Texnologiyadan həddən artıq istifadə uşaqlarda zehni gerilik yaradır

Müasir dövrdə texnologiya həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Smartfonlar, planşetlər, kompüterlər və televiziyalar artıq uşaqların gündəlik həyatında mühüm rol oynayır. Bəzi valideynlər texnologiyanı uşaqların öyrənməsində faydalı vasitə kimi görsə də, digərləri onun zərərli tərəflərindən narahatdır. Elmi araşdırmalar göstərir ki, texnologiyanın uşaqların zehni inkişafına həm müsbət, həm də mənfi təsirləri mövcuddur və bu təsir onun necə və nə qədər istifadə olunmasından asılıdır.

Missiya.Az bu istiqamətdə müsbət və mənfi təsirləri araşdırıb.

Texnologiyanın müsbət tərəfləri arasında təhsil proqramları, interaktiv oyunlar və rəqəmsal öyrənmə platformaları xüsusi yer tutur. Bu vasitələr uşaqlarda maraq, yaradıcılıq və problem həll etmə bacarıqlarını inkişaf etdirə bilər. Xüsusilə kiçik yaşlardan düzgün seçilmiş tədris tətbiqləri uşağın diqqətini toplama, yaddaşı gücləndirmə və məntiqi düşünmə qabiliyyətini artırır. Həmçinin rəqəmsal dünyaya inteqrasiya uşaqlarda texnoloji savadlılıq yaradır ki, bu da gələcəkdə onların təhsil və karyera imkanlarını genişləndirir.

Lakin həddindən artıq texnologiya istifadəsi ciddi risklər də yaradır. Uşaqlar uzun müddət ekran qarşısında qaldıqda diqqət dağınıqlığı, yuxu pozğunluğu və sosial ünsiyyət çatışmazlığı kimi problemlər meydana çıxa bilər. Beyin inkişafı hələ tamamlanmamış uşaqlarda vizual və səslə bağlı stimulların çoxluğu onların təbii öyrənmə prosesinə mane ola bilir. Bəzi tədqiqatlara görə, texnologiyadan çox istifadə edən uşaqlarda empatiya və emosional anlayış bacarığı zəifləyə bilər, çünki onlar real ünsiyyət təcrübəsini daha az yaşayırlar.

Digər tərəfdən, texnologiyanın uşaqların xəyal gücü və yaradıcılığına təsiri də mübahisəlidir. Passiv izləyici kimi ekran qarşısında vaxt keçirmək yaradıcılıq fəaliyyətini azaldır, lakin interaktiv, yaradıcılığa əsaslanan proqramlar əksinə, bu qabiliyyəti gücləndirə bilər. Məsələn, rəsm, musiqi və ya proqramlaşdırma tətbiqləri uşaqlarda həm zehni, həm də emosional bacarıqları inkişaf etdirir.

Nəticə etibarilə, texnologiyanın uşaqların zehni inkişafına təsiri istifadə balansından asılıdır. Valideynlər və müəllimlər bu balansı qorumaq üçün uşaqların ekran qarşısında keçirdikləri vaxta nəzarət etməli, onların texnologiyanı məqsədyönlü, öyrədici və yaradıcılıq yönümlü şəkildə istifadə etməsinə şərait yaratmalıdırlar.

Texnologiya düzgün istifadə olunduqda uşağın zehni potensialını genişləndirə, yanlış istifadə olunduqda isə inkişafını ləngidə bilər. Buna görə də, hər bir valideyn üçün əsas məsələ texnologiyanı qadağan etmək deyil, onu şüurlu şəkildə yönləndirmək olmalıdır.

İlahə Qənbərli

Missiya.Az