Kəsilmiş sinirləri birləşdirən implantlar YARADILDI

Rusiya Elmlər Akademiyasının Nəzəri və Eksperimental Biofizika İnstitutunun ( Puşçino ) mütəxəssisləri infraqırmızı işığın təsiri altında periferik neyronların böyüməsini və inkişafını stimullaşdıran polimerləşdirilmiş dofamin təbəqəsi ilə örtülmüş liflərdən hazırlanmış material hazırlayıblar.

Redaktor.az xəbər verir ki, bu barədə gazeta.ru-ya alimlərin tədqiqatlarını qrantla dəstəkləyən Rusiya Elm Fondundan bildirilib.

“Tədqiqatımızın istiqamətlərindən biri travma nəticəsində kəsilmiş periferik sinirləri sinir uclarının böyüməsinin sonrakı fototermal stimullaşdırılması ilə birləşdirməyə imkan verən neyrocərrahiyyə üçün implantasiya edilə bilən implantların yaradılmasıdır. Biz həmçinin hüceyrə fəaliyyətini uzaqdan idarə etməyə imkan verən 3D çaplı toxuma mühəndisliyi strukturları yaratmaq üçün bioprinting mütəxəssisləri ilə əməkdaşlıq edirik. Bu cür məhsullar həm toxumaların bərpası proseslərini öyrənmək üçün hüceyrə mühəndisliyində, həm də transplantologiyada tətbiq tapa bilər”, - layihə rəhbəri və Rusiya Elmlər Akademiyasının Nəzəri və Eksperimental Biofizika İnstitutunun baş elmi işçisi Olqa Antonova bildirib.

Neyronun böyüməsini stimullaşdırmaq olar, məsələn, müəyyən dalğa uzunluqlarında işığı udan və onu istiliyə çevirən fototermal materiallardan istifadə etməklə. Temperaturun artması hüceyrələrdə protein sintezini və onların böyüməsini təşviq edir.

Yaranan materiallar infraqırmızı radiasiyanı udur və nəzarətli şəkildə qızdırılır, hüceyrələrin daxili temperaturunda maksimum artım 20°C-dir. Bu stimullaşdırma, öz növbəsində, 80 mikrometrdən uzun prosesləri olan neyronların sayını iki dəfə artırır. İnsan sinirləri neyronların prosesləri ilə formalaşdığından, hazırlanmış material zədələnmiş neyronların böyüməsini stimullaşdırmaq və orqan və toxumaların innervasiyasını bərpa etmək üçün potensial olaraq tibbdə istifadə edilə bilər.

Tədqiqatçılar əldə edilən materialların biouyğunluğunu sınaqdan keçiriblər. Bunun üçün onlardan üç gün ərzində insan neyroblastoma hüceyrələri yetişdirilən substratlar hazırlayıblar. Bu, sinir sisteminin bir şişindən əldə edilən sürətlə böyüyən hüceyrələrin bir mədəniyyətidir. Çox vaxt insan sinir toxumasının modeli kimi istifadə olunur. Kompozit materiallar təhlükəsizdir və sinir hüceyrələrinin kütləvi ölümünə səbəb olmur.

Turan İSMAYIL