Qadağan olunan pirotexniki vasitələr ölkəyə necə keçirilir?

Pirotexniki vasitələrin idxalı, satışı və istifadəsi təhlükəsizlik baxımından ciddi tənzimləmələr tələb edir. Bu məhsulların qeyri-qanuni dövriyyəsi həm insan sağlamlığına, həm də ictimai təhlükəsizliyə birbaşa təhdid yaradır. Bəs, pirotexniki vasitələr ölkəyə necə keçirilir? Onlardan istifadə hüquqi baxımdan tənzimlənirmi?

Təhlükəsizlik üzrə ekspert Elmar Nurəliyev bildirib ki, patlayıcı məmulatlar və pirotexniki vasitələrin mülki dövriyyədə istifadəsi qanunla qadağandır:

“Nəzərə almaq lazımdır ki, bu cür vasitələr həm insanların həyat və sağlamlığı üçün təhlükə riski daşıyır, həm də ətraf-mühitə, ekologiyaya zərərlidir. Bundan əlavə, ictimai asayişin pozulmasına, yanğın təhlükəsinə gətirib çıxara bilir. Əfsuslar olsun ki, pirotexniki vasitələrə daha çox uşaqlar maraq göstərir və valideynlər də bunu özləri alıb uşaqlara verirlər. Bu, olduqca təhlükəlidir. Bu cür vasitələrin təhlükəsizlik sertifikatları və təlimatları olmadığı üçün bunu insanların kütləvi toplaşdığı və qapalı məkanlarda istifadə etmək ikiqat təhlükəlidir”.

Ekspert bildirib ki, pirotexniki vasitələr yanğın təhlükəsinə səbəb ola bilər:

“Bu həm də insanın özünə zərər yetirə bilər. Ondan ayrılan tüstü toksik olur və zəhərlənməyə gətirib çıxara bilər. Bunlar özündə kifayət qədər təhlükə ehtiva edir. Pirotexniki vasaitələr kənar təsirlərdən, məsələn, günəş şüasından, evdəki qızdırıcıdan və ya işıq lampasından da alışa bilər. Yaxud da qapalı məkanda istifadə olunduqda yanğına səbəb ola bilər. İnsan öz əl-qoluna və ya digər şəxlərə də zərər yetirə bilər. Yaxşı olar ki, valideynlər uşaqlarını bu car vasitələrdən nuzaq tutsunlar, bu mövzuda təbliğatlar aparsınlar”.

Mövzuyla bağlı Dövlət Gömrük Komitəsindən Bakupost.az-a bildirilib ki, pirotexniki vasitələr “Mülki dövriyyənin müəyyən iştirakçılarına mənsub ola bilən və dövriyyədə olmasına xüsusi icazə əsasında yol verilən (mülki dövriyyəsi məhdudlaşdırılmış) əşyaların siyahısı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 9-cu maddəsinə daxil edilib:

“Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2005-ci il 12 sentyabr 292 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Mülki dövriyyənin müəyyən iştirakçılarına mənsub ola bilən və dövriyyədə olmasına xüsusi icazə əsasında yol verilən (mülki dövriyyəsi məhdudlaşdırılmış) əşyaların dövriyyəsinə xüsusi icazə verən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının Siyahısı”nın 9-cu bəndinə əsasən, pirotexniki vasitələrin mülki dövriyyəsinə xüsusi icazə Azərbaycan Respublikasının Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən verilir. Eyni zamanda, sözügedən Siyahının 1-ci qeydinə əsasən, pirotexniki vasitələrin idxalı Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1997-ci il 24 iyun tarixli 609 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında idxal-ixrac əməliyyatlarının tənzimlənməsi Qaydaları”nın 1 nömrəli əlavəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin sərəncamı əsasında həyata keçirilir”.

Komitədən bildirilib ki, pirotexniki vasitələri idxal etmək istəyən şəxs tərəfindən qeyd olunan sənədlərin gömrük bəyannaməsi ilə birgə gömrük orqanlarına təqdim edilməsi tələb edilir:

“Gömrük orqanları pirotexniki vasitələrin qeyri-qanuni yollarla ölkəyə gətirilməsinin qarşısını almaq üçün ardıcıl və təsirli tədbirlər həyata keçirir. Bu məqsədlə Dövlət Gömrük Komitəsinin strukturuna daxil olan gömrük idarələrinin hər biri yeni, müasir texniki nəzarət vasitələri ilə, habelə iri qabaritli yüklərin yoxlanılması üçün ən qabaqcıl yoxlama-baxış sistemləri və digər avadanlıqlarla təchiz olunub. Gömrük buraxılış məntəqələrində nəqliyyat vasitələri və yüklər texniki nəzarət vasitələri və kinoloji itlər vasitəsilə yoxlanılır, risklərin analizi və qabaqcıl texnologiyaların tətbiqi, həmçinin əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində pirotexniki vasitələrin gömrük sərhədindən qanunsuz yollarla keçirilməsi cəhdləri vaxtında aşkarlanır. Belə ki, son 3 il ərzində gömrük orqanları tərəfindən 1 165 846 ədəd pirotexniki vasitənin qanunsuz yollarla gömrük sərhədindən keçirilməsinin qarşısı alınıb, bu əməlləri törədən şəxslər barəsində cinayət və inzibati məsuliyyət tədbirləri həyata keçirilib”.

Məsələylə bağlı DİN-in Mətbuat Xidmətinin baş inspektoru Elbrus İbrahimov bildirib ki, məişət səs-küyünə qarşı aparılan mübarizə tədbirlərinə nəzarət çərçivəsində pirotexniki, eləcə də yüksək səsyayıcı qabiliyyətə malik partlayıcı və tezalışan məmulatların satışını qanunsuz təşkil etmək qadağandır:

“Pirotexniki məmulatlar mülki dövriyyəsi məhdudlaşdırılmış əşyaların siyahısına daxil edilib və onun dövriyyəsinə müvafiq dövlət qurumu tərəfindən verilən “xüsusi icazə” əsasında yol verilir”.

Onun sözlərinə görə, pirotexniki məmulatların satışı aşkar olunarkən, həmin vasitələr satışdan çıxarılır:

“Satışı ilə məşğul olan şəxslər barəsində İnzibati Xətalar Məcəlləsinin müvafiq maddəsi ilə inzibati xəta tərkibi haqqında protokol tərtib olunaraq baxılması üçün səlahiyyətli orqana - məhkəmələrə göndərilir.

Təhlükəsizlik standartlarına cavab verməyən bu vasitələr insan sağlamlığına mənfi təsir göstərməklə yanaşı, tez alışan maddə olduqlarına görə ətrafa da ciddi ziyan vura bilərlər. Ona görə də vətəndaşları bu kimi əməllərə yol verməməyə çağırırıq”.

Rəhman Mirzəlizadə, BakuPost