Tramp Rusiya ilə danışıqlarda Ukraynanın mövqelərini zəiflətmək üçün mümkün olan hər şeyi etdi Politico

ABŞ prezidenti Donald Tramp özünü hakim kimi təsəvvür edib və diqqətini yalnız Ukrayna ilə Rusiya arasında sülh sazişinin bağlanmasına yönəldib.

Bizimyol.info xəbər verir ki, "Politico"nın yazdığına görə, o, tərəflərə fərqli yanaşmalar nümayiş etdirir - daha həssas müttəfiq Ukraynaya təzyiq, Moskvada isə təcavüzkara yumşaq öyüd-nəsihət.

Keçən ay Oval kabinetdə prezident Vladimir Zelenskiyə dediyi kimi, Ukraynanın “kartları yoxdur”. “Doğrudur, ABŞ və Avropanın hərbi yardımından asılı olan Ukrayna daha zəif vəziyyətdədir. Lakin Tramp Zelenskinin əlini daha da zəiflətmək üçün bir sıra işlər görüb”, - deyə nəşr qeyd edib.

Eyni zamanda, nəşr Trampın Rusiya Federasiyasına təzyiq göstərmək üçün asanlıqla istifadə edə biləcəyi bəzi kozırların adını çəkib. Qəzey Trampın Rusiya Federasiyası ilə yaxınlaşmaq arzusunu gizlətmədiyinə diqqət çəkib. Və prezident kimi işə başladıqdan sonra dərhal Rusiya rəhbəri Putinə zəng etdiyi qeyd edilir.

Bununla bağlı yazıda xatırladılır ki, Trampın sələfi Co Bayden 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya təcavüzündən sonra Putinlə dialoqu dayandırıb.

Tramp Putini 30 günlük atəşkəsə razı salmaq üçün yenidən zəng edib, lakin rədd cavabı alıb. Hesab edilir ki, Tramp daha çox dayansaydı və Putinə daha az tez zəng etsəydi, müharibə ilə bağlı əlavə güzəştlərdə israr etmək üçün Kreml üzərində daha çox rıçaq olardı.

Bununla belə, nəşrin qeyd etdiyi kimi, Trampla Putin arasındakı zənglər yalnız başlanğıc idi. ABŞ və Rusiya yüksək rütbəli rəsmiləri fevralın ortalarında Səudiyyə Ərəbistanında görüşüb və bir neçə istiqamətdə ikitərəfli əməkdaşlığı bərpa etmək planını açıqlayıblar.

Ukraynada sülh danışıqlarının gündəmə gəlməsi üçün bu təşəbbüslər dayandırıla bilər.

Bunun baş verməməsi, nə Ukraynanın, nə də avropalı müttəfiqlərin danışıqlar masası arxasında olmaması ABŞ-ın yeni administrasiyasının ənənəvi müttəfiqlərlə öz hərəkətlərini əlaqələndirmək niyyətində olmadığını göstərib.

Nəşr vurğulayır ki, Tramp Rusiyanın sülh sazişi çərçivəsində nədən imtina etməli olduğuna dair sualları kənara atıb, lakin eyni zamanda o və baş köməkçiləri açıq şəkildə bəyan ediblər ki, Ukrayna hazırda Rusiyanın işğalı altında olan torpaqlarının bir hissəsindən imtina etməlidir. Hətta o qədər də irəli gedib ki, milli təhlükəsizlik müşaviri Mişel Valtz döyüş meydanındakı vəziyyəti nəzərə alaraq bunu "real" adlandırıb. Və keçən həftə Tramp bildirib ki, Ukraynanın müxtəlif regionlarına, o cümlədən Zaporojya Atom Elektrik Stansiyasına hansı ölkənin nəzarət edəcəyi ilə bağlı artıq müzakirələr aparılıb. Keçən həftə o, hətta təklif edib ki, Ukrayna obyektə nəzarəti saxlamağa ümid edərsə, müharibədən sonra Amerika maraqlarının obyekti idarə etməsinə icazə verə bilər.

Trampın Ukraynadan əvvəllər verilmiş hərbi yardım üçün 120 milyon dollarlıq qiymət tələb etmək əzmi mədən sazişinə səbəb olub. Nəşr qeyd edib ki, Zelenski sülh prosesinə və Trampın diplomatiyasına sadiqliyinin əlaməti olaraq bunu imzalamağa belə qarşı deyil. Halbuki Rusiya belə bir şey etməli deyildi.

Oval kabinetdə Rusiyanın müharibəni sona çatdırmaqda ciddiliyini açıq şəkildə şübhə altına alandan sonra Zelenskini tənqid atəşinə tutmaqla yanaşı, Tramp Ukrayna liderinə təzyiq göstərməyə davam etməyə hazır olduğunu nümayiş etdirdi. Yazıda qeyd edilir ki, o, Ağ Ev qalmaqalından sonra ABŞ-ın bütün hərbi yardımını və kəşfiyyat məlumatlarını paylaşmasını kəsib, daha sonra Ukrayna 30 günlük atəşkəsə razılaşdıqdan sonra hamısını bərpa edib.

O, həmçinin Putinin Ukraynada yeni seçkilərin keçirilməsi ilə bağlı çağırışını təkrarlayıb. Eyni zamanda Tramp yaxşı bilir ki, ölkədə hərbi vəziyyət şəraitində seçkilər keçirilə bilməz. Hətta Zelenskini “diktator” adlandırmağı da “bacarıb”.

Bundan əlavə, Tramp mümkün atəşkəsdən sonra Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti verməkdən imtina edib. “Onun getdiyi ən çox şey, Amerikanın mövcudluğunun Putini növbəti hücumlardan çəkindirə biləcəyi gümanıyla, faktiki təhlükəsizlik zəmanəti olaraq, Ukraynanın gələcək mineral gəlirlərinin əhəmiyyətli bir hissəsini ABŞ-a verən iqtisadi razılaşma təklif etməkdir”, - deyə nəşr yazıb.

Atlantik Şuranın baş elmi işçisi Daniel Frid deyib: “Tramp Putindən Zelenskidən tələb etdiyi səviyyədə dərhal və tam uyğunluq tələb etmir”.

Putinlə bağlı isə Tramp sosial şəbəkələrdəki paylaşımlarında onu iqtisadi sanksiyaları sərtləşdirə biləcəyi ilə hədələyib, sonra isə geri çəkilib və sülh danışıqlarına əngəl olanın Ukrayna olduğunu bildirib. Rusiya diktatoru ABŞ və Ukrayna tərəfindən razılaşdırılmış tam 30 günlük atəşkəsə razılıq verməkdən imtina etdikdən sonra Tramp onu tənqid etmədi, əksinə, enerji infrastrukturuna hücumu dayandırmaq istəyinə görə təriflədi.

Nəşr onu da qeyd edib ki, Trampın Putinlə telefon danışığından sonra ABŞ Putin də daxil olmaqla Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünə görə məsuliyyət daşıyanları araşdıran çoxmillətli qrupdan çıxıb. Rəhbərlik həmçinin ukraynalı uşaqların Rusiyaya deportasiyası ilə məşğul olan Yale Universitetinin Humanitar Elmlər Tədqiqat Laboratoriyasına da maliyyəni kəsib.

Nəşr qeyd edib ki, Tramp qanunvericilərin sualları qarşısında bu qərarları yenidən nəzərdən keçirəcəklərini bildirib. Əslində, təhlükəsizlik xidməti hətta Rusiyanın kiberhücumlarına və dezinformasiyalarına qarşı mübarizəni dayandırıb.

“Putinin müharibənin “əsas səbəbləri” adlandırdığı – Rusiyanın Ukraynanın NATO-ya üzv olmaq istəyinə görə işğal etməli olması barədə fikirlərini qəbul etməklə Tramp administrasiyası Kremlin bir sıra keçmiş Sovet respublikalarının müstəqilliyinin həll olunmamış problem olaraq qalması ilə bağlı mövqeyini qanuniləşdirib”, - deyə nəşr qeyd edib.

Qlobal Məsələlər üzrə Çikaqo Şurasının prezidenti İvo Daalderin şərh etdiyi kimi, Tramp və komandası münaqişənin mərkəzində dayanan əsas çıxılmaz vəziyyətin – Putinin Ukraynanın müstəqil olmamalı olduğuna dair köklü inamının həllini təxirə salıb.

"Ukraynanın razılığı olmadan sövdələşmə əldə etməyəcəksiniz. Trampın böyük zəifliyi odur ki, o, Putinlə razılaşmanın şərtlərini diktə edə biləcəyini düşünür. Əgər o, Ukraynaya silah və ya təhlükəsizlik zəmanəti vermək fikrində deyilsə, o, birtərəfli sülh sazişini yaxşıca rədd edə və Avropanın dəstəyi ilə mübarizəni davam etdirməyə qərar verə bilən Zelenskiyə təsirindən əl çəkir", - deyə Daalder qeyd edib.

Martın 21-də Tramp Ukrayna ilə Rusiya arasında “torpaqların bölünməsi”ndən danışıb.

"Biz tezliklə Rusiya-Ukrayna müharibəsində tam atəşkəsə nail olacağıq. Müqaviləmiz olacaq. "Torpaq bölgüsü baxımından saziş", - deyə Tramp o zaman bildirib.

Bundan əvvəl ABŞ cəbhədə 30 günlük atəşkəs tətbiq etməyi təklif etmişdi. Ukrayna dərhal razılaşdı, lakin Rusiya bir sıra öz şərtlərini irəli sürdü.

Qadir, Bizimyol.info