Qərbi Azərbaycan Xronikası: “Nənəm ermənini qovdu, atamı məktəb direktorluğundan çıxardılar“

Baku TV-də Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində jurnalist Əsgər İbrahimovun müəllifi olduğu "Həyat Hekayəsi" verilişinin növbəti buraxılışı hazırlanıb.

"Böyük Ayrımdakı qayalara adımızı yazırdıq" adlı veriliş Loru mahalının, Allahverdi (Tumanyan) rayonunun Böyük Ayrım kənd sakini Elmar Əliyevin həyat hekayəsinə həsr olunub.

O, 1979-cu ildə anadan olduğunu, 9 yaşına kimi uşaqlığının gözəl təbiəti olan kənddə keçdiyini söyləyib: "Uşaq vaxtı azərbaycanlı uşağı ilə erməni uşağını güləşdirirdilər. Biz həmişə qalib gəlirdik. Yayda Ləlvər dağına, yaylağa gedirdik. Qayalara adlarımızı yazmışıq. Gözəl, sərin bulaqlarımız var idi. Ləlvər dağındakı çayın qabağını kəsib çimirdik".

Onun sözlərinə görə, kənd azərbaycanlılardan ibarət olub: "Ermənlər tarix boyu saxtakarlıq ediblər. Kənddəki ərzaq mağazasının qarşısında qoç heykəlli bulaq var idi. Su qoçun burnundan gəlirdi. Bu, türkçülüyü bildirirdi. Ermənilər bulağı söküb yerində kilsə tikiblər".

Kənd sakini bildirib ki, ermənilərin köçürmə planı 1988-ci ilin yaz aylarından başlamışdı: "Sovxozda sürücülərin, mağaza müdirlərin çoxunu erməni qoymuşdular ki, camaat çıxanda kənddən əşyalarını apara bilməsin. Cavanlar poslar qurmuşdular. Kəndimiz Gürcüstanın Sadaxlı kəndi ilə sərhəd idi. Ermənilər gəlib Təzə kəndin yanında yerləşən "Domoddıx" deyilən yerdə yerləşmişdilər. Sahə müvəkkili gəlib demişdi ki, kənddən çıxmalısınız. Əlacsızlıqdan birinci növbədə arvad-uşaqları çıxardılır. Gecə ilə hamı çıxdı. Abbas kişini öldürmüşdülər. Camaatın qabağını kəsib incidib, maşınlarını yoxlamışdılar. 1915-ci ildə də orada yaşayan azərbaycanlılara qarşı terror ediblər. Rəhmətlik nənəm o vaxt danışırdı ki, ermənilər gəldi, kəndi qırdı".

Vətən həsrətinin çox ağır olduğunu vurğulayan E.Əliyev öz torpağında yaşamaq istədiyini deyib: "Qərbi Azərbaycanda yaşamaq istəyirik. Babamın, nənəmin qəbirləri oradadır. Hər bir insan öz torpağına qayıtmalıdır. Mən oradan 9 yaşında çıxmışam, hazırda 46 yaşım var. Çıxanda "Bəlkə bu yerlərə bir də gəlmədim" mahnısını oxumuşam. "Duman salamat qal, dağ salamat qal" demişəm. İnşallah, kəndə gedəndə deyəcəyəm, dədə-baba torpağıma xoş gəlmişəm!"

Ümumiyyətlə, bu həyat hekayəsi Qərbi Azərbaycandan deportasiya olunan yüz minlərlə azərbaycanlının yaşadığı çətinlikləri, acı qaçqınlıq taleyini, eyni zamanda, doğma yurda qayıtmaq arzusunu əks etdirən bir güzgüdür.

Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi qədim torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri - qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.

Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi "XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin", - fikrini əsas tutaraq Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasında irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.

Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır.