Süni intellekt keçmişi qavrayışımıza necə təsir edə bilər?

...Son illərdə süni intellektin gələcəyi necə formalaşdıracağı sualı diqqət mərkəzində olub. Bununla belə, ekspertlər getdikcə daha çox başqa sual verirlər: süni intellekt keçmişlə bağlı təsəvvürümüzü necə dəyişə bilər.

SİA-nın məlumatına görə, bu barədə Forbes jurnalı yazır.

Dərin saxta və generativ süni intellekt texnologiyaları heç vaxt baş verməmiş hadisələrin şəkillərini və videolarını yaratmağa imkan verir.

Məsələn, bir gənc pakistanlı istifadəçi, tarixi faktları tam başa düşmədən süni intellektin köməyi ilə “Holokost fotoşəkilləri” yaradıb.

Bu, süni intellekt artıq öyrənilmiş materialı təhlil etmək üçün bir vasitə deyil, özlüyündə tarixi bilik mənbəyinə çevrildikdə təhlükəni vurğulayır.

Problem süni intellektin “qara qutusu” ilə daha da ağırlaşır: tarixi məzmun yaradan alqoritmlər çox vaxt qeyri-şəffaf olur, bu da tarixçiləri bu cür materialların doğruluğuna şübhə edir. Bundan əlavə, peşəkar tarix peşəsi kadr böhranı ilə üzləşir. Universitet fakültələri bağlanır, tarix ixtisasları üzrə tələbələrin sayı azalır, elmi tədqiqatlara ayrılan vəsait azalır. Gənclər humanitar elmləri tərk edərək yüksək maaşlı peşələrə üstünlük verirlər.

Süni intellekt bunu ənənəvi tarix təhsilini əvəz edərək pulsuz onlayn kurslar, videolar və podkastlar vasitəsilə dəyişə bilər. Bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, tarixçi peşəsi tamamilə yox olmayacaq, əksinə, “dərin və zəruri təkamül” keçir.

Bununla belə, süni intellekt təhrifləri, sadələşdirmələr və "halüsinasiyalar" potensialını nəzərə alaraq, tarixin yeni, etibarsız versiyalarının ortaya çıxması riski var.

Önümüzdəki illərdə süni intellektin tarixdə necə istifadə olunacağına diqqətlə baxmağa dəyər: onun faydalı bir vasitə ola biləcəyini və ya keçmişi rahat bir hekayəyə uyğun olaraq yenidən yazacağını.

Ümumi mənzərə qeyri-müəyyən olaraq qalır və 2025-ci il yeni texnoloji problemlər və kəşflər vəd edir.

Əli Babayev