Onlar danışır, dünya susur: Məhkəmədə ifadə verən yaralılar və görünməyən ədalət

Bu gün Azərbaycan məhkəmə zallarında sadəcə ifadə alınmır bir millətin yaddaşı dinlənilir, bir xalqın ağrısı danışılır. Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində yaralanmış, əsir düşmüş və amansız işgəncələrə məruz qalmış azərbaycanlı mülki və hərbçilər, nəhayət ki, dövlətin və beynəlxalq hüququn önündə öz həqiqətlərini dilə gətirirlər.

Bu insanlar sadəcə fiziki deyil, mənəvi yaralarla yaşamağa məhkum ediliblər. Onlar indi danışırlar hansı ağrını, hansı zülmü çəkdiklərini, necə alçaldıldıqlarını, əsirlikdə insan ləyaqətindən necə məhrum edildiklərini bir-bir məhkəməyə təqdim edirlər.

Amma dünya eşidir? Baxır? Reaksiya verir?

İfadələr tükürpədicidir. Biri deyir: “Məni qışın soyuğunda ayaqyalın saxladılar.” Digəri deyir: “Cəsədlərin yanına bağladılar, günlərlə susuz qaldım.” Başqa biri isə “insan olmadığımı sübut etməyə çalışırdılar” deyir.

Bu hadisələr artıq sənədli filmlərə, hesabatlara, hüquqi sənədlərə çevrilib. Hətta bəzi beynəlxalq təşkilatlar öz hesabatlarında Ermənistanın əsirlərə qarşı Cenevrə Konvensiyasını pozduğunu qeyd edib. Lakin bu faktlar hüquqi hərəkətə çevrilmir, beynəlxalq məhkəmələrin masasına real nəticə kimi oturmur.

Bəziləri deyəcək: “Beynəlxalq ictimaiyyət susur, çünki geosiyasət var.” Bəli, dünya ikiüzlüdür. Hüquq yalnız güclünün əlində silaha çevriləndə işləyir. Əgər bu hadisələr başqa bir regionda baş versəydi, yəqin ki, beynəlxalq tribunal artıq qurulmuşdu. Amma Cənubi Qafqazda baş verənlər çox zaman “region daxili problem” kimi qiymətləndirilir. Əslində isə bu, təkcə Azərbaycanın problemi deyil, bəşəriyyətin sınağıdır.

Azərbaycan bu məsələni gündəmdə saxlayır. Məhkəmə işləri aparılır, beynəlxalq təşkilatlara hesabatlar təqdim olunur. Amma beynəlxalq ədalət sistemi əgər doğrudan da varsa, bu cinayətlərə reaksiya verməlidir.

İfadə verən şəxslər təkcə öz adına yox, həqiqət və hüquq adına danışırlar. Onların qəlbində iz buraxan işgəncələrə qarşı hüquqi cavab verilməsə, bu yalnız onların deyil, bütün bəşəriyyətin məğlubiyyəti olacaq.

Əsirlərin, qurbanların, şahidlərin səsi artıq azadlıqdadır. Onların sözləri bu dəfə zindanda yox, məhkəmə divarları arasında səslənir. Bəs bu divarlardan o tərəfə Haaqa, Brüssel, Nyu-York kimi mərkəzlərə çata bilirmi?

Əgər bu səslər yenə qulaq ardına vurularsa, bir gün ədalət sistemi özü cavab verməli olacaq: “Niyə susdun, dünya?”

Leyla Mirzə, Bizimyol.info