İybilmə pozğunluğu və idrak zəifliyi arasındakı əlaqə ortaya çıxıb ARAŞDIRMA

Bakı, 30 aprel, AZƏRTAC

Son illərdə aparılmış tədqiqatlar göstərir ki, yaş artdıqca qoxu duyğusunun zəifləməsi və idrak funksiyalarının pisləşməsi bir-biri ilə əlaqəli ola bilər. Çinin Fudan Universitetinin tədqiqatçılarının yeni araşdırması bu əlaqənin arxasında burun mikrobiomunun rol oynaya biləcəyini ortaya qoyub.

AZƏRTAC xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələri “Translational Psychiatry” jurnalında dərc olunub.

İdrak qabiliyyətinin zəifləməsi, xüsusən də demensiya və digər yaşla bağlı neyrodegenerativ xəstəliklərin yayılması fonunda, erkən diaqnostikanın inkişafı getdikcə daha böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu tədqiqatda məqsəd yaşlı fərdlərdə qoxu funksiyasının pozulması (hiposmiya) ilə idrak zəifliyi arasındakı əlaqəni və burun mikrobiomunun bu prosesdəki mümkün rolunu araşdırmaq olub. Tədqiqatda orta yaşı 77,9 olan 510 yaşlı yetkin iştirak edib. İştirakçıların qoxu funksiyası Çin Qoxu Tanıma Testi ilə, idrak funksiyaları isə Mini-Psixoloji Dövlət İmtahanı (MMSE) və yenilənmiş Haseqava Demensiya Şkalası (HDS-R) ilə qiymətləndirilib. Burun mikrobiomu isə 16S RNT gen ardıcıllığı analizləri vasitəsilə profiləşdirilib.

Nəticələrə əsasən, qoxu funksiyası pozulmuş şəxslərin burun mikrobiomunda bakteriya zənginliyinin daha yüksək olduğu müşahidə edilib. Hiposmiyalı (iybilmə pozğunluğu) şəxslərdə “Acidovorax” və “Morganella” kimi səkkiz bakteriya növünə daha çox rast gəlinib. İybilmə funksiyasının zəifləməsi və burun mikrobiomundakı dəyişikliklər idrak zəifliyi ilə əlaqələndirilib. “Corynebacterium” bakteriyasının üstünlük təşkil etdiyi burun biotipinə sahib olan şəxslərdə yüngül idrak pozğunluğuna daha az rast gəlinib.

Tədqiqat göstərir ki, burun mikrobiomu, qocalıqda iybilmə funksiyasının və idrak qabiliyyətinin azalması arasındakı əlaqəyə təsir edə bilər. Burun mikrobiomunda müəyyən dəyişikliklərin idrak pozğunluğunun erkən mərhələlərində biomarker kimi istifadə oluna biləcəyi ehtimal edilir. Tədqiqatın müəllifləri bildiriblər ki, nəticələr burun mikrobiom profillərinə əsaslanan yeni diaqnostik yanaşmaların təkmilləşdirilməsinə və idrak zəifliyinin erkən diaqnostikasına kömək edə bilər.

Gələcək araşdırmalarda bu əlaqələri daha dərindən öyrənərək yaşlı insanların sağlam idrakla yaşlanması üçün yeni müalicə strategiyaları təklif oluna bilər.