Qlobal ərzaq qiymətləri 2025 ci ilin əvvəlində ucuzlaşıb

"BMT"nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının ("FAO") ərzaq qiymətləri indeksi yanvar ayında aylıq müqayisədə 1,6% azalarkən, illik müqayisədə 6,2% artıb.  
Şəkər, bitki yağları və ət qiymətləri indeksindəki azalmalar süd məhsulları və taxıl qiymətləri indeksindəki artımları üstələyib.  
"FAO"nun taxıl qiymətləri indeksi yanvar ayında aylıq müqayisədə 0,3% artaraq sabitliyə yaxın qalxıb, illik müqayisədə isə 6,9% azalıb. Buğdanın ixrac qiymətləri yanvar ayında cüzi eniş göstərsə də, ümumilikdə sabit qalıb. Zəif idxal tələbi qiymətlərə təzyiq etsə də, Rusiya Federasiyasında təchizatın məhdud olması və Avropa İttifaqı, Rusiya Federasiyası və ABŞ-nin bəzi bölgələrində qeyri-müəyyən qış əkin şərtləri qiymətlərin formalaşmasında əsas rol oynayıb. 
Dünya qarğıdalı qiymətləri yanvar ayında yüksələrək son iki ildə ilk dəfə əvvəlki ilin səviyyəsini keçib. Bu artım mövsümi olaraq təchizatın məhdud olması, Argentinada əkinin bitməsi ilə əlaqəli mənfi şərait, Braziliyada əsas məhsulun ləng irəliləməsi və ABŞ-də aşağı qarğıdalı istehsalı və ehtiyat proqnozlarının yenidən qiymətləndirilməsi ilə bağlı idi. Digər iri dənli taxıllar arasında darı və arpanın dünya bazarındakı qiymətləri artıb, lakin arpa qiymətlərindəki artım cüzi olub.  
Bu arada, "FAO"nun ümumi düyü qiymətləri indeksi yanvar ayında 4,7% azalaraq ixrac üçün mövcud olan təchizatın bol olması və ixracatçılar arasındakı rəqabətin qiymətlərə aşağı yönlü təzyiq göstərməsi ilə geriləyib.  
"FAO"nun bitki yağları qiymətləri indeksi yanvar ayında aylıq müqayisədə 5,6% azalarkən, illik müqayisədə 24,9% artıb. Bu eniş əsasən dünya palma və kolza yağı qiymətlərindəki azalmadan qaynaqlanarkən, soya və günəbaxan yağı qiymətləri sabit qalıb. Yeddi ay ardıcıl artdıqdan sonra beynəlxalq palma yağı qiymətləri tələbin azalması nəticəsində son illərin ən yüksək səviyyələrindən geri çəkilib. Kolza yağı qiymətləri isə 2025-ci ilin əvvəlində mülayim şəkildə azalıb. Bunun əksinə olaraq, soya və günəbaxan yağı qiymətləri sabit qalıb. Cənubi Amerikadakı soya istehsal edən ölkələrdə mənfi hava şəraiti və güclü qlobal idxal tələbi qiymətləri qismən dəstəkləyib.  
"FAO"nun ət qiymətləri indeksi yanvar ayında aylıq müqayisədə 1,4% azalarkən, illik müqayisədə 8,1% artıb. Bu eniş əsasən xırdabuynuzlu, donuz və quş ətinin beynəlxalq qiymətlərindəki azalmaların iribuynuzlu heyvan əti qiymətlərindəki artımdan daha təsirli olması ilə əlaqədar olub. Xırdabuynuzlu heyvan əti qiymətləri ilin sonundakı bayram tətillərindən sonra tələbin azalması ilə aşağı düşüb.  
Eyni zamanda, donuz əti qiymətləri Almaniyada baş verən dabaq xəstəliyi epidemiyası səbəbindən bəzi əsas idxalçı ölkələrin idxal qadağası tətbiq etməsi və Avropa İttifaqında donuz ətinin həddindən artıq təklif olunması nəticəsində geriləyib. Digər tərəfdən, quş əti qiymətləri xüsusilə Braziliyada yem qiymətlərinin münasib olması səbəbindən istehsalın artmasını əks etdirərək azalıb. Bunun əksinə olaraq, dünya bazarında iribuynuzlu heyvan əti qiymətləri əsas bazarlardan gələn güclü idxal tələbi ilə yüksəlib.  
"FAO"nun süd məhsulları qiymətləri indeksi yanvar ayında aylıq müqayisədə 2,4% artarkən, illik müqayisədə 20,4% yüksəlib. Beynəlxalq pendir qiymətləri istehsalın tədricən bərpa olunması və əsas istehsalçı ölkələrdə daxili pərakəndə satışların güclü olması səbəbindən qlobal idxal tələbinin artmasını əks etdirərək ay ərzində 7,6% artımla ən çox bahalaşan məhsul olub. Bunun əksinə olaraq, beynəlxalq kərə yağı qiymətləri Avropa və Okeaniyada qida sənayesi istehsalçılarının tələbinin artmasına baxmayaraq, azalmağa davam edib. Həm yağsız, həm də tam yağlı süd tozunun beynəlxalq qiymətləri isə Avropada istehsalın bərpası və daxili, eləcə də idxal tələbinin zəifləməsi səbəbindən geriləyib.  
"FAO"nun şəkər qiymətləri indeksi yanvar ayında aylıq müqayisədə 6,8%, illik müqayisədə isə 18,5% azalaraq 2022-ci ilin oktyabr ayından bəri ən aşağı səviyyəyə düşüb. Bu azalmaya Braziliyada son aylarda əlverişli hava şəraitinin 2025-ci ilin aprelindən etibarən yığılacaq şəkər qamışı məhsuluna müsbət təsir edəcəyi və nəticədə 2024/25 mövsümü üçün qlobal təchizat gözləntilərinin yaxşılaşması səbəb olub. Bundan əlavə, Hindistan hökumətinin 2023-cü ilin oktyabr ayından etibarən məhdudlaşdırdığı şəkər ixracını yenidən başlatmaq qərarı dünya şəkər qiymətlərinə əlavə eniş təzyiqi göstərib.  \\Valyuta.az