İstifadə müddəti keçmiş məhsulların endirimlə satılması ictimai sağlamlıq üçün risklidir EKSPERT ŞƏRH ETDİ

"Son illər iri marketlərdə istifadə müddəti bitmək üzrə olan və ya artıq keçmiş qida məhsullarının, xüsusilə də tərəvəz və balıq kimi tez xarab olan məhsulların endirimli qiymətlərlə satışa çıxarılması hallarına tez-tez rast gəlinir. Bu cür hallar çox təhlükəli tendensiya kimi qiymətləndirir və bunun ciddi ictimai sağlamlıq problemi yarada bilir". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında qida üzrə ekspert Asim Vəliyev deyib.

Onun sözlərinə görə, ilk baxışdan bu kimi endirim kampaniyaları alıcılar üçün cəlbedici görünsə də, əslində bu praktika arxasında ciddi risklər dayanır. Təzə görünən, lakin istifadə müddəti bitmiş və ya düzgün şəraitdə saxlanmamış məhsulların istehlakı qida zəhərlənmələrinə, infeksion xəstəliklərə və uzunmüddətli sağlamlıq fəsadlarına yol aça bilər. Xüsusilə balıq və dəniz məhsulları yüksək riskli qida kateqoriyasına daxildir və onların istifadə müddəti keçdikdən sonra istehlaka yararlı hesab olunması qətiyyən düzgün deyil: "Balıq məhsulları düzgün temperaturda saxlanmadıqda və ya soyutma zənciri pozulduqda tərkibində histamin adlı toksik maddənin yaranması ehtimalı artır. Bu maddə insan orqanizmində allergik reaksiyalar, qusma, ishal, ürəkbulanma kimi simptomlara səbəb ola bilər. Eyni zamanda, bu məhsulların görünüşü və qoxusu bəzi hallarda dəyişmədiyi üçün alıcılar təhlükəni hiss etmədən onu ala və istehlak edə bilərlər. Bu isə son dərəcə təhlükəlidir.

Tərəvəz məhsulları nisbətən daha az riskli olsa da, onların da müəyyən şərtlər daxilində sağlamlığa zərər verməsi mümkündür. Xüsusilə qablaşdırılmış, kəsilmiş və ya bir neçə gün vitrinlərdə saxlanmış tərəvəzlər üzərində bakteriyalar və kif göbələkləri inkişaf edə bilər. Bu da bağırsaq infeksiyalarına, həzm sistemində pozğunluqlara və allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. Belə məhsulların son istifadə tarixi keçibsə və ya saxlanma şəraiti düzgün deyilsə, onların satışa çıxarılması həm istehlakçı hüquqlarının pozulmasıdır, həm də sağlamlıq baxımından ciddi məsuliyyətsizlikdir.

Ekspert hesab edir ki, bu cür hallara qarşı nəzarət tədbirləri daha da sərtləşdirilməlidir. Satış məntəqələri yalnız iqtisadi maraqlarla deyil, ictimai məsuliyyət hissi ilə hərəkət etməlidirlər. Qida məhsulları ilə bağlı mövcud qanunvericiliyə görə, istifadə müddəti bitmiş məhsulların satışa çıxarılması qanun pozuntusudur və bu, inzibati məsuliyyətə səbəb olur. Amma təəssüf ki, bəzi hallarda bu qaydalara əməl olunmur və zərərçəkən tərəf son nəticədə alıcı olur. İstehlakçılar da bu məsələdə diqqətli olmalı, alış-veriş zamanı məhsulun üzərindəki “istehsal” və “son istifadə” tarixlərini diqqətlə yoxlamalıdırlar. O, eyni zamanda alıcılara tövsiyə edir ki, endirimli məhsulları alarkən təkcə qiymətə deyil, məhsulun vəziyyətinə, görünüşünə, qoxusuna və saxlanma şəraitinə də diqqət yetirsinlər. Əgər məhsulda hər hansı şübhəli əlamət müşahidə olunarsa, ondan imtina etmək və bunu market rəhbərliyinə bildirmək lazımdır.

Nəticə olaraq, qida təhlükəsizliyi cəmiyyətin sağlamlığını qoruyan əsas sütunlardan biridir və burada həm dövlətin, həm də biznes strukturlarının məsuliyyəti böyükdür. İstifadə müddəti keçmiş məhsulların satışdan çıxarılması, düzgün şəkildə zərərsizləşdirilməsi və istehlakçının maarifləndirilməsi bu prosesin vacib tərkib hissələridir. Marketlər yalnız gəlir əldə etməyi deyil, həm də cəmiyyət qarşısında olan məsuliyyətlərini nəzərə alaraq davranmalı, ictimai sağlamlığı təhlükəyə atmamalıdırlar".