Okeanlarda 170 trilyon plastik parçası üzür: Alimlərdən məyusedici proqnoz

Alimlərin hesablamalarına görə, dünya okeanında hal-hazırda təxminən 170 trilyon plastik parça üzür. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, insanlar indi plastikdən istifadəni tam dayandırsa belə, artıq yığılmış tullantıların yox olması və ya dibə çökməsi üçün bir əsrdən çox vaxt lazımdır.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "Independent" yazır.

Qeyd olunur ki, plastik həm insan, həm də hey orqanizmləri üçün son dərəcə zərərlidir: onun mikro və nanohissəcikləri arteriyalarda, beyində və cinsiyyət orqanlarında aşkarlanır. Həkimlər onun təsirinin nəticələrini hələ də öyrənsələr də, artıq məlumdur ki, o, diabetin, ürək xəstəliklərinin, bağırsaq funksiyasının pozulmasının yaranmasına təsir göstərir.

London Kraliça Mary Universitetinin alimləri 23 oktyabrda "The Royal Society" jurnalında dərc olunan yeni hesabatında belə nəticəyə gəliblər ki, problem yaxın gələcəkdə aradan çıxmayacaq.

"İnsanlar tez-tez hesab edirlər ki, okeandakı plastik sadəcə dibə batır və ya yox olur. Lakin bizim modelimiz göstərir ki, üzən böyük plastik parçalarının əksəriyyəti səthdə yavaş-yavaş parçalanır, onilliklər ərzində tədricən daha kiçik hissəciklərə parçalanır", deyə universitetin tədqiqatçısı doktor Nan Vu izah edib.

Onun sözlərinə görə, bu kiçik fraqmentlər zamanla orqanski qalıqlarla birlikdə okeanın dibinə "səyahət edə" bilər, lakin bu proses çox vaxt aparır. 100 ildən sonra belə, ilkin plastikin təxminən 10%-i hələ də səthdə qalacaq.

Tədqiqatçılar deyirlər ki, nəticədə dibə çökən plastik (bu, ümumi plastikin təxminən 94%-ni təşkil edir) orada əsrlərlə qala bilər.

"Okeanın çox soyuq mühitində onu parçalaya bilən bir şey ortaya çıxmasa, o, praktiki olaraq əbədi ola bilər", deyə "Oceana" təşkilatının baş elmi işçisi Kim Vörner qeyd edib.

Səthdəki plastik günəş və dalğaların təsiri altında dağılsa da, dibə çökən plastik daha yavaş parçalanır. Onun bəzi növləri plastiki təbii amillərin təsirinə davamlı edən kimyəvi əlavələr ehtiva edir, deyə Birləşmiş Ştatların Milli Okean və Atmosfer İdarəsi məlumat yayıb.

Tədqiqatçılar xəbərdarlıq ediblər ki, plastikin yığılması okeanların təbii dövranını, yəni istiliyi və qida maddələrini bütün planet üzrə daşıyan dərin və səth axınlarının hərəkətini pozmaq olar. Lakin qeyd olunur ki, bunun necə özünü göstərə biləcəyini başa düşmək üçün əlavə tədqiqatlar lazımdır.

Plastik çirklənməsi yalnız okeanda yayılmır - o, çaylarda, axarlarda, göllərdə və hətta bizim nəfəs aldığımız havada mövcuddur. Zərəri azaltmaq üçün alimlər plastik istehsalının azaldılması və onun mənşəyinə daha yaxşı nəzarət strategiyaları təklif edirlər.

Tədqiqatda iştirak edən professor Keyt Spenser problemin uzunmüddətli olduğunu vurğulayıb:

"Bu tədqiqat göstərdi ki, mikroplastiklə çirklənmə nəsillərarası problemdir. Biz sabah plastik istehsalını dayandırsaq belə, nəvələrimiz hələ də okeanları fəaliyyətimizin nəticələrindən təmizləməli olacaqlar".

Aydın