“Kişilik böhranı“ mif deyil: kişilər nə üçün susur və tənha qalırlar?“ “The New York Times“

"Kişilik anlayışı kişiləri güclü yox, çox vaxt səssiz və tənha edir..."

Müasir cəmiyyət kişilərdən hisslərini boğmağı, emosional yaxınlıqdan imtina etməyi tələb edir. Nəticədə isə bir çox kişi özünü tənhalığa məhkum, daxildən sıxılmış və tərk edilmiş hiss edir.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The New York Times" nəşri yazıb.

Nəşr yazır ki, bu vəziyyətin mahiyyətini anlamaq üçün amerikalı jurnalist Nora Vinsent bir vaxtlar radikal addım atıb: o, 18 ay boyunca kişi obrazında yaşayaraq bu dünyanın içinə girib. Təcrübə onun üçün ağır psixoloji nəticələrlə başa çatıb.

Kişilər və "maskulinlik böhranı" ətrafındakı səs-küy

Bu gün "maskulinlik böhranı" anlayışı ətrafında bitib-tükənməyən mübahisələr gedir. Kişilərin təhsildə geridə qalmasından, dostsuzluqdan, pornoqrafiya və qumar asılılığından, intihar statistikasından danışılır. Paralel olaraq isə texno-elitlər "daha çox maskulin enerji" çağırışları edir, ictimai diskurs getdikcə daha da grotesk şəkil alır.

Tənqidçilərin bir qismi isə hesab edir ki, ortada böhran yox, məsuliyyətdən yayınma var: guya kişilər emosional özünüidarəni öyrənmək istəmir. Bu yanaşmada kişilərə empati göstərmək belə qınanır, "kişilərə yazıq gəlmək" kimi damğalanır.

Kişi olmaq düşündüyümüzdən daha ağırdır

Bu mübahisələr fonunda Nora Vinsentin 2006-cı ildə yazdığı "Özünüyığan kişi" kitabı yenidən gündəmə gəlib. Vinsent kişi obrazına girərək Ned adı ilə kişi məkanlarında yaşayıb: görüşlərə gedib, işləməyə başlayıb, kişi boulinq liqasına qatılıb, hətta bir müddət monastırda qalıb.

O, əvvəlcə düşünüb ki, kişilər həyatda qadınlara nisbətən daha rahatdır. Amma gördüyü mənzərə onu sarsıdıb. Qarşılaşdığı kişilərin çoxu dərin tənhalıq və daxili boşluq içində olub. Onlar yaxınlığa ehtiyac duyur, lakin hisslərini ifadə edə bilməyib. Vinsent üçün ən sarsıdıcı məqam isə kişi kimi tanışlıq zamanı qadınlardan gördüyü soyuqluq və sərtlik olub.

Kitabın əsas nəticəsi sadə, amma ağır olub: kişilər təkcə cəmiyyət tərəfindən deyil, illər boyu özlərinə qarşı da amansız davranmağı öyrənir. Hisslərdən imtina, emosional dilin itirilməsi hələ uşaqlıqdan başlayır.

Emosional susqunluğun qiyməti və yanlış mənimsəmə

Vinsent kişilərin hissləri adlandıra bilməməsini "emosional lüğətsizlik" kimi təsvir edirdi. Bu, psixologiyada "kişi aleksitimiyası" anlayışı ilə üst-üstə düşür: oğlanlara :zəif görünməmək" öyrədildikcə, onlar tədricən öz emosiyalarını tanımaq qabiliyyətini itirirlər. Yetkinlik dövründə isə açıq şəkildə ifadə etməyə icazə verilən yeganə hiss çox vaxt qəzəb olur.

Son illərdə Vinsentin adı "kişilərin hüquqları" ilə bağlı radikal çevrələrdə romantik fiqura çevrilib. Halbuki onu tanıyanlar deyir ki, bu, müəllifin fikirlərinin kobud təhrifidir. Vinsentin kitabı nə kişiləri ideallaşdırır, nə də qadınları günahlandırır. O, maskulinliyi müvəqqəti böhran kimi yox, uzunmüddətli daxili sıxıntı vəziyyəti kimi göstərir.

Söz tapılmayan ağrı

"The New York Times" yazır ki, Vinsentin gördüyü əsas zərər qadınlardan, iqtisadiyyatdan və ya mədəni dəyişikliklərdən qaynaqlanmayıb. Ən dərin zədə kişilərin özlərinə vurduqları zərər olub - hissləri susdurmağın, dili itirməyin nəticəsi.

Bu yazı kişilərə bəraət qazandırmaq deyil. Əksinə, bu ağrını görünən və danışılan etmək cəhdidir. Çünki ağrı adlandırılmadıqca, o ya susqunluğa, ya da zorakılığa çevrilir. Nora Vinsentin hekayəsi də məhz bunu göstərir: hisslər üçün söz tapılmadıqda, insan öz içində itib gedir.