Nabiullina milliləşdirməyə qarşı çıxdı: Mərkəzi Bankda ciddi narazılıq

Rusiyada 1990-cı illərdən bəri ən iri mülkiyyət bölgüsü olan, dəyəri 50 milyard dollara çatan şirkətlərin milliləşdirilməsi dalğası Mərkəzi Bankda ciddi narazılıq yaradıb. Rusiya Mərkəzi Bankı bəzi şirkətlərin dövlətə keçirilməsi prosesində kiçik səhmdarların (minoritarların) hüquqlarının pozulduğunu müəyyən edib. 

Qaynarinfo "Reuters”ə istinadla xəbər verir ki, Mərkəzi Bank və Maliyyə Nazirliyindəki bəzi rəsmilər bu milliləşdirmə praktikasını "sovet tipli idarəetməyə qayıdış” kimi qiymətləndirirlər.

"Cənubi Ural Qızılı” ətrafında qalmaqal

Mərkəzi Bank Rusiya Dövlət Əmlak Agentliyi – Rosimuşestvo barəsində inzibati iş açıb.

Səbəb – "Cənubi Ural Qızılı” şirkətinin milliləşdirilməsi olub. Dövlət iş adamı Konstantin Strukovun 67,8% səhm payını müsadirə edib, lakin qanuna əsasən digər səhmdarlara (minoritar sahiblərə) təklif verməyib.

Rusiya qanunlarına görə, hər hansı investor şirkətin 30%-dən çox səhm payına sahib olduqda, 35 gün ərzində digər səhmdarların paylarını almaq üçün təklif (ofer) göndərməlidir.

Mərkəzi Bank hesab edir ki, dövlət də bu qaydaya əməl etməlidir.

Məsələn, 2023-cü ildə "Cənubi Ural Qızılı” IPO keçirərək bir çox fərdi investorları cəlb etmişdi. İndi həmin səhmlərin dəyəri milliləşdirmə nəticəsində faktiki olaraq sıfırlanıb.

Mərkəzi Bankdan sərt xəbərdarlıq

Mərkəzi Banka yaxın mənbələr bildiriblər:

"Dövlətin bu davranışı Rusiyada özəl mülkiyyətin son qalıqlarını da məhv edir. Bu, investorların etimadını sarsıdır və uzunmüddətli iqtisadi zərər gətirəcək”.

Hətta Moskva Birjası da Mərkəzi Banka rəsmi şikayət göndərib. Bundan sonra Mərkəzi Bank "Rosimuşestvo”nu qanunu pozmaqda ittiham edib.

Hüquqşünasların fikirləri

Karim Fayzrahmanov (Forward Legal) hesab edir ki, dövlət səhmdarlara təklif göndərməli idi:

"Qanunda bəzi istisnalar mövcuddur, lakin korrupsiya və ya müsadirə səbəbilə əmlakın alınması bu istisnələrə daxil deyil”.

Digər hüquqşünas Marqarita Şulqina (Delcredere) isə əks fikirdədir:

"Dövlət səhmləri bazar sövdələşməsi ilə almadığı üçün bu təklifi verməyə borclu deyil. Bu öhdəlik yeni alıcının üzərinə keçəcək – yəni dövlət səhmləri kiməsə satdıqda, o yeni sahib təklif verməlidir”.

Amma Şulqina istisna etmir ki, bəzi kiçik səhmdarlar "Rosimuşestvo”ya qarşı məhkəməyə müraciət edəcəklər.

Pul çatışmazlığı və çıxış yolları

"Reuters”in mənbələrinin bildirdiyinə görə, hökumətin bu səhm paylarını geri almağa pulu yoxdur.

Bundan başqa, aktivlərin qiymətləndirilməsi və yoxlanması prosedurları çox uzandığı üçün özəlləşdirmə gecikir.

Bir variant kimi Kremlin müsadirə olunmuş aktivləri tez bir zamanda satmaq planı müzakirə olunur.

Bu halda səhmlərin kiçik sahiblərinə təklif vermək öhdəliyi yeni alıcının üzərinə keçəcək.

Mənbələr əlavə ediblər ki, Putin yaxın vaxtlarda aktivlərin satışını sürətləndirən yeni fərman imzalaya bilər.

Nəticə

Beləliklə:

- Dövlət özəl səhmdarların hüquqlarını pozmaqla maliyyə bazarına inamı azaldır.

- Mərkəzi Bank (Nabiullina) və Maliyyə Nazirliyi bunun iqtisadiyyata uzunmüddətli zərər vurduğunu bildirir.

- "Silos” və "texnokrat” qanadlar arasında iqtisadi sistemin gələcəyi uğrunda daxili mübarizə yaranıb.

Alpər