Şəkər asılılıq yaratmır və diabetə səbəb olmur: şəkər haqqında 5 əsas mif

Şəkər hələ də ən çox müzakirə olunan qidalardan biri olaraq qalır və onun ətrafında saysız-hesabsız miflər dolaşır. Çoxları şəkəri sağlamlığın əsas düşməni hesab edir, amma bu inancların əhəmiyyətli bir hissəsi elmi məlumatlarla təsdiqlənmir.

Lent.az bu 5 mifi təqdim edir:

Mif: şəkər kariyesin əsas səbəbidir

Çoxları elə bilir ki, şirniyyat dişləri birbaşa məhv edir. Əslində isə kariyesin inkişafı şəkərin özündən deyil, ağız boşluğunda qalan karbohidrat qalıqları ilə qidalanan bakteriyaların fəaliyyətindən asılıdır. Əgər dişlər təmizlənməzsə və lövhə yığılmasına imkan verilərsə, bakteriyaların istehsal etdiyi turşular diş minasını zədələyir. Yəni həlledici amil şirniyyatın miqdarı yox, ağız gigiyenasıdır.

Mif: şəkər asılılıq yaradır

Bəzən şəkəri “şirin narkotik” adlandırırlar. Amma klinik məlumatlar göstərir ki, şəkər əsl fizioloji asılılıq yaratmır. İnsanlarda şirinə meyl daha çox emosional faktorlar və vərdişlərlə bağlıdır, bu isə kimyəvi asılılıqdan fərqlidir.

Mif: şəkər artıq çəkinin əsas səbəbidir

Alimlər vurğulayırlar: çəki artımı, hər şeydən əvvəl, ümumi kalori qəbulunun orqanizmin enerji sərfini aşması ilə bağlıdır. Əgər şəkər məqbul miqdarda qəbul olunursa və sutkalıq kalori norması aşılmırsa, o, özü-özlüyündə piylənməyə səbəb olmur.

Mif: şəkər diabet yaradır

Şəkəri çox vaxt 2-ci tip diabetin artımında günahlandırırlar. Amma tədqiqatlar sübut edir ki, əsas risk faktorları azhərəkətlilik, artıq çəki və qaraciyər ilə mədəaltı vəzi ətrafında yığılan visseral piylərdir. Şəkər isə xəstəliyin birbaşa səbəbi deyil.

Mif: şəkər “xərçəng hüceyrələrini qidalandırır”

Bəzi iddialara görə, şirniyyatdan imtina şişlərin böyüməsini ləngidir. Amma bu elmi cəhətdən təsdiqlənməyib. Xərçəng hüceyrələri qlükozanı müxtəlif mənbələrdən ala bilir – hətta şəkər tamamilə kəsilsə belə.

Nəyi bilmək vacibdir?

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının tövsiyələrinə görə, böyüklər gündəlik əlavə olunmuş şəkər istehlakını ümumi kalori qəbulunun 5–10 faizi ilə məhdudlaşdırmalıdır bu, təxminən 25–50 qram (6-12 çay qaşığı) deməkdir. Ən təhlükəlisi isə gizli şəkərdir: qazlı içkilər, yarımfabrikatlar, souslar və hətta çörək belə onu özündə saxlaya bilər.

Normal çəkini və sağlamlığı qorumaq üçün müntəzəm fiziki aktivlik, kifayət qədər lif və zülal olan balanslı qidalanma, həmçinin porsiya nəzarəti əslində daha böyük rol oynayır.