Saxta epidemiya ilə 8000 nəfəri xilas edən həkimin hekayəsi: Eugene Lazowski

Müharibə qəhrəmanlığı bəzən səssiz, görünməz, tibbi iynənin ucuna yazılır. Polşalı həkim Eugene Lazowski minlərlə insanın həyatını xilas edərək adını tarixə yazanlardan biridir. 

Sfera.az bu yazıda sizə saxta epidemiya ilə 8000 nəfəri xilas edən həkimin hekayəsini təqdim edir.

Kiçik bir şəhərdə başlayan bu tibbi fırıldaq Almaniyanın gigiyena vəsvəsəsindən istifadə etmək üçün hazırlanmış ağıllı planın bir hissəsi idi. Nasist əsgərləri tif xəstəliyindən o qədər qorxurdular ki, hətta təsdiqlənmiş test nəticələri olan bir epidemiya belə onları geri itələməyə kifayət edirdi. Lazowski gözəgörünməz döyüşlər aparsa da, çox real möcüzə qoyub.

Hər şey inyeksiya ilə başladı, lakin bu, adi bir müalicə deyildi.

İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Polşa faşist işğalı altında olanda həkim Eugene Lazowski seçim etdi: ya qorxaraq susacaq, ya da ağlını bəşəriyyət üçün istifadə edəcəkdi. Onun tibb fakültəsindən dostu Dr. Stanisław Matulewicz-in kəşfinə əsaslanaraq, Lazowski Proteus adlı bakteriyadan istifadə etdi və sağlam insanlara yeritməyə başladı.

Bu üsul insanların orqanizmində tifə bənzər reaksiyalar yaratdı, lakin xəstəliyin özünü daşımırdı, yəni insanlar xəstə deyildi, amma testlər xəstə olduğunu göstərirdi. Bu kiçik, lakin zəkalı müdaxilə ilə şəhərdə saxta tif epidemiyası başladı və alman əsgərləri dərhal ərazini karantinə aldılar. Nəticə? Bu epidemiya sayəsində 8 minə yaxın insan həbs düşərgələrinə göndərilməkdən xilas oldu.

Bu, sadəcə bir xəstəlik oyunu deyildi, həyat uğrunda mübarizə idi.

Lazowskinin hekayəsi bu tibbi fırıldaqla məhdudlaşmırdı. O, evinin arxasındakı yəhudi gettosuna gizli şəkildə dərman çatdırmaqla müalicə imkanı olmayan yüzlərlə insanın köməyinə gəlib. Üstəlik, bu yardımın qiyməti ölüm idi, çünki o zaman polyaklar tərəfindən yəhudilərə kömək etmək ölümlə cəzalandırılırdı.

Lakin Lazowski üçün bu sadə idi. Ya insan olaraq qalacaqdı, ya da gözlərini yumacaqdı. O, həkim kimi andını pozmadı, insan ləyaqətini itirmədi, ölüm riski ilə can payladı.

Müharibədən sonra dayanmadı, hekayəsi illər keçdikcə böyüdü.

Lazowski 1958-ci ildə ABŞ-a mühacirət edərək burada tibb karyerasını davam etdirdi və yüzlərlə tələbəni pediatriya professoru kimi yetişdirdi. O, "Prywatna wojna" (Mənim Şəxsi Müharibəm) adlı bir xatirə yazdı və burada həm müharibənin, həm də tibbin qaranlıqla necə mübarizə apara biləcəyini təsvir etdi.

Onun haqqında sənədli film 2001-ci ildə çəkilməyə başlansa da, tamamlandığı barədə məlumat yoxdur. Ancaq bu, Lazowskinin hekayəsini silmək üçün kifayət etmədi, çünki onun mübarizəsi, xüsusən də səssizcə xilas etdiyi insanların xatirəsində yaşayır. Lazowski 2006-cı ildə qızı ilə birlikdə yaşadığı Oreqonda vəfat edib.

Aynil