“RUSİYA DAĞILACAQ VƏ BU PROSES ARTIQ BAŞLAYIB” “Milli Məclisdə daha çox siyasətdən başı çıxanlar təmsil olunmalıdır”

“Siyasətdən getməmişəm və getmək fikrim də yoxdur”

Azərbaycanın tanınmış və nüfuzlu ziyalılarından biri, uzun müddət yüksək dövlət vəzifələrində çalışmış, 4 çağırış Azərbaycan Milli Məclisin üzvü olmuş Vahid Əhmədov “AzPolitika”ya müsahibəsində gündəmin əsas mövzuları – Rusiya - Azərbaycan münasibətlərində baş verən gərginlik, regionda cərəyan edən hadisələr, eləcə də ölkə gündəmi, iqtisadi, sosial problemlər, gözlənilən islahatlar barədə sualları cavablandırıb.

Müsahibəniin ilk hissəsini oxucularımıza təqdim edirik:

- Vahid müəllim, müsahibə üçün təşəkkür edirəm. Sizdən son müsahibəni təxminən bir il əvvəl almışıq. O zaman parlament seçkilərinə hazırlıq dövrü idi, deputatlığa namizəd olub, daha sonra geri çəkildiniz. Demək olar, ötən bir ildə ictimai-siyasi həyatdan qismən uzaq olmusuz. Bu müddətdə hansı fəaliyyətlə məşğulsunuz və ən əsası, səhhətiniz necədir?

- Demək olmaz ki, bir ildir ictimai-siyasi həyatdan kənardaydım, arada mətbuata müsahibələr verirəm, ölkəmizdə, regionda gedən ictimai-siyasi hadisələrlə bağlı fikirlərimi bölüşürəm. Amma daha çox səhhətimlə, sağlamlıq məsələlərilə məşğul olurdum, o cümlədən ailəmə, nəvələrimə zaman ayırıram, onlarla daha çox vaxt keçirməyə çalışıram. Mən 1967-ci ildən 2024-cü ilə qədər fasiləsiz işləmişəm. Zavod direktoru olarkən də, sonrakı dönəmlərdə də bəzən ağır günlərdə şənbə-bazarsız çalışmışam, gecələri işdə keçirdiyim vaxtlar, ağır, çətin günlərim olub. Bu 57 ildə övladlarımın böyüməsi, yetişməsi ilə daha çox həyat yoldaşım məşğul olub. O da ali təhsillidir, universitetin biologiya fakültəsində təhsil alıb, amma işləməyib.

- Ötən il müsahibələrinizin birində demişdiniz ki, siyasətdən getmək fikriniz yoxdur. İndi də bu fikirdə qalırsız?

- Mən o zaman dediyim kimi siyasətdən getməmişəm və getmək fikrim də yoxdur. Çünki mənim xəmirim siyasətlə yoğrulub. Hələ Nizami rayonunda zavod direktoru işləyən zaman büro üzvü olmuşam, 1990-cı ildə Ali Sovetin deputatı olmuşam, 2005-ci ildən 2024-cü ilə qədər millət vəkili kimi fəaliyyət göstərmişəm. Siyasi fəaliyyətdən kənarlaşmamışam.

- Bir ilə yaxındır Milli Məclisin üzvü deyilsiniz. Müşahidəniz maraqlıdır, parlamentin indiki tərkibi kənardan necə görünür, fəaliyyətini qənaətbəxş sayırsızmı?

- Milli Məclis kifayət qədər təcrübəli insanların yeridir. Düzdür, son vaxtlar müəyyən qədər cavanlaşma prosesi gedir, orada yaxşı münasibətlərə malik olduğum insanlar yenə də var. İnsan yaşlaşanda öz yerini cavanlara verməlidir. Amma Milli Məclis siyasi arenadır, dövlətin güzgüsüdür. Ziyalılar, əsasən kifayət qədər savadlı insanlar, siyasətdən başı çıxanlar, Azərbaycan dövlətinin müstəqilliyini qoruyub saxlamağı bacaran insanlar Milli Məclisdə daha çox təmsil olunmalıdırlar.

Açığını deyim, deputatların hamısını tanımıram. Amma orada 10-a yaxın millət vəkili var ki, mütəmadi əlaqədəyik. Açığı, Milli Məclisin daha aktiv olmasını istəyərdim. Xüsusilə son hadisələrdə - bildiyiniz kimi, Azərbaycan - Rusiya münasibətləri kifayət qədər gərginləşib, Azərbaycan Prezidentinin ABŞ rəhbərliyi ilə yüksək səviyyədə görüşü olub və s. Əlbəttə, bunların təbliğində Milli Məclisin rolu böyük olmalıdır. Amma yenə deyirəm, hər şey zamana bağlı bir məsələdir.

- Vahid müəllim, Milli Məclisə qayıtmaq istəyərsinizmi?

- Bu sualı keçən dəfə “Mediatürk”ə müsahibə zamanı da soruşmuşdular. Mənim yaşım artıq kifayət qədərdir, bu, mümkün olan şey deyil. Azərbaycanın islahatçı millət vəkili olmuş biri kimi artıq mənim yerimi cavanlar tutmalıdır.

- Azərbaycan - Rusiya münasibətlərinin gərgin olmasını xatırlatdınız. Daha əvvəl də ikitərəfli münasibətlərdə “qabarmalar, çəkilmələr” olub. Bu dəfə gərginlik daha uzun müddətdir davam edir, sizcə, əsas səbəblər nədir?

- Rusiya bizim qonşu dövlətdir, orada böyük sayda azərbaycanlı yaşayır və bir çoxları mühüm işlərlə məşğuldurlar. Başqa millətlərlə müqayisədə soydaşlarımızın sayı, nüfuzu kifayət qədərdir. Azərbaycana diqqət böyükdür.

İkitərəfli münasibətlərin gərginləşməsinin bir neçə səbəbi var: Birincisi, sərnişin təyyarəmizin vurulmasıdır. Prezident də bu yaxınlarda “Əl-Ərəbiyyə” kanalına müsahibəsində xatırlatdı: 44 günlük müharibə günlərində Naxçıvanda bizimkilər Rusiya hərbi vertolyotunu vurmuşdu. Baxmayaraq ki, o, müharibə gedən ərazidə, sərhədimizə doğru hərəkət edirdi. Dövlət başçımız dərhal Rusiyaya kompensasiya ödənişi barədə tapışırıq verdi, digər məsələləri həll etdi. Amma indi Rusiya etdiyi cinayəti boynuna almır. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev müasir tipli, çox uğurlu siyasətçidir. Azərbaycan dövlətinin xarici siyasəti məhz dövlət başçısının səyi nəticəsində formalaşır. Son vaxtlar Amerika ilə qurduğu əlaqələr, Prezident Trampla görüşü, onun İlham Əliyev haqqında yüksək fikirləri, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı əldə olunan razılaşmalar… Bunlar birdən-birə baş vermir. Bu işlər uzun müddət işlənir, hazırlanır.

Məlum oluğu kimi, ABŞ Prezidenti hər dövlət başçısını yüksək səviyyədə qəbul etmir. Beləliklə, Vaşinqtonda imzalanan müqavilələr, sülh sazişinin paraflanması, ikitərəfli işçi qruplarının yaradılması, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı məsələlər – hamısı əlbəttə ki, Rusiyanın xeyrinə olmadı…

- Xüsusən, Zəngəzur dəhlizi – “Tramp yolu” ilə bağlı əldə olunan razılaşmalar…

- Bəli, Rusiya əvvəldən belə niyyətdədir ki, Zəngəzur dəhlizinə o nəzarət edəcək. Çünki bu dəhliz böyük əhəmiyyət kəsb edir. Vaxt gələcək, indi ona etiraz edən İran da bu dəhlizdən istifadə edəcək.

Bəllidir, Ukraynaya qarşı apardığı müharibəyə görə Vladimir Putinin dünyadakı reytinqi kifayət qədər aşağı düşüb. Rusiya Ukraynada faktiki olaraq çox ciddi problemlər yaşayır. Deyirdi ki, biz bir-iki günə Ukraynanı alacağıq, amma alınmadı. Dövlət başçımız Ukraynanın ərazi bütövlüyünü həmişə dəstəkləyib, humanitar yardımları davam etdiririk… Putin isə keçmiş SSRİ-ni bərpa etmək istəyirdi, bu da mümkün olan şey deyil. Mən demişəm, Rusiya dağılacaq! Rusiyanın dağılması prosesi artıq başlayıb.

Xüsusilə müsəlmanların yaşadıqları bölgələrdə ciddi problemlər var. Rusiyanın iqtisadiyyatı çox pis vəziyyətdədir, milli valyutası təhlükə altındadır, inflyasiya, hətta ərzaq problemi də var. Mən inanmıram ki, Rusiya bu müharibədə qələbə qazansın. Düzdür, istəyirlər müəyyən saziş imzalansın və Ukraynada tutduqları torpaqlar onlara qalsın. Amma Ukrayna dövləti, onun Prezidenti Volodimir Zelenski buna getmədi, gedən də deyil. Ukrayna dövləti vuruşur, hökumət qurumları, adi vətəndaşlar Ukraynanı qoruyur. Vuruşurlar, ölümə gedirlər, öz müstəqilliklərini qoruyurlar və buna da nail olacaqlar. Biz də Azərbaycan dövləti olaraq hər bir ölkənin müstəqilliyini, ərazi bütövlüyünü tanıyırıq və bunu ən yüksək səviyyədə dəfələrlə bəyan etmişik.

- Rusiya ordusu Ukraynada Azərbaycanın SOCAR dövlət şirkətinin infrastrukturunu vurur, səfirliyimizin binası yaxınlığına raket atır. Deməli, Rusiya Azərbaycana qarşı real təhlükə mənbəyinə çevirilib…

- Əvvəla, onu deyim ki, Rusiya Azərbaycana müharibə elan etməyəcək. Azərbaycanın çox güclü müttəfiqləri var. Birincisi, Türkiyə, ikincisi, Pakistan, üçüncüsü də son vaxtlar Azərbaycanla ABŞ arasında çox ciddi siyasi, iqtisadi, ticarət əlaqələri qurulub və bu, davam edir. Mən bu yaxınlarda bir-iki ay Amerikada - Vaşinqtonda oldum. Azərbaycana münasibətin kifayət qədər dəyişməsinin şahidi oldum. 5-6 il bundan qabaq da orada olmuşdum, amma indi görürəm ki, bizə olan münasibət yaxşıya doğru çox dəyişib. Hətta orada vəzifədə olan şəxslərlə görüşdüm, dövlət başçısına, bizim vətəndaşlara olan münasibətləri yüksək səviyyədədir. Öyrəndim ki, Amerikada beş yüz minə yaxın azərbaycanlı yaşayır. Bizimkilərə təklif etdim ki, orada bir Azərbaycan evi yaradılsın.

Rusiyaya gəlincə, əlbəttə, Azərbaycana qarşı təxribatlar olacaq. Rusiyada iki nəfər soydaşımız öldürüldü, dünən oxuyuram, bir nəfər ziyalımızı da həbs ediblər. Ehtiyatlı olmaq lazımdır. Bunu Prezident İlham Əliyev də gözəl bilir. Dövlət başçısı hər zaman çalışıb ki, Rusiya ilə yaxşı münasibətlərimiz olsun, çünki qonşu dövlətdir. Ancaq Rusiyanın məqsədi və siyasəti işğalçılıqdır. Necə ki, vaxtilə SSRİ var idi, indi də sanki SSRİ-yə rəhbərlik etməyə çalışırlar. Bu mümkün olan şey deyil. Orta Asiya dövlətləri artıq müəyyən qədər müstəqil siyasət yeridir, o cümlədən, Qafqazda Azərbaycan - Ermənistan münasibətləri yaxşılaşır. Ermənistanın Baş nazirinin müsahibələrinə baxırsınız? Görürəm ki, onlar həqiqətən sülh sazişi imzalamaq istəyirlər. Konstitusiya dəyişikliklər və digər məsələlər də həllini tapacaq. Yəni, saziş də imzalanacaq.

Gürcüstan, Azərbaycan, Ermənistan – bu üç dövlət Qafqazda daim olacaq. Əlbəttə, Qafqazın əsas lideri Azərbaycandır. Çünki həm siyasi, həm də iqtisadi cəhətdən güclüdür. Bunu hamı bilir, ona görə də Azərbaycana maraq kifayət qədər çoxdur. Yenə də əsas suala qayıdıram: Rusiya ilə münasibətlərdə ciddi bir şey olmayacaq.

- Prezident İlham Əliyev Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının tədbirində iştirak etmək üçün Çinə səfər edib. Putin də orada olacaq. Sizcə, görüşə bilərlərmi?

- Putinlə yəqin ki, görüş olacaq. Rəsmi olmasa da ayaqüstü təmas olacaq. Bu gün Rusiya istəyir ki, bizi yenə əlinin altına salsın. Amma biz müstəqil dövlətik və müstəqi siyasət aparırıq. (Davamı var)

Elçin Rüstəmli

Elvin Bəyməmmədli

"AzPolitika.info"