki, bundan sonra uzunmüddətli və davamlı müharibə Trampın strategiyasına ziddir:

“Ona görə də hesab etmirəm ki, yaxın müddətdə hərbi əməliyyatlar yenidən başlasın. Əksinə, indiki ritorika daha çox psixoloji təzyiq xarakteri daşıyır və bu cür bəyanatlar ABŞ ilə İran arasında mümkün danışıqların fonunda səsləndirilir.

Əsas məqsəd ABŞ-nin İrandan nüvə proqramından tamamilə əl çəkməsini təmin etməkdir. Bu səbəbdən, sərt açıqlamaların zaman-zaman səsləndirilməsi gözləniləndir ki, danışıqlar masasında Vaşinqton öz maraqlarını həyata keçirə bilsin. Hazırda görünən mənzərə bundan ibarətdir. Lakin əgər bu danışıqlar uğursuz olsa və İran yenidən əvvəlki siyasətinə qayıdarsa, o zaman nüvə zənginləşdirilməsi məsələsi təkrar aktuallaşa bilər və İsrail hərəkətə keçmək məcburiyyətində qala bilər. İsrailin baş naziri Netanyahunun ABŞ-yə səfərinin əsas məqsədlərindən biri də məhz budur”.

Müsahibimiz Donald Trampın özünü daha çox sülhpərvər lider kimi təqdim edərək Nobel Sülh Mükafatına layiq görülmək istədiyini də qeyd edib.

O vurğulayıb ki, İranla yeni bir müharibə isə Trampın bu arzusunu puça çıxara bilər:

“Beləliklə, bu gün üçün hərbi əməliyyatlardan daha çox diplomatik danışıqlar və onlardan əldə ediləcək razılaşmalar ön plandadır. Ən azından, İran hökuməti, başda Məsud Pezeşkian olmaqla, ABŞ-lə dialoqa açıq olduğunu bəyan edib. Eyni mövqeyi ABŞ də bölüşür. Məncə, indi müharibə deyil, məhz danışıqlar zamanıdır”.

Fidan Hacızadə
Sfera.az