Siyasi İradədən Texnoloji Müstəqilliyə: Müdafiə Sənayesinin İnkişaf Yolu

Müasir dövrdə dövlətlərin suverenliyinin və təhlükəsizliyinin təmin olunması yalnız hərbi qüvvələrin mövcudluğu ilə məhdudlaşmır, eyni zamanda milli müdafiə sənayesinin institusional yetkinliyi, texnoloji müstəqilliyi və davamlı inkişaf potensialı ilə birbaşa bağlıdır. Qlobal təhlükəsizlik mühitinin qeyri-sabit xarakter alması, regional münaqişələrin intensivləşməsi və hərbi texnologiyaların sürətli təkamülü fonunda müdafiə sənayesi dövlət siyasətinin strateji prioritetlərindən biri kimi çıxış edir. Prezidentin siyasi iradəsi və uzunmüddətli baxışı nəticəsində bu sahə ölkənin milli təhlükəsizlik strategiyasının ayrılmaz komponentinə çevrilmişdir.

Dövlət rəhbərliyi tərəfindən həyata keçirilən məqsədyönlü siyasət müdafiə sənayesinin formalaşmasını təsadüfi deyil, sistemli və mərhələli proses kimi təmin etmişdir. Müvafiq institusional mexanizmlərin yaradılması, normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi və istehsal infrastrukturunun qurulması bu sahənin dayanıqlı inkişafına zəmin yaratmışdır. Müdafiə sənayesi obyektlərinin dövlət nəzarətində fəaliyyət göstərməsi strateji resursların səmərəli idarə olunmasına və təhlükəsizlik maraqlarının mərkəzləşdirilmiş şəkildə qorunmasına imkan vermişdir.

Texnoloji modernləşmə və yerli istehsal imkanlarının genişləndirilməsi müdafiə sənayesinin inkişafında həlledici rol oynamışdır. Müasir istehsal xətləri və innovativ texnologiyaların tətbiqi nəticəsində silah-sursat, hərbi texnika və xüsusi təyinatlı vasitələrin əhəmiyyətli hissəsinin ölkə daxilində istehsalı mümkün olmuşdur. Bu amil yalnız hərbi-logistik davamlılığı təmin etməmiş, eyni zamanda xarici asılılığın azaldılması baxımından strateji üstünlük yaratmışdır. Elmi-tədqiqat və təcrübi-konstruktor fəaliyyətinin genişləndirilməsi isə müdafiə sənayesində bilik əsaslı inkişaf modelinin formalaşmasına xidmət etmişdir.

İnsan kapitalının inkişafı müdafiə sənayesinin uzunmüddətli perspektivdə rəqabət qabiliyyətinin əsas şərtlərindən biri kimi müəyyən edilmişdir. Mühəndis-texniki kadrların hazırlanması, ixtisasartırma proqramlarının tətbiqi və ali təhsil müəssisələri ilə sənaye strukturları arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsi elmi-texniki potensialın səmərəli istifadəsinə şərait yaratmışdır. Bu yanaşma müdafiə sənayesinin yalnız istehsal yönümlü deyil, eyni zamanda innovasiya yönümlü sektor kimi inkişaf etməsini təmin etmişdir.

Beynəlxalq əməkdaşlıq və texnologiya mübadiləsi müdafiə sənayesinin qlobal sistemə inteqrasiyasını sürətləndirmişdir. Xarici tərəfdaşlarla həyata keçirilən birgə layihələr, beynəlxalq sərgilərdə iştirak və yerli məhsulların xarici bazarlara çıxarılması ölkənin müdafiə sənayesinin ixrac potensialını artırmışdır. Bu proses iqtisadi şaxələndirməyə töhfə verməklə yanaşı, dövlətin beynəlxalq nüfuzunun möhkəmlənməsinə də xidmət etmişdir.

Mahiyyət etibarilə, Prezidentin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən müdafiə sənayesi siyasəti milli təhlükəsizlik konsepsiyasının strukturlaşdırılmış və dayanıqlı modelini formalaşdırmışdır. Texnoloji müstəqilliyin gücləndirilməsi, yerli istehsalın genişləndirilməsi və institusional sabitliyin təmin edilməsi dövlətin müdafiə qabiliyyətini keyfiyyətcə yeni mərhələyə yüksəltmişdir. Müdafiə sənayesi bu kontekstdə təkcə hərbi gücün təminatçısı deyil, eyni zamanda dövlətçilik ənənələrinin möhkəmləndirilməsində və strateji suverenliyin qorunmasında fundamental rol oynayan sahə kimi qiymətləndirilə bilər.

Professor Elçin İsgəndərzadə
30 dekabr 2025