Icma.az
close
up
RU
Mədəniyyətimizi mədə niyyəti”nə necə çevirdik?

Mədəniyyətimizi mədə niyyəti”nə necə çevirdik?

Icma.az, Ses qazeti portalına istinadən məlumat yayır.

Ölkələr öz mədəniyyətini qədim keçmişindən və bu keçmişin təmin etdiyi multikulturalizmdən alır. Bu multikulturalizmin təsirləri sosial həyatdan tutmuş iqtisadiyyata qədər bir çox sahələrdə özünü göstərir. Multikulturalizmin təsir etdiyi sahələrdən biri də qastronomiyadır. Yemək bir mədəniyyətdir və biz bu mədəniyyəti hər gün itiririk.

Tarixən bizim coğrafiyada yemək insanların qida ehtiyaclarını ödəmək demək deyil, mədəniyyətinin simvolu kimi xarakterizə edilib. Birlik, bütövlük, xoşbəxtlik, uzun-uzadı ailə söhbətlərinin olduğu böyük süfrələr, hazırlanma prosesi günlərlə çəkən, bütün qış boyu istehlak edilən bənzərsiz təamların olduğu zirzəmilər hamının gördüyü, şahid olduğu ənənədir. Bu ənənəni itirmək, daha o qış tədarükü zəhmətinə qatlaşmamaq, zəngin yemək mədəniyyəti yerinə əlüstü qidalanmaq dövrün aktual problemlərindəndir.

Gərgin iş rejiminin, stresin bizim orqanizmimizdə qoyduğu silinməz izlərdən biri də mədə xorasıdır. Səhərlər normal səhər yeməyi – yağ, pendir, qaymaq, yumurta, süd kimi qidalarla qidalanmaq əvəzinə iş yerinin bufetində bir parça ağ bulka və tünd kofe ilə qəlyanaltı edən insanlar çoxdur, elə deyil? Bu yazını oxuyan oxucu, bəlkə sən də elə qidalanırsan. İndi insanların əksəriyyəti günortalar çörək arası fast-foodla qidalanır, mənşəyi bilinməyən qazlı sular içir və bununla da mədə xorasını özləri dəvət edir.

Əsrimizin bəlasına çevrilən piylənmə də ətrafımızda kifayət qədər insanın problemidir. Hazır qidalar, zərərli vərdişlər nəticəsində orqanizmdə yağ miqdarının sürətlə artması bu xəstəliyin boy qaldırmasına imkan yaradır. Üstəlik, bir çoxumuz iş günlərində sağlam ev xörəkləri yerinə ayaqüstü qidalanmalı oluruq, kimimiz məcburiyyətdən, kimimiz könüllü. Ləzzətinə heyran olduğumuz fast-food yeməkləri daha sonra artıq çəki olaraq bədənimizdən sallananda peşman olsaq da gec olur. Arıqlamağa çalışırıq, amma pilləkan yerinə lift, piyada gəzmək yerinə maşına minməyin verdiyi komfort arıqlamaq istəyimizi anında boğur.

Ümumiyyətlə, qidalanmada su ehtiyacı çox vaxt unudulur. Halbuki, insan orqanizminin gün ərzində 2-3 litr ciy su içməyə ehtiyacı var. Səhər yuxudan duran kimi azı 200 qram su için. Yeməkdən 20 dəqiqə əvvəl, yeməkdən 1 saat sonra su içmək olar. Böyük şəhərlərdə yaşayan şəxslər birbaşa evə verilən sudan yox, filtrlərdən keçirilmiş və ya dükandan alınmış təbii sulardan istifadə etməlidirlər. Qaynanmış su ölü sudur, tərkibində xlor və ağır metallar var.

Xəstələnərkən qida qəbul etməyin. Xüsusilə, bizim milli mətbəximizə məxsus təamlar çox yağlı və daha çox ət tərkibli olduğu üçün həzm prosesi xəstə orqanizmi daha da yorur. Şüursuz saydığımız heyvanlar belə xəstələndikdə qida qəbul etmirlər. Orqanizm bütün qüvvələrini toplayıb xəstəliklə mübarizə edir, təmizləmə işi aparır bu vəziyyətdə onun enerjisini qidanı həzm etməyə xərclətmək doğru deyil.

Bütün qidalanma ekspertləri deyir ki, yalnız aclıq hiss edəndə yeyin. Tam doymamış yeməyi bitirmək lazımdır. Tez-tez acırsınızsa hər acanda əvvəlcə 1-2 stəkan su için. Yemək azı 20-30 dəqiqə ərzində yeyilməli, ümumi kütləsi 500 qramdan artıq olmamalıdır. Sürətlə yemək məsləhət deyil, qida ağız suyu ilə təmasdan sonra mədəyə getməlidir. Bütün yeməkləri ümumiyyətlə çox çeynəmək lazımdır. Unutmayın- mədənin dişləri yoxdur.

Sağlamlığın 3 ağ düşmənindən (şəkər və duzla birlikdə) biri də ağ çörək və ağ undur. Qara çörək istifadə edin, aşağı sort kəpəkli undan, çovdar çörəyi, daha yaxşı olar ki, mayasız bişirilən çörək olsun. Həmçinin, kofe, çay, şokalad, kakao, kolbasa, hisə verilmiş ətlər qəbul etməyin, onlar bədəndə yüksək dərəcədə sidik turşusu yaradırlar. Qızartma və yağlı yeməklərdən uzaq durun. Ətdən hazırlanmış kabab zərərli qidadır, tərəvəz və meyvə kababı isə xeyirli. Buxarda və suda bişən yeməklər daha faydalı hesab edilir.

Çalışın, yeməkləri qarışdırmayın. Bir neçə növ xörəyin və ya qida məhsulunun eyni vaxtda qəbul edilməsi həzmolmanı çətinləşdirir. Monoton qidalanma daha xeyirlidir. Hər meyvəni, tərəvəzi yalnız öz təbii mövsümündə qəbul edin. Emal sənayesi məhsullarının istifadəsini minumuma endirin. Qida təbii və təzə olmalıdır. Gündəlik qida həcminin azı üçdə ikisi çiy ərzaqlar olmalıdır. Yağlardan mümkün qədər az istifadə edin. Yadda saxlayın, yağlar həzmolmanı yubadır, mədə-bağırsaqda cürümə törədir. Xüsusilə, qızartma yeməklərdə yağlar çox zərərli olur. Yalnız təbii nehrə yağı, zeytun yağı və quyruq yağı istifadəsi zərərsizdir.

Orqanizmə vaxtaşırı istirahət verin, buna sanitar saatı deyilir. Yaxşı olar ki, həftədə, iki həftədə və ya heç olmasa ayda 1 gün tamamilə ac qalasınız. Bu vaxtda orqanizm özünü təmizləməklə məşğul olur və bütün toksinləri atır. Orqanizmə özünü yeniləmək üçün şans verin.

Ümumiyyətlə, qışın azuqəsini yaydan tədarük etmək daha faydalıdıır. Qışda, istixanalarda yetişdirilmiş pomidor, lobiya, badımcandan istifadə etmək yerinə, təbii günəş enerjisi ilə isti aylarda yetişdirilib konservləşdirilmiş tərəvəzlərə üstünlük verin. Bununla həm orqanizminizə, həm də ailə büdcənizə fayda vermiş olursunuz.

Unutmaq lazım deyil ki, canlılar yaşamaq üçün yeyir, yemək üçün yaşamır. Yemək mədəniyyətimizi mədəmizin yemək niyyətinə çevirdiyimiz zaman orqanizmimizə də pislik etmiş oluruq.

Lalə Mehralı

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:81
embedMənbə:https://sesqazeti.az
archiveBu xəbər 27 May 2025 13:53 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see188

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see154

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see151

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see143

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see140

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see134

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see131

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see131

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see130

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see129

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see127

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see127

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see125

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see124

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see124

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see123

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see123

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri