Şerlərində gələcəyini görən şəhid telejurnalist Alı Mustafayev

Qarakənd terrorunda həlak olmuş 22 nəfərdən biri telejurnalist Alı Mustafayev olub. 39 yaşında şəhid olan Alı 1990-cı illərin hadisələrinin sənədləşdirilməsində mühüm rol oynayıb. 

Bacısı Maral Mustafayeva Modern.az-a müsahibəsində onun necə yaradıcı və fədakar insan olmasından, əzmkarlığından danışıb.  

- Alı Mustafayevin kiçik bacısı kimi onu necə xatırlayırsınız?

- Alı aşağı yaşlarından şer yazırdı. Şerlərində öz gələcəyini görürdü. Lakin yazılarını gizlədirdi. Yazıb hansısa kitabın ya dəftərin arasına qoyurdu. Biz deyəndə ki, baxaq, oxuyaq, deyirdi:  "Mən sandıq şerləri yazıram. Vaxt gələr, yazdığım şerlər oxunar, kitabı çap olunar". 

Elə də oldu. Şerləri kitab halında çap edildi. Amma əlyazmalarından itirdiklərimiz də var. Həmişə evin müxtəlif yerlərindən onun əlyazmalarını tapmışıq. Hərbi xidmətdə olanda da yazırdı..

Alı Bakı Maşınqayırma Zavodunda bir müddət  tornaçı işləsə də yaradıcılıqdan, jurnalistikadan heç zaman ayrılmayıb. İşlədiyi zavoda aid qəzetin müəlliflərindən biri idi. Müəssisədə də bununla işçilərin rəğbətini qazanmışdı.

O ailə üzvlərinə qarşı həssas idi. İnsanın üzündən onun qəlbini oxuyurdu. Evdə kiminsə kefi olmayanda dərhal onu kənara çəkib çətinliyini soruşardı. Hamıya qayğıkeş idi. Mən ondan 10 yaş kiçik idim. Yazdığı "Anama məktub" şerində belə bir bənd var: 

"Bu ay pul göndərmə, əzizim, Ana,
Qəzetdən qonorar almışam dünən
Verərsən balaca bacımçün dona
Bəsimdir, bir aylıq, yaşayaram mən"

Alının tələbə yoldaşı, sonralar iş yoldaşı olan Mirzə Yusifoğlu onun  əksər şerlərini toplayıb beşə yaxın kitab nəşr etdirib. İlk kitab 1992-ci ildə "Dəli bir ağlamaq keçir könlümdən" şerlər toplusudur.

Öz gələcəyinin özü görürdü. Şerlərində adını tarixə yazan bir adam kimi hiss olunurdu.

Arzuları çox yüksək idi. Bizlə oturub söhbət edəndə də deyirdi ki, həyatda iz buraxmaq, gözəl insan kimi yaşamaq lazımdır. Gələcək nəsillər bizi yaxşı xatırlamalıdır.

- O illərin gərginliyi şəraitində qardaşınızla görüşə bilirdinizmi? 

- Alı Mustafayev Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsində təhsil alarkən artıq tanınmış telejurnalist kimi fəaliyyətə başladı. Azərbaycan Televiziyasında yayımlanan "Hünər" verilişində çalışırdı. 

1990-cı ilin 24 martında törədilmiş Bağanıs Ayrım qətliamının telereportyor kimi  çəkilişini aparmışdır. Cinayətin ağır nəticələrini görən Alı dərin sarsıntı keçirmişdi. Lakin əzmi qırılmırdı.

Alı Mustafayev 20 noyabr faciəsindən əvvəl də 2 dəfə vertolyot qəzasına düşüb. İkinci dəfə 1991-ci ilin aprel ayında Ağdam ərazisində baş verən qəzada Alı böyrəyini itirir. Aldığı zərbəni hiss etmir, müxbirlik işini davam etdirir. Yalnız ağrı kəskinləşəndən, huşunu itirəndən sonra yoldaşları onun yarasından xəbər tutur...

Alı Mustafayevin son günlərini xatırlamaq sizə çətin olmazsa, bir qədər danışardınız.

Deyirlər, yuxu yalandır...  Alını yaxşı görməmişdim.  Mən onun şəhid olacağını hiss etmişdim. Həmən gün səsini eşitmək üçün qəfildən həsəd apardım. Sanki, illərlə ondan uzaq olmuşam. 

O vaxt mobil telefon yox idi. Əvvəl həyat yoldaşına zəng etdim. Alı deyibmiş ki, günorta saatlarında Bakıya qayıtmalı idilər. Həmən dövrdə İcevan görüşləri hələ davam edirdi. Alı əvvəl ora gedib gəlmişdi. Qarakənddən qayıdıb görüşdən yazının montajını hazırlayacaqdı. Həmən gün, səhər saatlarında Alının iş yerinə də zəng etdim. Dedilər, Alı Qarabağa ezamiyyətə yola düşüb..

Qardaşımın şəhidlik xəbərini hamı ilə bir vaxtda eşitdim. Əvvəl heç bir məlumat yox idi. Azərbaycan Televiziyasında simfoniya musiqisi səslənirdi. Terror xəbəri yayıldıqdan sonra bizim qapımıza çoxlu adam yığılmışdı. Sanki hamının qulağı səsdə idi. Bütün xalq faciəni yaşayırdı.

- Qardaşınızın xatirəsinin yaşadılması sizə təskinlik verirmi?

Şəhid analarını, bacılarını çox gözəl başa düşürəm. Xalqımız qədirbiləndir. Ailəmiz adından xalqımıza təşəkkür edirəm.  Azərbaycanın hər yerində Alının adı yüksək tutulur. Qazax Rayonu İcra Hakimiyyəti hər zaman qayğı göstərir. Ölümündən tezliklə sonra oxuduğu Qazaxbəyli orta məktəbi adını daşıdı. Ağstafada da bir məktəb onu yaşadır. Adına gəmi istifadəyə verilib, Bakıda küçə və məktəb onun adını daşıyır. Kəndimizdə xatirəsinə bulaq sakinlərin istifadəsindədir. Qazax şəhərinin özündə də şəhid qardaşım üçün bulaq var.  Alının 65 illiyi də qeyd edilib.

Bərdədə 5 nömrəli tam orta məktəb var. Alı Mustafayevi xüsusi yaşadan məktəblərdən biridir. Şəhidimizin ad günlərində, ildönümündə, son zəngdə  bizi unutmurlar, qonaq kimi dəvət edirlər. İki il bundan qabaq, qardaşımın il dönümündə Şəhidlər Xiyabanında idim.  Hansısa məktəbin şagirdlərini gətirmişdilər. Uşaqlar Alının şerlərini ağlaya-ağlaya deyirdilər. Mən də ağladım. Belə müəllim kollektivinə, belə valideynlərə çox minnətdaram.
Anam 2015-ci ildə rəhmətə getdi. Heç nə onu ovundurmurdu. Gözünün yaşı yeməyinə qarışırdı. Heç bir hədiyyə, uşaq, xoş söz onu ovundurmadı. Alının şəhidlik xəbərini eşidən anam kaş ki, zəfərimizi də görə bilərdi.
Düşünürük ki, zəfərimiz sizə ən böyük xəbərdir. 

Çox şükür Allaha ki, vətənimizin ayrılmaz parçası azad olundu. Prezidentimiz verdiyi sözü yerinə yetirdi. Gecə saatlarında zəfər xəbərini eşidəndə mən sevinc hissində boğulurdum. Qan təzyiqim, ürək xəstəliyim olsa da həmən gün evimdən Şəhidlər Xiyabanına ağlaya-ağlaya getdim:

"Alı, bədəninizin yağının yandığı torpaqlar alınıb"..

Allah sülhümüzü, vətən və xalq bütövlüyümüzü əbədi etsin. Allah şəhidlərinə rəhmət etsin, onsuz da onların yeri behiştdir. Bundan sonra heç bir qadın şəhid anası olmasın. Bundan sonra hər zaman xoş günlər lentə alınsın.
Qarakəndə tezliklə getmək istəyirəm. Şəhidlərimizin ruhlarının asiman ucaldığı yeri görmək üçün. Allah mənə ömür versin ki, qardaşımın şəhid olduğu torpağı gedib öpə bilim.

Mən ona görə sevinirəm ki, siz Alını yad edirsiniz, yaşadırsınız. Deməli, şəhidlərimiz unudulmur. Şəhid ailələrinin təskinliyi elə budur. 

Cavid Zahidoğlu