Kadrda yox idi, amma təsirləndin Görünməyən mesajların sirri

İnsan gözü saniyədə 24 kadra qədər görüntünü ayırd edə bilir. Kinoda göstərilən hərəkətlilik də məhz bu prinsipə əsaslanır. Bəs onda “25-ci kadr” nədir? Əgər gözümüz 24-ü görürsə, 25-ci kadr bəs kimin üçündür?

Konspiraloji nəzəriyyəyə görə, 25-ci kadr bizim şüuraltımıza xidmət edir. Yəni gözümüz görmür, amma beynimiz “görür”. Ölkə.Az bildirir ki, bu, bir mesajın saniyənin mində biri qədər sürətli şəkildə, filmə və ya videoya gizli şəkildə yerləşdirilməsi deməkdir. Məsələn, siz kinoya baxırsınız, amma o anda, siz fərqinə varmadan, ekranın bir anında “Coca-Cola iç” yazısı keçir. Göz görmür, amma şüuraltı onu tutur. Və qəflətən susayırsınız...

İddialara görə, bu metod ilk dəfə 1957-ci ildə ABŞ-də sınaqdan keçirilib. Ceyms Vikari adlı marketinq mütəxəssisi kinoteatrda izləyicilərə “Coca-Cola iç”, “Popkorn al” kimi mesajlar yerləşdirib və satışların artdığını söyləyib. O qədər səs-küy yarandı ki, bu məsələ psixoloji manipulyasiya və kütləvi idarəetmə aləti kimi müzakirəyə çıxarıldı. Təsəvvür edin, bir insan heç fərqinə varmadan qərar verir. Və bu, öz seçimi deyil!

Lakin illər sonra Vikari bu təcrübənin uydurma olduğunu açıqladı. Amma iş-işdən keçmişdi. Artıq dünya 25-ci kadrın varlığına inanmağa başlamışdı.

SSRİ-də “şüuraltı təxribat” qorxusu

Sovet İttifaqında bu mövzu milli təhlükəsizlik məsələsi kimi qəbul olundu. Filmlərin sonunda “25-ci kadr yoxlanılıb” qeydləri gedirdi. Bəzi məlumatlara görə, SSRİ-də bu metoddan əhali üzərində yox, əsgərlər və məhbuslar üzərində təcrübələr aparılıb. Əsgərlərə “möhkəm ol”, “itaət et”, “vətən uğrunda yaşa” kimi mesajlar verilib. Rəsmi təsdiq yoxdur, amma bu iddialar uzun illər elmi-fantastik janrlı yazıların və müzakirələrin mərkəzində olub.

Bəs indi necə?

Bugünkü dünyada 25-ci kadr texnologiyası daha incə və ağıllı alqoritmlərlə əvəzlənib. Sosial mediada, reklamlarda, hətta bəzi serial səhnələrində belə rəng, musiqi, söz seçimi ilə insanın qərarlarına təsir edilir. Bu, artıq “25-ci kadr” deyil, 25-ci hiss, 25-ci fikir formasıdır.

Siz bəlkə də indi oxuyarkən belə beyninizə hansısa fikir toxumu səpilir.

İnsanın qorxusu: Görmədiyinə necə inanırıq?

“Göz gördüyünə inanmalıdır” deyirlər. Amma 25-ci kadr fenomeni sübut edir ki, insan bəzən görmədiyinə daha tez inanır. Çünki bizi ən çox təsirə salan şeylər şüuraltımıza toxunanlardır. Ona görə də bu gün internetdə, televiziyada, hətta musiqidə görünməyən mesajlara qarşı ayıq olmaq vacib element sayılır.

25-ci kadr — sadəcə bir mif, yoxsa görünməz manipulyasiya texnologiyası? Bu sualın dəqiq cavabı yoxdur. Amma bir həqiqət var: insan şüuru həm açıq, həm də qapalı qapılarla idarə oluna bilər. Hansını açacağımız isə öz əlimizdədir.

Ölkə.Az