Icma.az
close
up
RU
Naxçıvan şəhərində uzunömürlü Xan çinarlar əkilir

Naxçıvan şəhərində uzunömürlü Xan çinarlar əkilir

Icma.az, Mia.az portalına istinadən məlumat verir.

Əli Cabbarov

Naxçıvan Dövlət  Universitetinin dosenti  

***

Ötən həftədən başlayaraq Naxçıvan şəhərinin mərkəzi küçə və prospektlərində əkilən beş illik Xan çinar fidanları sakinlərin və bölgəmizə səyahatə gəlmiş qonaqların böyük marağına səbəb olub. Belə ki,  təkcə yaşıllıq deyil, eyni zamanda tarix boyunca Azərbaycan şəhərlərinin yaraşığı olmuş xan çinarlar   uzunömürlülük və vüqar simvolu,  eyni zamanda gözəllik, təmizlik və sərinlik mənbəyi də olmuşlar. Odur ki, hər yayin istisində şəhərmizin mərkəzindəki cəmi üç çinar ağacının sərin kölgəsindən həzz alan Naxçıvan sakinləri də bir zamanlar digər yerlərdə onların yerinə əkilmiş “liliput yolkaların” heç bir kölgəliyə və sərinliyə yaramadığını açıqca etiraf edirdilər.

          Dünya yaranandan bəri insanın gördüyün ən savab işlərdən biri, bəlkə də birincisi ağac əkib onu ərsəyə çatdırmaqdır. Naxçıvan kimi iqlim quraq və isti olan bir diyarda el birliyi ilə əkilən ağaclar da sadə insanların bu torpağa məhəbbətinin məhsuludur. Amma yaşıllaşdırma və ağaclandırma da bir elm sahəsidir və burada elmi araşdırma aparılıb və dünya təcrübəsi öyrəniləndən sonra bölgədə əkiləcək düzgün ağac növü və  yerin torpaq və suvarma xüsusiyyətləri də mütləq nəzərə alınmalıdır. Ona görə də bir zamanlar Naxçıvanda yaşıllışdırmadan daha çox vəsait israfçılığı məqsədilə şəhəri başdan başa kifayət qədər bahalı qiymətə idxal olunmuş iynəyarpaqlı ağaclarla “bəzəmək” həvəsi ilə alışıb yananlar, hələ bir də Allahdan da qorxmayaraq tikinti və ya təmir bəhanəsi ilə on illərlə çəkilmiş əziyyətin bəhrəsi olan iri ağacları təkcə kəsmir, hətta ağır texnika ilə onları dibindən qazıyıb çıxarırdılar. Əlincəqalanın, Ordubad, Culfa, Qarabağar abidələrinin tarixinə yamaq vurub “tarixə düşmək” istəyənlər bu minvalla Naxçıvandakı qocaman səf çinarları da “asəf” edib, onların yenidən pöhrələməməsi üçün   inadla  çalışırdılar. Beləcə, şəhərimizin ekoloji vəziyyətinə məsul olan qurumların da məsuliyyətsizliyi ucbatından  hər il yüzlərlə iri ağac xırda məmur düşüncəsizliynin qurbanına çevrilirdi. Əgər kimsə onların yerini görmək istəsə, belə səhralaşmış konkret ünvanları aidiyyəti üzrə  də göstərə bilərik.  

Ancaq halbuki, ölkəmizin Gəncə, Şuşa, Şəki, Zəngilan, Ordubad kimi şəhərlərində xan çinarları görəndə bu gözəlliyə çata bilmək üçün çox da dərin təhlil gərəkmədiyni düşünmək olar. Hələ on il əvvəl təhsil  proqramı çərçivəsində qardaş ölkə Özbəkistanın iqlimi Naxçıvanla bənzər olan Fərqanə, Əndican kimi şəhərlərində gördüyüm sözün əsl mənasında səmaya tavan çəkmiş iri gövdəli, beşmərbələi binadan da hündür çinarlar  bu mənada, insanda həm sevgi, həm də qısqanclıq hisləri də yaradırdı. Bəzilərinin ömrü min ildən çox olan, torpaq eroziyasının qarşısını alan, havadakı toz və digər suspenziya şəkilli zəhərli maddələri süzdürüb yox edən, sərin mikroiqlim mühiti yaradan belə çinarlar iqlim dəyişikliyinə də qarşı ən yaxşı mübarizə vasitələrindən biri kimi isti  qurşaqda yerləşən ölkələrdə geniş yayılıb. Otuz il ərzində erməni vandalizminə və ekosidinə məruz qalmış Bəsitçay Dövlət Təbiət Qoruğundakı çinarlarımız da bu mənada, bu ərazilərmizdəki genetik bankımız kimi uğurla öz kimliyni qorumağı bacarmışdır.  

Əldə  etdiyimiz   məlumatlara görə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Səlahiyyətli Nümayəndəliyinin dəstəyi və Naxçıvan Şəhər İcra Hakimiyyətinin təşkilatçılığı ilə  artıq Naxçıvan şəhərində yerləşən Heydər Əliyev prospektində,  Zəfər Parkında, Əcəmi Seyrəngahı Mədəniyyət və İstirahət Kompleksində, Əziz Əliyev, Cəlil Məmmədquluzadə, İstiqlal və Nizami Gəncəvi küçələrində və şəhərin digər ərazilərində xeyli sayda Xan çınar və akasiya ağaclarının əkintisi  davam etdirilir.   İnanırıq ki,   Araz  üsündəki qədim Naxçıvanın bu  mərkəzi prospekt və küçələrində, həmçinin Naxçıvan Dövlət Universitetinin ərazisində əkiləcək toplamda 1300-dək  fidan sürətlə boy atıb, bir zamanlar Şuşada Vaqifin, Natəvanın ilham mənbəyi olmuş ağaclar kimi bizim şəhərimizə yeni bir estetik görüntü, torpağa ikinci həyat, insanlara yeni bir rifah qazandırıb, gənclərin görüş məkanı kimi də tanınacaqlar. Şahbuz torpağının ölməz nəğməkar şairi Məmməd Arazın “Araz üstə çinar gördüm” şeirində yazdığı kimi:

Araz üstə çinar gördüm.
Qoşa çinar.
Budaqları bir-birinə
 dolaşan çinar.
Yarpaqarı bir-biriylə
 öpüşən çinar.

MİA.AZ

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:92
embedMənbə:https://mia.az
archiveBu xəbər 08 Aprel 2025 23:25 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see185

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see180

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see142

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see136

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see134

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see133

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see130

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see129

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see128

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see126

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see126

Sabah yağış yağacaq

19 Oktyabr 2025 13:05see125

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see124

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see123

Əməkdar artist Yadigar Muradovun vəziyyəti stabilləşib

19 Oktyabr 2025 18:49see122

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see122

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see121

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri