Problemli kreditlərin artmasının səbəbkarı banklar, yoxsa vətəndaşlardır?

Mərkəzi Bankın təqdim etdiyi məlumata görə, 2024-cü il dekabr ayının 1-nə ölkənin bank və digər kredit təşkilatlarının kredit portfeli əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 23,1 faiz artaraq, milli valyuta ekvivalentində 29066,8 milyon manat təşkil edib.
Ümumi kredit portfelinin 24277,5 milyon manatı və ya 83,5 faizi uzunmüddətli kreditlərin payına düşüb. Kreditlərin 94,1 faizi banklar, 5,9 faizi isə bank olmayan kredit təşkilatları və kredit ittifaqları tərəfindən verilib. Ödəmə vaxtı keçmiş kreditlərin məbləği 496,6 milyon manat olub və ümumi kredit portfelinin 1,7 faizini təşkil edib. Bu isə əvvəlki illə müqayisədə 12,8 faiz artım deməkdir.
Bəs, problemli kreditlərin artmasının səbəbi nədir?
Suala iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli aydınlıq gətirib. O, Bizim.Media-ya açıqlamasında bildirib ki, problemli kreditlərin həcmi hələki təhlükəli səviyyədə deyil:
“Yəni ümumi kredit portfelinin 1,7 faizi təhlükəli hədd sayılmır. Çünki beynəlxalq praktikaya görə problemli kreditlər ümumi kredit portfelinin 3 faizini keçdikdən sonra təhlükəli sayılır. Hələlik, vəziyyət bu səviyyədə deyil. Amma problemli kreditin artması tendesiyası təhlükəlidir. Çünki problem getdikcə böyüyür”.
Müsahibimiz onu qeyd edib ki, problemli kreditlərin həcminin artmasının səbəbi vətəndaşların eyni vaxtda bir neçə bankdan kredit götürmələridir:
“Nəzərə alaq ki, kredit faizləri çox yüksəkdir. Əsasən də, istehlak kreditləri. Ona görə də vətəndaşlar çatdırıb vaxtında kreditlərini ödəyə bilmirlər. Üstəlik, bir çox hallarda vətəndaşların aylıq kredit ödənişlərinin həcmi, onların aylıq qazanclarından çox olur. Beləcə, problemli kreditlərin həcmi aybaay artır”.