Mamont sümüklərindən evlər: İnsanın dondurucu soyuqla sınağı

Nəhəng "skelet binaları"nın sirrinin kiçik heyvan sümüklərində gizləndiyi üzə çıxıb. Buzlaşma dövrünün ən amansız mərhələsində sağ qalmaq üçün qurulan bu strateji sığınacaqlar müasir insanın düşündüyündən daha mürəkkəb planın tərkib hissəsi ola bilər.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "CHIP Online" yazır.

Son Buzlaşma dövrünün dondurucu qaranlığında sağ qalmaq üçün sığınacaq inşa edərkən düzgün material seçimi həlledici idi. Müasir Ukrayna ərazilərində yaşam mübarizəsi aparan bir ovçu-yığıcı qrupu üçün bu seçimin tək cavabı var idi: mamont sümükləri.

İlk dəfə 1960-cı illərdə Çerkasi bölgəsində yerləşən Mejirıç arxeoloji ərazisində aşkar edilən bu nəhəng tikililər onilliklərdir elm adamları tərəfindən araşdırılır. Dörd ayrı binadan ibarət olan bu sümük yığınlarının əvvəlcə sadəcə yaşayış evləri olduğu düşünülsə də, bəzi mütəxəssislər buranın qəbiristanlıq, mərasim məkanı, hətta dini abidə ola biləcəyini irəli sürürlər.

Bu sümüklərdən tikilmiş evlərin əsl təyinatını müəyyənləşdirmək üçün tədqiqatçılar uzun müddət mamut sümükləri üzərində radiokarbon tarixləmə metodundan istifadə etməyə çalışıblar. Lakin burada ciddi bir problem var: tarixdən əvvəlki insanlar bu sümükləri ehtimal ki, ətrafdan topladıqları üçün, sümüklərin yaşı binanın tikildiyi dövrdən xeyli qədim çıxır. Bu isə 12 min ildən 19 min ilə qədər dəyişən, bir-birinə zidd nəticələr yaradır.

Yeni bir tədqiqat bu qeyri-müəyyənliyi aradan qaldırmaq üçün fərqli yanaşma tətbiq edib. Alimlər nəhəng mamont sümükləri əvəzinə, həmin dövrdə insanların istifadə etdiyi daş alətlərin və ov silahlarının yaxınlığındakı çöküntü qatında tapılan daha kiçik heyvan sümüklərini araşdırıblar.

Buzun mərkəzində qısamüddətli sığınacaq

Aparılan yeni testlər bu maraqlı tikililərin təxminən 18 min il əvvəl, yəni Buzlaşma dövrünün ən sərt mərhələsində istifadə edildiyini göstərir. Mədəni qalıqların tapıldığı çöküntü qatının olduqca nazik olması araşdırmanın ən diqqətçəkən məqamlarından biridir. Bu fakt binaların uzunmüddətli yaşayış yeri deyil, ehtimal ki, cəmi bir neçə həftəlik müvəqqəti sığınacaqlar olduğunu göstərir.

İnsan icmaları bu tikililəri yəqin ki, yalnız ən sərt qış həftələrini keçirmək üçün bir növ "sağ qalma qalası” kimi istifadə ediblər. Məlumatlara görə, bu sümük sığınacaqları təxminən 429 il ərzində müxtəlif nəsillər tərəfindən dəfələrlə ziyarət olunub. Hər dəfə ovlanmış heyvanların izlərini və daş alət istehsalına dair qalıqları geridə qoyan bu qruplar, tikililərin yaşayış məqsədilə istifadə edildiyi ehtimalını gücləndirir.

Lakin hər bir məskunlaşma dövrünün çox qısa sürməsi buranın daimi evdən daha çox strateji fasilə nöqtəsi olduğunu düşündürür. Bu sümük evlərin xarici səthinin soyuqdan qorunmaq üçün hansı əlavə materiallarla örtüldüyü hələ də məlum deyil. Bununla belə, son tapıntılar atalarımızın tarixin ən amansız iqlim şəraitində nümayiş etdirdiyi yaşamaq bacarığına unikal baxış imkanı yaradır.

Aydın