“Məmurun mənafeyi cəmiyyətin mənafeyindən üstün tutulmamalıdır”

Bir aydan çoxdur “Elektron məhkəmə” informasiya sistemi ilə bağlı yeni məhdudiyyətlər tətbiq edilib.

Hazırda sistemdə məhkəmə işləri üzrə tərəflərin adları göstərilmir.

Bu isə şəffaflığın pozulması ilə yanaşı, sistemdən mütəmadi istifadə edənlərin işini çətinləşdirir.

Məlumatların açıq olmaması səbəbindən media nümayəndələri məhkəmə işlərinin araşdırılması və ictimaiyyətə dəqiq məlumat çatdırılması istiqamətində ciddi maneələrlə üzləşirlər.

Problemin həlli məqsədilə bir qrup jurnalist Məhkəmə-Hüquq Şurasının sədri İnam Kərimova müraciət ünvanlayıblar.

Müraciətdə qeyd olunur ki, “Elektron məhkəmə” sistemi məhkəmə proseslərinin daha şəffaf və əlçatan olması üçün yaradılıb. Lakin hazırkı məhdudiyyətlər ictimai maraq doğuran işlərə dair məlumatların əldə edilməsinə əngəl yaradır.

Jurnalistlər məhkəmə sistemindəki islahatlar və müsbət dəyişikliklər fonunda bu kimi problemin yaranmasını düzgün hesab etmir, tezliklə həllini arzulayırlar.

Musavat.com-un əməkdaşı, jurnalist İlkin Muradov uzun illərdir məhkəmə proseslərini işıqlandırır.

EMS-də son məhdudiyyətlər onun da fəaliyyətinə təsir edir. Jurnalist artıq günün böyük hissəsini Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində keçirir. Amma bununla o, yalnız bir məhkəmədəki işlərdən məlumat toplayıb təqdim edə bilir.

İlkin Muradov deyir ki, Dünya Bankının maliyyəsi ilə yaradılmış elektron sistemin ictimaiyyət üçün yalnız adı qalıb:

“XXI əsrdə biz irəli getməkdən geri gedirik? Bu sistem yaradılarkən əsas məqsəd sistemin hər kəsə açıq olması, şəffaflığın daha da artırılması idi. Bir çox hallarda məhkəmə bildirişləri ünvana gec gəlib çatır. Belə olan halda “Elektron məhkəmə” sistemi önəmli rol oynayırdı. Jurnalistlər məhkəmə proseslərinin vaxtı və məkanı haqda məlumat əldə edə bilirdi. İndi bu, mümkünsüz olub.

Məhdudiyyətin səbəbi kimi xüsusilə komersiya işləri ilə bağlı şirkətlərin şikayətlərini göstərirlər. Amma bu, əsas deyil. Bəzən də ayrı-ayrı şəxslər, xüsusilə də vəzifəli şəxslər məhkəmələrdə adlarının keçməsinin mətbuata çıxmasından narazı qalaraq şikayətlər edirlər.

Belə çıxır ki, hansısa şirkətin, vəzifəli şəxsin mənafeyi bütün cəmiyyətin mənafeyindən üstün tutulmamalıdır. Bu, mənim fikrimdir. Çünki “Elektron məhkəmə” sistemindən istifadəyə mədudiyyətin yaradılmasını izah etmək üçün başqa səbəb görmürəm.

Düşünürəm ki, məhkəmə şəffaflığı istiqamətində addımlar atmağa çalışıldığı bir məqamda bu qadağanın gətirilməsinin izahı ola bilməz”.

Tanınmış vəkil Cavad Cavadovun sözlərinə görə, “Elektron məhkəmə” sistemi hələ mövcud olmadığı vaxtlarda və hətta SSRİ dövründə belə məhkəmədə baxılan işlərin həftəlik siyahısı məhkəmələrin önünə hər kəsin görə biləcəyi lövhəyə vurulurdu:

“Diqqət yetirsək görərik ki, Cinayət Prosessual Məcəlləsinin 384.3 və 393.2. maddəsində elanlar lövhəsi anlayışı hələ də qalıb, harda ki, baxılan işlərlə bağlı məlumatlar, hətta nəticələr yerləşdirilməsi nəzərdə tutulub.

“Elektron məhkəmə” sisteminin yaranmasının səbəbi ədalət mühakiməsinə əlçatanlığın, şəffaflığın artırılmasına və ümumilikdə bu məlumatların internet vasitəsi ilə əldə edilməsinin asanlaşdırılmasına yönəlib.

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında da deyilir ki, məhkəmə iclasları açıq keçirilir, qapalı keçirilən iclaslar üçün məhdud əsaslar nəzərdə tutulub. Bu prinsip həmçinin Mülki Prosessual və Cinayət Prosessual Məcəlləsində də öz əksini tapıb.

Son dövrlər məlumatların bir-bir bu sistemdən yığışdırılması, son nəticədə isə baxılan işlərlə bağlı məlumatların çıxarılması təəssüf doğurur”.

Mövzu ilə bağlı aidiyyəti qurumların hansı addımlar atacağı hələlik məlum deyil. Məsələnin nə dərəcədə həll ediləcəyini isə qarşıdakı günlər göstərəcək.

Qeyd edək ki, məhkəmə jurnalistləri yaranmış vəziyyətlə bağlı Ali Məhkəmənin sədri İnam Kərimova müraciət hazırlayıblar.