Otel otaqlarında iyrənc əyləncələr, qadın alveri, insan ləyaqətini tapdalayan münasibətlər

Pul və layiq olunmayan vəzifə insanın xarakterini dəyişdirən, onu əxlaqi dəyərlərdən uzaqlaşdıran ən güclü iki vasitədir. Bu “zəhər” xüsusilə zəhmətsiz əldə olunanda daha sürətlə təsir edir. Zəhmətlə qazanılan pul, alın təri ilə əldə edilən vəzifə insanda həm məsuliyyət, həm də dəyərlilik hissi yaradır. İnsan qazanmaq üçün çəkdiyi əziyyətin qədrini bildiyi üçün onu dəyərləndirir, daha faydalı işlərə yönəldir. Lakin havayı gələn sərvət və tapşırıqla, ya da yaltaqlıqla qazanılmış vəzifə əksinə, insanda məğrurluq, lovğalıq və dəyərlərə qarşı laqeydlik yaradır.
Qudurğanlığın inkişaf mərhələləri çox vaxt oxşardır. Əvvəlcə göstərişli həyat başlayır bahalı avtomobillər, dəbdəbəli saraylar, markalı paltarlar, təmtəraqlı tədbirlər. Sonra dünya ləzzətlərinə həddindən artıq aludəçilik yaranır saysız-hesabsız səfərlər, əyləncələr, narkotik, bahalı daş-qaşlar. Bir müddət sonra bunlar da adiləşir və insan daha çox hiss oyadacaq “macəralar” axtarmağa başlayır. Bu mərhələdə çox vaxt əxlaqsızlıq və mənəvi deqradasiya ön plana çıxır otel otaqlarında iyrənc əyləncələr, qadın alveri, insan ləyaqətini tapdalayan münasibətlər. Bu da doyurmayanda isə qudurğan insan üçün ən təhlükəli zövq mərhələsi başlayır kasıblara, zəiflərə, köməksizlərə həqarət etmək, onları alçaltmaq, döymək, söymək. Bu, artıq şeytani instinktlərin tam üzə çıxması deməkdir. Burada məqsəd maddi zövqdən çox, güc nümayişi və mənəvi üstünlük hissini yaşamaqdır. Belə qudurğanlar çox vaxt intihar mərhələsinə gəlib çıxmırlar, çünki intiharın içində bir az da həssaslıq, vicdan və mədəniyyət hissi var. Halbuki qudurğan şəxs bu dəyərlərin hamısını itirib. Ona görə də yaşamı boyunca yalnız daha çox şər, daha çox əxlaqsızlıq, daha çox güc nümayişi ilə öz varlığını “doğrultmağa” çalışır.
Əslində bu yalnız konkret şəxslərin problemi deyil. Əgər insanın təfəkkürü, mənəvi dünyası kasaddırsa, onu potensial qudurğan edən yalnız fürsətdir. Əlinə sərvət və güc keçən, amma daxili mədəniyyəti olmayan istənilən şəxs bu yola qədəm qoya bilər. Bu cür insanları birləşdirən ortaq cəhətlər səviyyəsizlik, kitabdan və bilikdən uzaq olmaq, pul və vəzifəyə sonsuz sevgidir. Onlar üçün həyatın dəyəri maddi ölçülərlə hesablanır, insanlıq, mərhəmət və ədalət isə yalnız dildə qalan boş sözlərdir.
Beləliklə, qudurğanlığın kökü təkcə pulla və vəzifəylə ölçülmür, əsas səbəb insanda mənəvi sütunların olmamasıdır. Əxlaqi prinsipləri möhkəm olmayan hər kəs, imkan düşdükdə, eyni aqibəti yaşaya bilər.
Əli İbrahimov, hüquqşünas