Süni ət istehsalı ətraf mühitə necə təsir edə bilər? EKSPERT ŞƏRH ETDİ

"Süni ət istehsalı, yəni laboratoriya şəraitində heyvan hüceyrələrindən yetişdirilən ət, son illərdə qlobal ərzaq sənayesində ən çox müzakirə olunan mövzulardan biridir. Bu texnologiyanın ən böyük üstünlüklərindən biri onun ətraf mühitə potensial olaraq daha az ziyan vurmasıdır". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında qida üzrə ekspert Asim Vəliyev deyib.

Onun sözlərinə görə, ənənəvi ət istehsalı, xüsusilə də mal əti, böyük miqdarda torpaq, su və yem sərfiyyatı tələb edir. Bundan başqa, iri heyvandarlıq təsərrüfatları atmosferə çoxlu miqdarda metan qazı buraxır ki, bu da iqlim dəyişikliyini sürətləndirən əsas amillərdəndir: "Süni ət istehsalı zamanı torpaq istifadəsi xeyli azalır, çünki geniş otlaq sahələrinə və yem istehsalına ehtiyac olmur. Bu, meşə qırılmalarının qarşısını almağa kömək edə bilər. Eyni zamanda, laboratoriya şəraitində istehsal olunan ət, ənənəvi heyvandarlıqla müqayisədə daha az su sərf edir. Bu, xüsusilə də su ehtiyatları məhdud olan ölkələr üçün böyük üstünlükdür.

Digər mühüm məqam istixana qazı emissiyalarının azalmasıdır. Araşdırmalara görə, süni ət istehsalı ənənəvi mal əti istehsalına nisbətən 70-90% daha az istixana qazı yarada bilər. Bu isə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə ciddi töhfə deməkdir. Bununla belə, nəzərə almaq lazımdır ki, süni ət istehsalı hələ də enerji baxımından tam ekoloji dost deyil. Laboratoriya prosesləri yüksək enerji tələb edir və bu enerji bərpa olunmayan mənbələrdən əldə olunarsa, ekoloji üstünlüklər qismən azalır. Buna görə də, gələcəkdə bu texnologiyanın tam ekoloji cəhətdən faydalı olması üçün istehsal müəssisələrinin bərpa olunan enerji mənbələrinə keçməsi vacibdir. Üstəlik, süni ətin geniş miqyasda istehsalı, kənd təsərrüfatı torpaqlarına və heyvandarlığa tələbatı azaldaraq təbii ekosistemlərin bərpasına imkan yarada bilər. Bu da bioloji müxtəlifliyin qorunmasına müsbət təsir göstərə bilər.

Ümumiyyətlə, süni ət istehsalı ətraf mühitin qorunması üçün çox ümidverici bir addımdır. Ancaq texnologiyanın daha davamlı, enerji baxımından qənaətcil və geniş kütlələr üçün əlçatan olması üçün hələ də araşdırmalar və təkmilləşdirmələr davam etdirilməlidir".