Keçməyən dəri ləkələrinin səbəbi günəş şüaları ola bilər DİQQƏT

Yay ayları dedikdə ağıla ilk gələn istirahət, dəniz və qumda uzanaraq günəşdən zövq almaq olur. Hər nə qədər günəş həyat dövrümüzün ayrılmaz hissəsi olsa da, nəzarətsiz şəkildə məruz qaldığımız şüalar bir çox dəri probleminə yol aça bilər. Xüsusilə çoxlarımızın narazı qaldığı məsələ – günəşlə ortaya çıxan qəhvəyi dəri ləkələridir.

Pravda.az günəş ləkələri ilə bağlı maraq edilənləri təqdim edir:

Yay aylarının ayrılmaz hissəsi: günəş

Havanın isinməsi ilə birlikdə üzünü göstərən günəş düşündüyünüz qədər zərərsiz olmaya bilər. Günəş altında saatlarla dincəlmək cazibədar görünsə də, qorunmasız şəkildə günəşə çıxmaq, xüsusilə əllərdə, üzdə və digər açıq bölgələrdə arzuolunmaz ləkələrə səbəb ola bilər.

Günəş şüaları ciddi dəri problemlərinə yol aça bilər

Günəş ləkələrinin yaranmasında bir çox amil rol oynayır. Xüsusilə genetik meyillilik və UV şüaları əsas səbəblər sırasındadır. Bununla yanaşı, kosmetik prosedurlar, hamiləlik və bəzi dərmanlar da təsir göstərir. Günəşə məruz qalan sahələrdə qəhvəyi ləkələr, nöqtələr və ya vitiliqo adlandırılan ağ ləkələr görünə bilər.

Günəşlə yaranan ləkələr hansılardır?

Bu ləkələrə hamiləlik ləkələri, melazma, çillər və solar lentigo daxildir. Əsasən üz, əllər, bel və dekolte bölgəsində müşahidə edilirlər.

Çillər genetik faktorlardan qaynaqlanır və adətən açıq dərili, qızıl saçlı insanlarda olur. 5 mm ölçüsündə, yumru və ya oval qəhvəyi ləkələrdir. Əsasən üz, əllər, qollar və sinənin üst hissəsində görünür. Günəş şüasına məruz qalanda bədən daha çox çil istehsal edərək özünü qorumağa çalışır və çillər daha da nəzərə çarpır.

Solar lentigo adətən 30 yaşdan sonra üz, əl üstü, çiyin və boyun kimi günəşə daha çox məruz qalan sahələrdə meydana çıxır. Çillərdən böyük olur və oval, qəhvəyi və ya qara ləkələr şəklindədir. Bu ləkələrin yaranma ehtimalı PUVA terapiyasının həddindən artıq istifadəsində və günəş yanığı zamanı artır.

Melazma alın, yanaq, burun üstü, çənə və dodaq üzərində yaranan qəhvəyi ləkələrdir. Günəş şüaları ilə əlaqəlidir və hamiləlik, doğum nəzarət həbləri və epilepsiya müalicəsi səbəbilə də ortaya çıxa bilər. Melazmanın səthi, dərin və qarışıq formaları olur və ləkənin dərinliyinə görə müalicə üsulu seçilir. Tünd dərili insanlarda daha çox müşahidə olunur.

Hamiləlik ləkələri, melazmanın hamiləlik dövründə rast gəlinən növüdür. Doğumdan sonra öz-özünə keçsə də, keçmədikdə melazma üçün tətbiq olunan müalicə üsulları istifadə olunur. Günəş şüaları ilə daha da nəzərə çarpırlar.

Berloque ekzema – əsasən qadınlarda rast gəlinən, üz, əl üstü və bədəndə yaranan xəttvari və ya nöqtəvari qəhvəyi ləkələrdir. Bəzi bitkilərin və kosmetik məhsulların dəri ilə təmasından sonra günəş şüaları ilə reaksiya nəticəsində yaranır. Xüsusilə sızanaq müalicəsində istifadə olunan antibiotiklər də dəridə qızartı və soyulmaya səbəb ola bilər. Bu cür hallarda yaranan ləkələrə fototoksik dərman reaksiyası deyilir.

Günəş ləkələrinin qarşısını almaq mümkündürmü?

Günəş ləkələrinin yalnız günəşlənmək və tətilə çıxmaqla ortaya çıxdığını düşünmək yanlışdır. Maşın idarə edərkən, eyvanda oturarkən və ya yolda gəzərkən belə bu problemlə üzləşə bilərik. Qarşısını almaq və ya zədələnmiş dərini bərpa etmək üçün düzgün və davamlı üsullardan istifadə olunmalıdır:

Dəri tipinə uyğun olaraq tərkibində UVA və UVB SPF 30 olan məhsullar mütəmadi istifadə olunmalıdır.

Gün eynəyi seçərkən dəbli olmasına deyil, qoruyucu funksiyasına üstünlük verilməlidir.

Mümkün qədər pambıq, nəfəs alan və açıq rəngli geyimlər seçilməlidir.

Günəşin daha güclü olduğu saatlarda birbaşa günəşə çıxmamaq tövsiyə olunur.

A, C və E vitaminləri ilə zəngin qidalar tez-tez qəbul edilməlidir.
Günəşin yalnız zərərli deyil, eyni zamanda D vitamini sintezində də faydalı olduğu məlumdur. Lakin bu ehtiyac qarşılanarkən də ifrat günəş şüasına məruz qalmamaq lazımdır.
Yay mövsümünün yadigarı olan günəş ləkələrinin müalicə üsulları
Günəş ləkələri hər kəsdə eyni dərəcədə yaranmadığı kimi, müalicə üsulları da fərqlidir. Müalicədən əvvəl ləkənin dərinliyi müəyyənləşdirilməli və ilin hər fəslində dərinin tipinə uyğun günəş kremindən istifadə olunmalıdır. Payızda kimyəvi pilinq, fraksional karbon dioksid lazer və leke mezoterapiyası, yayda isə PRP və ya karbon pilinq kimi üsullar tətbiq edilir.

Əminə Bayramova