Tehranın “B planı” Bakı və İrəvan bu təklifə razılaşacaq?

Xəbər verdiyimiz kimi, İran xarici işlər nazirinin müavini Səid Xətibzadə Tehranın Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmasında vasitəçi rol oynaya biləcəyini qeyd edib. Bu açıqlama Tehran rəhbərliyinin Cənubi Qafqazda fəallaşmaq istədiyini bir daha göstərir.

İranın bu prosesdə hansı geosiyasi maraqları var? Regionda nüfuz uğrunda artan rəqabət fonunda Bakı Tehranın bu təklifinə razılıq verəcəkmi? Rəsmi İrəvanın mövqeyi necə olacaq?

Globalinfo.az-a açıqlama verən politoloq Kazım Kazımov bildirib ki, Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsinin ilk illərindən etibarən İran vasitəçi olmaqda maraqlı olub:

“1992-ci il mayın 7-8-də İranın paytaxtı Tehranda Azərbaycan və Ermənistan rəhbərləri arasında görüş baş tutmuşdu. Lakin bu görüş uğursuz nəticələndi elə həmin günlərdə Şuşa şəhəri Ermənistan tərəfindən işğal edildi və nəticədə Tehran danışıqları nəticəsiz qaldı. İran bu məsələdə həmişə aktiv olmaq istəyib. Məsud Pezeşkianın hakimiyyətə gəlməsindən sonra Tehran regional siyasətə daha fəal şəkildə müdaxilə etməyə başlayıb”.

Politoloqun sözlərinə görə, İranın bu siyasətinin bir neçə əsas səbəbi var:

“Birinci səbəb ondan ibarətdir ki, Donald Trampın ABŞ-da hakimiyyətə gəlməsi ilə İranın beynəlxalq nüfuzu enməyə başladı. İkincisi, Yaxın Şərqdə baş verən hadisələr xüsusilə Bəşər Əsədin zəifləməsi və digər proseslər Tehranın bölgədəki təsir imkanlarını azaltdı. Buna görə də İran ətrafındakı ölkələrlə münasibətləri bərpa etməyə, əlaqələri gücləndirməyə çalışır. Sülh prosesində vasitəçilik təşəbbüsü də bu siyasətin davamıdır”.

Kazım Kazımov

Kazım Kazımov həmçinin qeyd edib ki, bu məsələdə Azərbaycanın və Ermənistanın münasibəti fərqlidir:

“Azərbaycan və İran arasında münasibətlər son illərdə kifayət qədər gərgin olub. Bunun əsas səbəbi isə Tehranın Bakıya qarşı atdığı bir sıra qeyri-dost addımlar idi. Məsud Pezeşkianın son Bakıya səfəri münasibətlərin nisbətən normallaşmasından xəbər verir. Lakin bu, o demək deyil ki, gərginlik tamamilə aradan qalxıb. Hələlik Azərbaycan İranın vasitəçilik təşəbbüsünə nə açıq şəkildə dəstək verib, nə də əleyhinə çıxış edib”.

Politoloq hesab edir ki, Ermənistanın İranın bu təklifinə müsbət yanaşması inandırıcı deyil:

“Ermənistanın bu prosesə müsbət baxacağını düşünmürəm. Çünki Paşinyan hakimiyyəti Qərbdəki lobbi qruplarından ciddi şəkildə asılıdır. Bu lobbinin Fransa və ABŞ Konqresi ilə əlaqələri var və onların İranla münasibətləri çox zəifdir. Buna görə də Ermənistanın İranın vasitəçiliyini qəbul edəcəyi real görünmür”.

Safura Bənnayeva
Globalinfo.az