Sosial şəbəkə Kolizey amfiteatrına bənzəyir: Natamamlıq kompleksindən əziyyət çəkənlər...

Sosial şəbəkədən istifadə edən hər kəsin qarşısına yəqin ki, ən azı bir dəfə də olsa yemək yediyini çəkən insanların videoları çıxıb.

Xaricdə populyarlaşan bu videolar artıq bizim vətəndaşlarımız tərəfindən də kifayət qədər çəkilir və izlənilir.

Onlara yazılan “Belə videoları niyə çəkirsən”, “Bunu etməklə nə əldə edirsən” kimi suallara isə “Bu, mənim kontentimdir və mən bundan pul qazanıram” kimi cavablar verirlər.

Çox təəssüflər olsun ki, böyüklərlə yanaşı azyaşlıların da belə videolar çəkdiyinin şahidi oluruq.

Maraqlıdır, insanları bu davranışları etməyə vadar edən nədir?

Mövzu ilə bağlı Bakıvaxtı.az-a açıqlama verən sosioloq Üzeyir Şəfiyev bildirib ki, sosial şəbəkələrdə bəzi paylaşımlar var ki, onlar kütlə psixologiyası ilə irrasionallıq təşkil edir və məntiqdən uzaq hərəkətlərdir.

Onun sözlərinə görə, belə istifadəçilər natamamlıq kompleksindən əziyyət çəkir və özlərini aktuallaşdırmağın yollarını axtarırlar, ancaq tapa bilmirlər.

Üzeyir Şəfiyev: Sosial şəbəkələrdə yemək yeyənlər sosial şəbəkə ilə rəftar qaydalarını düz başa düşməyiblər

Bununla bağlı psixoloji nəzəriyyələrin olduğunu deyən sosioloq məşhur alim Maslounun “Ehtiyaclar piramidası” adlı yanaşmasını misal göstərib. Qeyd edib ki, məhz özünü aktuallaşdırmaq tələbatı həmin piramidanın pilləsindən biridir və insanın özünü aktuallaşdırmaq, özünü təsdiq etmək tələbatı var. Ancaq bunu hər kəs bir cür başa düşür. Kimi rasional, kimi qeyri-rasional, kimi sağlam, kimi qeyri-sağlam yollar seçir:

“Sosial şəbəkələrdə bu kimi davranışlar sərgiləyən, paylaşımlar edən insanlar özünü aktuallaşdırmaq tələbatlarını ödəmək üçün heç də adekvat yol seçməyib. Bu, ictimai ikrah yaradır. İctimai qıcığa səbəb olur. Belə paylaşımlara ictimai qınaq lazımdır. Çünki buna sosial nəzarət, ictimai iştirakçılara da ehtiyac var ki, onları iqnor etsinlər və bu məsələyə sağlam tənqidi yanaşılsın ki, belə paylaşımlar olmasın”.

Müsahibimiz qeyd edib ki, bu gün sosial şəbəkələr Kolizey amfiteatrına bənzəyir. Dediyinə görə, burada mənasını başa düşüb-düşməməsindən asılı olmayaraq istənilən hadisəyə reaksiya vermə cəhdləri, istifadəçilərin “sarı informasiya”ları, hüquqa və əxlaqa zidd olan davranışları müşahidə olunur.

Sosioloq vurğulayıb ki, sosial şəbəkələrdə hüquqa və əxlaqa zidd olan davranışlar hüquqi məsuliyyət yaradır:

“Bu, həm də bir qədər mənəvi bir məsələdir. İnsanlar necə ola bilər ki, sosial şəbəkələrdə qeyri-etik, qeyri-insani hərəkətlər etsin, hansısa amoral və yaxud da ikrah yaradan davranışlar sərgiləsin? Bütün bunlar həm mənəvi, həm də hüquqi baxımdan yolverilməzdir”.

Müsahibimizə görə, sosial şəbəkələrdə yemək yeyən insanlar sosial şəbəkə adlanan yeni fenomenlə rəftar qaydalarını düz başa düşməyiblər. Onların sosial şəbəkə ilə bağlı hüquqi, İKT savadlılığı hələ lazımı səviyyədə deyil. Halbuki, onlar sosial şəbəkələrdən daha praqmatik məsələlərdə istifadə edə bilərlər:

“Güman edirəm ki, onların dünyagörüşündə şübhəsiz ki, fərqlər var. Sağlam düşüncə, sağlam təfəkkür əlbəttə, belə paylaşımları məqbul saymaz. Demək ki, bu şəxslərlə sosial çarxlar, sosial roliklər vasitəsilə iş görmək lazımdır ki, belə istifadəçilər bu tipli əməllərdən çəkinsinlər.

Bəli, hüquqa zidd davranış olmaya bilər, amma bu, qeyri-etik əməldir və sağlam düşüncəyə uyğun gəlmir. İctimai qıcıq yaradır”.

Mina Mikayılova