İsveç aviasiyasının unudulmuş şah əsəri...

...Soyuq Müharibə dövründə, dünyanın diqqəti ABŞ-SSRİ qarşıdurmasına yönəldiyi zaman, İsveç gizli şəkildə Avropanın ən qabaqcıl və çox yönlü döyüş təyyarələrindən birini inkişaf etdirdi.

SİA-nın məlumatına görə, bunu “19FortyFive” yazır.

...Deməli, inkişaf 1950-ci illərdə köhnəlmiş Saab 32 Lansen və Saab 35 Draken-in dəyişdirilməsinə ehtiyac yarandıqda başladı.

Neytrallıq doktrinasına uyğun olaraq, İsveç bombardman, hava kəşfiyyatı və dəniz patrulu üçün çoxməqsədli təyyarə tələb edirdi. Viggen, fövqəladə manevr qabiliyyətini təmin edən ön üfüqi səthlərə malik olan ilk istehsal təyyarəsi idi.

...Viggen-in əsas xüsusiyyətlərinə kanardlı delta qanad, qısa uçuş-enmə zolaqlarında (cəmi 500 metr) qalxma və enmə qabiliyyəti və öz dövrü üçün unikal olan rəqəmsal idarəetmə sistemi daxildir.

Bu, magistral yollardan uçuş-enmə zolaqları kimi istifadə etməyə və münaqişə vəziyyətində təyyarələri tez bir zamanda dağıtmağa imkan verdi.

Təyyarə Mach 2.1 sürətinə çata bilirdi və tavanı 18.000 metr idi. Viggen döyüşü görməsə də, ölkənin müdafiə qabiliyyətinin təmin edilməsində əsas rol oynadı.

Soyuq Müharibə illərində o, dəfələrlə Sovet təyyarələrini, o cümlədən MiQ-25-i ələ keçirdi və hətta Amerikanın SR-71 Blackbird-i nişan almağa müvəffəq oldu və təbii ki, bu öz dövrü üçün unikal nailiyyət idi.

Qeyd edək ki, təyyarə müxtəlif modifikasiyalarda cəmi 329 ədəd istehsal edilib. Bununla belə, Viggen satılmadı və yalnız İsveç Hərbi Hava Qüvvələrinin ixtiyarında qaldı.

2005-ci ildə Saab JAS 39 Gripen ilə əvəz olundu.

...Saab 37 Viggen aşağı qiymətli şah əsər olaraq qalır. Rəqəmsal idarəetmədən tutmuş unikal aerodinamikaya qədər onun yenilikləri öz dövrünü qabaqladı və Eurofighter Typhoon və Dassault Rafale kimi təyyarələrin yaradılmasına təsir etdi.

Etiraf edilir ki,..Viggen İsveçin müdafiə müstəqilliyinə və texnoloji liderliyə sadiqliyinin simvoludur.

Əli Babayev